 |
|
|
|
|
 |
 |
archiefvorig nr.lopend nr. |
 |
 |
 |
Nummer 18
Jaargang 22
26 juni 2025
Nummer 20 verschijnt op
14 augustus 2025 |  |
|
| Vermaak en Genot > Een omweg waard |
delen printen 
terug 
|
|
|
|
|
|
|
Trein* |
Carlo van Praag |
|
|
 Ik was 26 jaar toen ik voor het eerst vloog met een vliegtuig, hoog door de lucht, helemaal naar het buitenland. Daarvoor reisde ik per trein. Ik ben zo oud dat ik nog stoomtractie heb meegemaakt, niet ergens in een uithoek van Europa, nee in Nederland. Ik was zes jaar en wij stoomden van Driebergen naar Rotterdam, naar mijn grootouders. En toen ik zeven was reisde ik per stoomtrein zelfs naar Antwerpen, gelegen In België. Aan de grens moest iedereen nog uitstappen voor de nodige formaliteiten.
Later
Toen ik studeerde bracht ik enkele malen mijn vakantie door in Griekenland. Amsterdam-Athene, drie dagen in de trein, overstappen in Keulen of in München. In Joegoslavië werd de trein van binnen gereinigd bij wijze van propaganda. Kijk eens wat een beschaafd land wij zijn! De hygiëne hield niet lang stand. Er werd veel gegeten onderweg en de vreemdeling kreeg ruimschoots zijn deel. In Belgrado was er een stop van drie kwartier waarin iedereen de trein verliet om de toiletten te bezoeken, tanden te poetsen en inkopen te doen op het station, daarna wanhopig zoekend naar de trein die intussen naar een ander spoor was gerangeerd.
Nog later
Nog weer later, getrouwd en tweede kind onderweg, met de trein naar Portugal. Het Franse deel van het traject verliep gezwind. In Irun moest je overstappen op een Spaanse trein vanwege het verschil in spoorbreedte. Het was inmiddels 1967 en ja hoor, het was een stoomtrein. Dat hij werd geafficheerd als ‘exprestrein’ en dat de conducteur langskwam om bij de passagiers de ‘taxa de velocidad’, de snelheidstoeslag, te innen, hield niet in dat het landschap voorbijflitste. Op een bepaald moment verloor de trein ook nog vaart en kwam ten slotte tot stilstand op een helling die te steil voor hem bleek. De passagiers moesten uitstappen en de helling te voet overwinnen, terwijl de trein terugzakte om een aanloop te nemen om de hindernis, nu zonder menselijke ballast, meester te worden. Ik weet niet of er ook nog wagons, met of zonder passagiers, op de hoogvlakte werden achtergelaten.
Van Bitola naar Florina
Mijn laatste ervaring met stoomtractie dateert uit 1973. We bevonden ons in het zuiden van Joegoslavië (nu Noord-Macedonië), om precies te zijn in het stadje Bitola, dat u natuurlijk kent van het lied: (Bitola, mijn geboorteplaats
In jou ben ik geboren, voor mij ben jij de hemel)
Ik beveel de versie met zangeres Petranka Kostadinova aan.
Je kon vandaar, dus van Bitola, met de bus terug naar Skopje of je kon verder naar het zuiden want er was een treinverbinding met Griekenland. Die kozen wij. De afstand van Bitola naar de eerste Griekse stad, Florina, bedraagt 29 km maar de reis duurde meer dan twee uur. Eerst een oud dieseltreintje dat niet verder ging dan de grens bij Kremenica (spreek uit Kremenitsa). Een bijna verlaten en verwaarloosd stationnetje met één perron, waaruit zo maar mineraalwater omhoog spoot, drinkbaar en al. Na een flinke tijd wachten: een wolkje aan de horizon en jawel, een Grieks stoomlocomotiefje naderde. Het sleepte enkele houten wagentjes. Wij stapten in samen met enkele oude mannen op de terugweg van Amerika naar hun Griekse vaderland om daar hun levensavond te slijten. Een van hen vroeg of wij Amerikanen waren, misschien wel uit Chicago. Dan kenden wij vast wel zijn neef Nick.
Blij dat ik dit nog heb mogen meemaken, die tijdreis van 1973 naar zo ongeveer 1908. De sporen liggen er nog en zijn zelfs met EU-geld gerenoveerd, maar er rijden geen treinen meer van Bitola naar Florina, want Griekenland heeft geen interesse voor de verbinding.
En nu?
Die verre treinreizen, trouwens alle verre reizen, behoren tot het verleden, maar nog steeds zit ik graag in de trein, al is het maar van Leiden naar Den Haag. Door uitdijende steden, business parken, tunnels en geluidsschermen blijft er weinig landschap over, maar ik zit toch bij voorkeur aan het raam net als elke kleuter. Ik kijk vaak naar televisieprogramma’s over treinreizen, zoals vroeger ‘Abenteuer Eisenbahn’ en tegenwoordig ‘Rail Away’. Jammer van de vaak opdringerige begeleidende muziek die tegenwoordig bijna alle documentaires verstikt. Jammer ook dat zich op de spannendste trajecten alleen nog maar toeristen inschepen. Toch geef ik die verleidelijke aanbiedingen van reizen met de Glacier Express en de Bernina Express door het Zwitserse hooggebergte altijd wat extra aandacht. Hoe ijselijker de ravijnen, hoe mooier. Wie weet, komt het er nog eens van. Misschien ter gelegenheid van mijn negentigste verjaardag na een crowdfundingsactie.
Toch nog een avontuur
De redactie van De Leunstoel vergadert dit jaar in Gouda. Dat betekent met de NS van Lammenschans naar Alphen aan den Rijn en daar overstappen op de R-nettrein (die rijdt ‘onder de vlag van de NS’, wat dat ook mag betekenen) naar Gouda. Dit laatste traject ken ik nog niet. Ik hoop op overweldigend natuurschoon, maar voor de zekerheid neem ik mijn e-reader mee. Je valt ook minder op met een schermpje voor je neus. Ze houden je al gauw voor een zonderling.
----------
De schrijver heeft de illustraties geleverd.
|
|
|
|
|
 |
|
 |
| Vermaak en Genot > Een omweg waard |
| Trein* |
Carlo van Praag |
Ik was 26 jaar toen ik voor het eerst vloog met een vliegtuig, hoog door de lucht, helemaal naar het buitenland. Daarvoor reisde ik per trein. Ik ben zo oud dat ik nog stoomtractie heb meegemaakt, niet ergens in een uithoek van Europa, nee in Nederland. Ik was zes jaar en wij stoomden van Driebergen naar Rotterdam, naar mijn grootouders. En toen ik zeven was reisde ik per stoomtrein zelfs naar Antwerpen, gelegen In België. Aan de grens moest iedereen nog uitstappen voor de nodige formaliteiten.
Later
Toen ik studeerde bracht ik enkele malen mijn vakantie door in Griekenland. Amsterdam-Athene, drie dagen in de trein, overstappen in Keulen of in München. In Joegoslavië werd de trein van binnen gereinigd bij wijze van propaganda. Kijk eens wat een beschaafd land wij zijn! De hygiëne hield niet lang stand. Er werd veel gegeten onderweg en de vreemdeling kreeg ruimschoots zijn deel. In Belgrado was er een stop van drie kwartier waarin iedereen de trein verliet om de toiletten te bezoeken, tanden te poetsen en inkopen te doen op het station, daarna wanhopig zoekend naar de trein die intussen naar een ander spoor was gerangeerd.
Nog later
Nog weer later, getrouwd en tweede kind onderweg, met de trein naar Portugal. Het Franse deel van het traject verliep gezwind. In Irun moest je overstappen op een Spaanse trein vanwege het verschil in spoorbreedte. Het was inmiddels 1967 en ja hoor, het was een stoomtrein. Dat hij werd geafficheerd als ‘exprestrein’ en dat de conducteur langskwam om bij de passagiers de ‘taxa de velocidad’, de snelheidstoeslag, te innen, hield niet in dat het landschap voorbijflitste. Op een bepaald moment verloor de trein ook nog vaart en kwam ten slotte tot stilstand op een helling die te steil voor hem bleek. De passagiers moesten uitstappen en de helling te voet overwinnen, terwijl de trein terugzakte om een aanloop te nemen om de hindernis, nu zonder menselijke ballast, meester te worden. Ik weet niet of er ook nog wagons, met of zonder passagiers, op de hoogvlakte werden achtergelaten.
Van Bitola naar Florina
Mijn laatste ervaring met stoomtractie dateert uit 1973. We bevonden ons in het zuiden van Joegoslavië (nu Noord-Macedonië), om precies te zijn in het stadje Bitola, dat u natuurlijk kent van het lied: (Bitola, mijn geboorteplaats
In jou ben ik geboren, voor mij ben jij de hemel)
Ik beveel de versie met zangeres Petranka Kostadinova aan.
Je kon vandaar, dus van Bitola, met de bus terug naar Skopje of je kon verder naar het zuiden want er was een treinverbinding met Griekenland. Die kozen wij. De afstand van Bitola naar de eerste Griekse stad, Florina, bedraagt 29 km maar de reis duurde meer dan twee uur. Eerst een oud dieseltreintje dat niet verder ging dan de grens bij Kremenica (spreek uit Kremenitsa). Een bijna verlaten en verwaarloosd stationnetje met één perron, waaruit zo maar mineraalwater omhoog spoot, drinkbaar en al. Na een flinke tijd wachten: een wolkje aan de horizon en jawel, een Grieks stoomlocomotiefje naderde. Het sleepte enkele houten wagentjes. Wij stapten in samen met enkele oude mannen op de terugweg van Amerika naar hun Griekse vaderland om daar hun levensavond te slijten. Een van hen vroeg of wij Amerikanen waren, misschien wel uit Chicago. Dan kenden wij vast wel zijn neef Nick.
Blij dat ik dit nog heb mogen meemaken, die tijdreis van 1973 naar zo ongeveer 1908. De sporen liggen er nog en zijn zelfs met EU-geld gerenoveerd, maar er rijden geen treinen meer van Bitola naar Florina, want Griekenland heeft geen interesse voor de verbinding.
En nu?
Die verre treinreizen, trouwens alle verre reizen, behoren tot het verleden, maar nog steeds zit ik graag in de trein, al is het maar van Leiden naar Den Haag. Door uitdijende steden, business parken, tunnels en geluidsschermen blijft er weinig landschap over, maar ik zit toch bij voorkeur aan het raam net als elke kleuter. Ik kijk vaak naar televisieprogramma’s over treinreizen, zoals vroeger ‘Abenteuer Eisenbahn’ en tegenwoordig ‘Rail Away’. Jammer van de vaak opdringerige begeleidende muziek die tegenwoordig bijna alle documentaires verstikt. Jammer ook dat zich op de spannendste trajecten alleen nog maar toeristen inschepen. Toch geef ik die verleidelijke aanbiedingen van reizen met de Glacier Express en de Bernina Express door het Zwitserse hooggebergte altijd wat extra aandacht. Hoe ijselijker de ravijnen, hoe mooier. Wie weet, komt het er nog eens van. Misschien ter gelegenheid van mijn negentigste verjaardag na een crowdfundingsactie.
Toch nog een avontuur
De redactie van De Leunstoel vergadert dit jaar in Gouda. Dat betekent met de NS van Lammenschans naar Alphen aan den Rijn en daar overstappen op de R-nettrein (die rijdt ‘onder de vlag van de NS’, wat dat ook mag betekenen) naar Gouda. Dit laatste traject ken ik nog niet. Ik hoop op overweldigend natuurschoon, maar voor de zekerheid neem ik mijn e-reader mee. Je valt ook minder op met een schermpje voor je neus. Ze houden je al gauw voor een zonderling.
----------
De schrijver heeft de illustraties geleverd.
|
| © 2025 Carlo van Praag |
|
|
|
|
powered by CJ2 |
|