Ongeveer een jaar geleden zag de documentaire 'A journey of 1000 miles starts with a single step' van Margriet Jansen het licht. Zoals dat vaak gaat met documentaires is het aantal voorstellingen niet bijster groot. De documentaire was afgelopen februari 'Film van de Maand' op de website van de Groene Amsterdammer. Ondanks dat ik abonnee ben was mij dat ontgaan, evenals het verschijnsel 'film van de maand' zelf.  Ik had echter het geluk om hem vorige week, in aanwezigheid van de filmmaakster zelf, te zien in het Utrechtse Louis Hartloper Complex in een volgepakte zaal.

In de documentaire wordt de toeschouwer meegesleept in de worsteling die zij samen met haar Mongoolse zakenpartner Zack aangaat om van de paardenhuid tot een verkoopbaar product te komen. Hergebruik van zo'n restproduct past mooi in het streven naar 'circulariteit'. Daarnaast heeft Matthea zich ook ten doel gesteld om de milieuvriendelijkheid van het looiproces te perfectioneren door weinig water en geen zware metalen als chroom te gebruiken. De film toont een bijeenkomst met inkopers van een grote retailketen die erg geinteresseerd zijn, dus misschien wordt het wat.

De familie paardenherders die we in de film leren kennen vindt het allemaal een erg mooie ontwikkeling. Ze hebben het namelijk niet makkelijk. De steppe wordt vanwege klimaatverandering steeds droger. Bovendien worden ze steeds meer geconfronteerd met commerciële paardenfokkers die enorme kuddes de steppe op sturen. Een klassieke 'tragedy of the commons' dreigt hun voortbestaan te ondermijnen. Of de verkoop van hun paardenhuiden dat tij kan keren lijkt me twijfelachtig. Als er al een markt is voor paardenleer vanwege de sentimenten rond dit 'edele dier'. Meer 'scharrel' dan de Mongoolse steppepaarden kun je je leer echter niet krijgen.

In de documentaire wordt ook de manier beschreven waarop de Mongolen hun paarden slachten. Je krijgt de indruk dat dit de behandeling in een vier sterren hospice benadert, zo diervriendelijk worden ze om zeep gebracht. Gelukkig worden er echter geen beelden van de slacht zelf getoond.

Het verhaal wordt prachtig in beeld gebracht door cameraman Paul Enkelaar, maar Mongolië lijkt me ondanks die mooie beelden een dodelijk saaie eindeloze grasvlakte. Niet dat het niet gezellig is in de joert. (Die door de Mongolen overigens 'ger' wordt genoemd.) We zien de familie na gedane traditionele arbeid - paarden melken, yoghurt maken etc. - gezellig naast elkaar naar hun telefoon staren. De vrouw des huizes zegt dat ze 's avonds meestal te moe is om tv te kijken, maar Facebook blijkt ook voor haar het communicatiemedium bij uitstek te zijn op de steppe.

Na afloop vertelde Margriet Jansen dat de film ook al in Mongolië op tv te zien was geweest. Ik grapte dat de paardenherders te moe waren om daar naar te kijken. Daar had ze inderdaad ook aan gedacht. Binnenkort verschijnt hij daarom in Mongolië als stream op Facebook.

Met het leerlooiproject gaat het ondertussen minder voorspoedig. Zack, Matthea van Stadens Mongoolse partner, is overleden zodat ze het momenteel zonder een krachtige zakenpartner in het land zelf moet stellen. Ze gaat echter onvervaard door.

Op 6 juni wordt de documentaire vertoond in Lumière Maastricht en 8 september in Pakhuis de Zwijger. Matthea van Staden is zelf bij de vertoning in Pakhuis de Zwijger aanwezig om de stand van zaken te bespreken.

Documentaire: 'A Journey of 1000 miles starts with a single step'