archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 6
Jaargang 10
17 januari 2013
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept delen printen terug
Brels ode aan de lafheid van de man Willem Minderhout

1006VG Hondschaduw
Het geheim van de hondenschaduw ontrafeld.
 
In een eerder artikel over Jacques Brels ‘Ne me quitte pas’ vroeg ik me af waarom Ernst van Altena in zijn Nederlandse vertaling de hondenschaduw - l‘ombre de ton chien’ – genegeerd had. Ik meende dat dit een sleutelpassage uit het lied is, waarin Brel aangeeft dat de liefde onherstelbaar stuk was, maar dat hij wel op de achtergrond getuige wilde zijn van de nieuwe liefde van zijn aanbedene. Van Altena’s vertaling zou volgens mij, door ‘de ander’ weg te laten en de hondenschaduw in ‘een voetstap’ te veranderen, de mogelijkheid van een ‘happy end’ in stand houden. 1) 2)

De Brel-biografie van Johan Anthierens gaf geen oplossing van dit vraagstuk. Wel bracht Anthierens mij op het spoor van Robert Desnos wiens ‘Dernier Poeme’ model zou hebben gestaan voor ‘Ne me quitte pas’. Dit laatste blijkt een dwaalspoor te zijn geweest. Desalniettemin ben ik Anthierens zeer dankbaar dat hij me met Desnos in aanraking heeft gebracht! 3)

Onlangs attendeerde een vriendin van mij me op een artikel over ‘Ne me quitte pas’ op internet 4) dat een antwoord geeft op zowel de vraag over de mate van hopeloosheid van de bezongen liefde als van de oorsprong van de hondenschaduw.

‘Ne me quitte pas’ blijkt door Brel geschreven te zijn naar aanleiding van het definitieve einde van zijn turbulente relatie met de zangeres en presentatrice Suzanne Gabriello. Brel verklaarde regelmatig dat hij niet van het lied hield. Het was volgens hem geen liefdeslied maar een ‘loflied op de lafheid van de man’. ‘Het beschrijft hoe een man zichzelf kan vernederen. Ik weet dat dat vrouwen klaarblijkelijk een plezier doet omdat ze er nogal snel een liefdeslied in kunnen zien. Dat stelt ze gerust en dat begrijp ik goed.’ ‘Ne me quitte pas’ beschrijft een rouwproces over een verloren liefde waarin uiteindelijk de verstoten minnaar niets anders meer wenst dan ‘aanwezig te zijn als een schaduw’. Waarom Brel die schaduw een ‘hondenschaduw’1006VG Brel noemt is volgens Brel-biograaf Marc Robine 5) geïnspireerd door zowel Dostojevski als Garcia Lorca.

Dostojevski schreef in zijn ‘Dagboek van een schrijver’: ‘Ik zal je niets meer vragen. (…) antwoord me niet, let niet eens op me, laat me je alleen bekijken vanuit mijn hoekje, maak van mij je ding, je hond.’
Garcia Lorca schreef: «Als je mijn verborgen schat bent, als je mijn kruis en mijn diepe verdriet bent, als ik je hofhond ben, laat me dan niet verliezen wat ik verworven heb.’

Er blijkt in de wereld van kunst en cultuur dus menig afgewezen minnaar als een laffe hond in een hoekje gekropen te zijn. Gelukkig kunnen wij daar nog van nagenieten. Nu ik er aan denk: ook een weduwnaar als Sir Henry Rawlinson vertoonde honds gedrag, al was hij wat agressiever. 6)

1) Willem Minderhout, ‘Jacques Brel en de verdwenen hondenschaduw’ - http://deleunstoel.nl/zoeken.php?artikel_id=705
2) Willem Minderhout, ‘Brel: De staart van de hondenschaduw’ - http://deleunstoel.nl/zoeken.php?artikel_id=841
3) Willem Minderhout, ‘Robert Desnos’ - http://deleunstoel.nl/zoeken.php?artikel_id=883
4) ‘Jacques Brel, Ne me quitte pas (1959)’ - http://fra.1september.ru/article.php?ID=200800612
5) Marc Robine, Le roman de Jacques Brel, Livre de Poche. http://www.livredepoche.com/le-roman-de-jacques-brel-marc-robine-9782253150831
6) Willem Minderhout – ‘Vivian, een slecht aangepaste hond’ - http://deleunstoel.nl/zoeken.php?artikel_id=3136
 
*************************
De plaatjes zijn van Henk Klaren


© 2013 Willem Minderhout meer Willem Minderhout - meer "De wereldliteratuur roept" -
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept
Brels ode aan de lafheid van de man Willem Minderhout
1006VG Hondschaduw
Het geheim van de hondenschaduw ontrafeld.
 
In een eerder artikel over Jacques Brels ‘Ne me quitte pas’ vroeg ik me af waarom Ernst van Altena in zijn Nederlandse vertaling de hondenschaduw - l‘ombre de ton chien’ – genegeerd had. Ik meende dat dit een sleutelpassage uit het lied is, waarin Brel aangeeft dat de liefde onherstelbaar stuk was, maar dat hij wel op de achtergrond getuige wilde zijn van de nieuwe liefde van zijn aanbedene. Van Altena’s vertaling zou volgens mij, door ‘de ander’ weg te laten en de hondenschaduw in ‘een voetstap’ te veranderen, de mogelijkheid van een ‘happy end’ in stand houden. 1) 2)

De Brel-biografie van Johan Anthierens gaf geen oplossing van dit vraagstuk. Wel bracht Anthierens mij op het spoor van Robert Desnos wiens ‘Dernier Poeme’ model zou hebben gestaan voor ‘Ne me quitte pas’. Dit laatste blijkt een dwaalspoor te zijn geweest. Desalniettemin ben ik Anthierens zeer dankbaar dat hij me met Desnos in aanraking heeft gebracht! 3)

Onlangs attendeerde een vriendin van mij me op een artikel over ‘Ne me quitte pas’ op internet 4) dat een antwoord geeft op zowel de vraag over de mate van hopeloosheid van de bezongen liefde als van de oorsprong van de hondenschaduw.

‘Ne me quitte pas’ blijkt door Brel geschreven te zijn naar aanleiding van het definitieve einde van zijn turbulente relatie met de zangeres en presentatrice Suzanne Gabriello. Brel verklaarde regelmatig dat hij niet van het lied hield. Het was volgens hem geen liefdeslied maar een ‘loflied op de lafheid van de man’. ‘Het beschrijft hoe een man zichzelf kan vernederen. Ik weet dat dat vrouwen klaarblijkelijk een plezier doet omdat ze er nogal snel een liefdeslied in kunnen zien. Dat stelt ze gerust en dat begrijp ik goed.’ ‘Ne me quitte pas’ beschrijft een rouwproces over een verloren liefde waarin uiteindelijk de verstoten minnaar niets anders meer wenst dan ‘aanwezig te zijn als een schaduw’. Waarom Brel die schaduw een ‘hondenschaduw’1006VG Brel noemt is volgens Brel-biograaf Marc Robine 5) geïnspireerd door zowel Dostojevski als Garcia Lorca.

Dostojevski schreef in zijn ‘Dagboek van een schrijver’: ‘Ik zal je niets meer vragen. (…) antwoord me niet, let niet eens op me, laat me je alleen bekijken vanuit mijn hoekje, maak van mij je ding, je hond.’
Garcia Lorca schreef: «Als je mijn verborgen schat bent, als je mijn kruis en mijn diepe verdriet bent, als ik je hofhond ben, laat me dan niet verliezen wat ik verworven heb.’

Er blijkt in de wereld van kunst en cultuur dus menig afgewezen minnaar als een laffe hond in een hoekje gekropen te zijn. Gelukkig kunnen wij daar nog van nagenieten. Nu ik er aan denk: ook een weduwnaar als Sir Henry Rawlinson vertoonde honds gedrag, al was hij wat agressiever. 6)

1) Willem Minderhout, ‘Jacques Brel en de verdwenen hondenschaduw’ - http://deleunstoel.nl/zoeken.php?artikel_id=705
2) Willem Minderhout, ‘Brel: De staart van de hondenschaduw’ - http://deleunstoel.nl/zoeken.php?artikel_id=841
3) Willem Minderhout, ‘Robert Desnos’ - http://deleunstoel.nl/zoeken.php?artikel_id=883
4) ‘Jacques Brel, Ne me quitte pas (1959)’ - http://fra.1september.ru/article.php?ID=200800612
5) Marc Robine, Le roman de Jacques Brel, Livre de Poche. http://www.livredepoche.com/le-roman-de-jacques-brel-marc-robine-9782253150831
6) Willem Minderhout – ‘Vivian, een slecht aangepaste hond’ - http://deleunstoel.nl/zoeken.php?artikel_id=3136
 
*************************
De plaatjes zijn van Henk Klaren
© 2013 Willem Minderhout
powered by CJ2