 |
|
|
|
|
 |
 |
archiefvorig nr.lopend nr. |
 |
 |
 |
Nummer 14
Jaargang 21
18 april 2024
Nummer 15 verschijnt op
9 mei 2024 |  |
|
| Beschouwingen > In de polder |
delen printen 
terug 
|
|
|
|
|
|
|
Informatiediarree |
Arie de Jong |
|
|
 Al lange tijd is er gedoe over de vraag of de sms-berichten en whatsapp- communicatie van bewindspersonen en vooral van Mark Rutte openbaar gemaakt moeten worden. Dan blijkt dat Rutte veel van dat soort berichten in de digitale prullenbak heeft gegooid en dat die dus niet verstrekt kunnen worden. Sommige ministeries, als de journalisten ernaar vroegen met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur, gaven dat soort berichten niet en namen voor lief dat ze dan boetes moesten betalen. Uit de zak van de belastingbetalers uiteraard.
Het geeft veel gedoe, want leden van de Tweede Kamer, journalisten, hoogleraren en andere burgers roepen er schande van en willen dolgraag weten wat in al die weggegooide of niet openbaar gemaakte berichten heeft gestaan.
Waarom?
Waarom eigenlijk willen ze dat weten? Een simpele verwijzing naar de noodzaak van transparantie of een beroep op de Wet Open Overheid (die in de plaats is gekomen van de Wet Openbaarheid van Bestuur; vraag me niet waarom een nieuwe benaming nodig was, terwijl de oude zo gangbaar was geworden en nog steeds volop gebruikt wordt) vind ik niet bevredigend. Met die redenering wil ik juist weten wat al diegenen die vragen om die informatie echt ermee willen doen. Laat ik raden.
Ze willen rellen. Ze willen hun eigen gelijk halen. Ze willen nagaan of ze een uitkomst die niet bevalt ongedaan kunnen maken. Maar dat zeggen ze niet. Ze beroepen zich op de noodzaak van transparantie.
Graag stel ik daar een tegenovergestelde mening naast. Ik wil helemaal niet weten wat er in al die sms-berichten of whatsappjes heeft gestaan. Volgens mij vertroebelt dat nu juist de discussie. De discussie moet gaan over de uitkomst. Als die uitkomst je niet bevalt, vertel dan waarom je die niet wilt steunen. Of welke betere oplossing je hebt. Of waarom je de uitkomst afkeurt.
Sywert bij voorbeeld
Neem de nu beroemde zaak van de miljoenenorder voor mondkapjes bij Sywert van Lienden en zijn maten. Het is toch de uitkomst die niet bevalt: een waardeloze order van afgekeurde mondkapjes, besteld bij mensen die daar geen ervaring bij hadden, de boel hebben opgelicht en waarbij een onvolkomen procedure is gelopen door een paniekerige minister en zijn ambtenaren. De oplichting hoort thuis bij de rechter, de incompetentie van de overheid bij de verantwoordelijke minister.
Er komt nog iets bij. De onstuitbare transparantie die sommigen zo ideaal vinden heeft nare gevolgen. Om te beginnen zorgen ambtenaren en bestuurders voortaan dat er zo min mogelijk wordt vastgelegd. Dan kan ook niemand je daar ooit op vangen. De menigvuldige verzoeken tot openbaarheid van zulk soort materiaal vergen enorm veel energie van de ambtelijke organisatie. Die kun je beter voor iets gebruiken dat zinvol is, in plaats van voor prinzipienreiterei.
Het debat
Het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2022 maakte het me mogelijk om het debat in de Tweede Kamer na te lezen dat ging over het verzoek om sms-berichten van premier Rutte boven tafel te krijgen. Aanleiding was het niet kunnen voldoen aan verzoeken om alle sms’jes te krijgen die waren gewisseld tussen Rutte en collega De Jonge over de mondkapjesdeal. Dat debat liep al snel uit op een harde confrontatie tussen een aantal Kamerleden uit de oppositie en Rutte, die tot dat moment zich bediende van een oude Nokia met een beperkt geheugen, zodat hij genoodzaakt was veel weg te gooien. Hij vond dat hij berichten die het archiveren waard waren op grond van de wet wel degelijk had laten archiveren (de rechter gaf hem daar later gelijk in), en dat hij werd geconfronteerd met een cultuur van wantrouwen die slecht was voor het politieke aanzien naar de burgers. Toen waren de rapen helemaal gaar. Wilders diende uiteraard weer een motie van wantrouwen in, Van der Plas had het niet meer, het was ongelooflijk. Maar ook om moedeloos van te worden. Op mij kwam het allemaal over als wroeten om het wroeten, beschuldigen, wantrouwen zaaien, net doen of artikel 68 uit de Grondwet inhoudt dat alles bewaard en gedeeld moet worden als een Kamerlid of journalist dat wil. Grotesk. Het ontbrak er nog maar aan dat Rutte verzocht werd een voortdurende bandopname te maken van elk gesprek dat hij met wie dan ook voert, zodat men kan nagaan wat in de aanloop naar welke beslissing ook allemaal is voorgevallen.
En dat doet denken aan Richard Nixon, die gaandeweg paranoïde werd als president van de Verenigde Staten en daadwerkelijk alle gesprekken opnam die in zijn ovalen kantoor werden gevoerd. Het is niet goed met hem afgelopen.
----------
De illustratie is afkomstig van Petra Busstra.
|
|
|
|
|
 |
|
 |
| Beschouwingen > In de polder |
| Informatiediarree |
Arie de Jong |
Al lange tijd is er gedoe over de vraag of de sms-berichten en whatsapp- communicatie van bewindspersonen en vooral van Mark Rutte openbaar gemaakt moeten worden. Dan blijkt dat Rutte veel van dat soort berichten in de digitale prullenbak heeft gegooid en dat die dus niet verstrekt kunnen worden. Sommige ministeries, als de journalisten ernaar vroegen met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur, gaven dat soort berichten niet en namen voor lief dat ze dan boetes moesten betalen. Uit de zak van de belastingbetalers uiteraard.
Het geeft veel gedoe, want leden van de Tweede Kamer, journalisten, hoogleraren en andere burgers roepen er schande van en willen dolgraag weten wat in al die weggegooide of niet openbaar gemaakte berichten heeft gestaan.
Waarom?
Waarom eigenlijk willen ze dat weten? Een simpele verwijzing naar de noodzaak van transparantie of een beroep op de Wet Open Overheid (die in de plaats is gekomen van de Wet Openbaarheid van Bestuur; vraag me niet waarom een nieuwe benaming nodig was, terwijl de oude zo gangbaar was geworden en nog steeds volop gebruikt wordt) vind ik niet bevredigend. Met die redenering wil ik juist weten wat al diegenen die vragen om die informatie echt ermee willen doen. Laat ik raden.
Ze willen rellen. Ze willen hun eigen gelijk halen. Ze willen nagaan of ze een uitkomst die niet bevalt ongedaan kunnen maken. Maar dat zeggen ze niet. Ze beroepen zich op de noodzaak van transparantie.
Graag stel ik daar een tegenovergestelde mening naast. Ik wil helemaal niet weten wat er in al die sms-berichten of whatsappjes heeft gestaan. Volgens mij vertroebelt dat nu juist de discussie. De discussie moet gaan over de uitkomst. Als die uitkomst je niet bevalt, vertel dan waarom je die niet wilt steunen. Of welke betere oplossing je hebt. Of waarom je de uitkomst afkeurt.
Sywert bij voorbeeld
Neem de nu beroemde zaak van de miljoenenorder voor mondkapjes bij Sywert van Lienden en zijn maten. Het is toch de uitkomst die niet bevalt: een waardeloze order van afgekeurde mondkapjes, besteld bij mensen die daar geen ervaring bij hadden, de boel hebben opgelicht en waarbij een onvolkomen procedure is gelopen door een paniekerige minister en zijn ambtenaren. De oplichting hoort thuis bij de rechter, de incompetentie van de overheid bij de verantwoordelijke minister.
Er komt nog iets bij. De onstuitbare transparantie die sommigen zo ideaal vinden heeft nare gevolgen. Om te beginnen zorgen ambtenaren en bestuurders voortaan dat er zo min mogelijk wordt vastgelegd. Dan kan ook niemand je daar ooit op vangen. De menigvuldige verzoeken tot openbaarheid van zulk soort materiaal vergen enorm veel energie van de ambtelijke organisatie. Die kun je beter voor iets gebruiken dat zinvol is, in plaats van voor prinzipienreiterei.
Het debat
Het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2022 maakte het me mogelijk om het debat in de Tweede Kamer na te lezen dat ging over het verzoek om sms-berichten van premier Rutte boven tafel te krijgen. Aanleiding was het niet kunnen voldoen aan verzoeken om alle sms’jes te krijgen die waren gewisseld tussen Rutte en collega De Jonge over de mondkapjesdeal. Dat debat liep al snel uit op een harde confrontatie tussen een aantal Kamerleden uit de oppositie en Rutte, die tot dat moment zich bediende van een oude Nokia met een beperkt geheugen, zodat hij genoodzaakt was veel weg te gooien. Hij vond dat hij berichten die het archiveren waard waren op grond van de wet wel degelijk had laten archiveren (de rechter gaf hem daar later gelijk in), en dat hij werd geconfronteerd met een cultuur van wantrouwen die slecht was voor het politieke aanzien naar de burgers. Toen waren de rapen helemaal gaar. Wilders diende uiteraard weer een motie van wantrouwen in, Van der Plas had het niet meer, het was ongelooflijk. Maar ook om moedeloos van te worden. Op mij kwam het allemaal over als wroeten om het wroeten, beschuldigen, wantrouwen zaaien, net doen of artikel 68 uit de Grondwet inhoudt dat alles bewaard en gedeeld moet worden als een Kamerlid of journalist dat wil. Grotesk. Het ontbrak er nog maar aan dat Rutte verzocht werd een voortdurende bandopname te maken van elk gesprek dat hij met wie dan ook voert, zodat men kan nagaan wat in de aanloop naar welke beslissing ook allemaal is voorgevallen.
En dat doet denken aan Richard Nixon, die gaandeweg paranoïde werd als president van de Verenigde Staten en daadwerkelijk alle gesprekken opnam die in zijn ovalen kantoor werden gevoerd. Het is niet goed met hem afgelopen.
----------
De illustratie is afkomstig van Petra Busstra.
|
| © 2023 Arie de Jong |
|
|
|
|
powered by CJ2 |
|