 Ook in Duitsland, waar wij veel komen, is er veel veranderd op het platteland na de oorlog. Een boek daarover bereikte zelfs de eerste plaats van de bestsellerlijst van Der Spiegel, een van de meest gebruikte lijsten in Duitsland. De schrijver is historicus en schrijft over zijn eigen familie, zijn eigen jeugd en over de ontwikkeling van Duitsland na de tweede wereldoorlog. Het is geschreven in de periode dat alles stil lag door de corona en hij noodgedwongen ook stil zat en ook geen gebruik kon maken van zijn normale onderzoeksmogelijkheden. Hij heeft toen met zo’n vijftien familieleden gesprekken gevoerd over hun leven in die tijd. Ewald Frie was een van de twaalf kinderen van een boer uit het katholieke Münsterland, niet ver dus van de stad Münster in Noordrijn-Westfalen, de bondsstaat die grenst aan Overijssel, Gelderland en Limburg.
Ein Hof und elf Geschwister
luidt de titel van het boek met als ondertitel: Der Stille Abschied von Bäuerlichen Leben. Geschwister, voor de duidelijkheid, zijn broers én zussen. Het eerste gedeelte van het boek gaat over het opgroeien van de twaalf kinderen op de boerderij en vooral over het meewerken op de boerderij. Want de taken werden verdeeld over broers en zussen, waarbij de ontspanning pas op de derde plaats kwam na de boerderij en de school. Met het verloop van de tijd en de snelle economische en technische ontwikkeling die het mogelijk maakt om veel werk op de boerderij en in de huishouding sneller te doen worden de mogelijkheden voor de broers en vooral de zusters om de boerderij te verlaten steeds makkelijker.
Verschillende maatschappelijke bewegingen versterken elkaar daarbij voor de kinderen die traditioneel katholiek worden opgevoed. Zo wordt de derde zoon  uitverkoren voor een priesteropleiding in een internaat in Münster, een groot verlies aan arbeidskracht, maar een kans die de ouders niet willen of durven weigeren. Uiteindelijk heeft hij er zelf na jaren van bidden genoeg van. De oudste zuster, die graag van de boerderij af wil, krijgt die kans door een functie in het werk voor katholieke plattelandsjongeren en trouwt later wel met een boerenzoon maar dan een die zelf geen opvolger kan en wil worden.
Muziek of lezen
Voor de jongere kinderen was het opgroeien heel anders. Die konden iets anders gaan doen, zoals muziek voor de jongste broer en lezen voor de schrijver van het boek: ‘Ik kon al lang voor ik naar school ging lezen en schrijven. Ik verslond alle boeken in onze kast. De vreemde letters van de bijbel zag ik meer als een uitdaging dan een hindernis. Mijn moeder legde grenzen vast voor het aantal boeken dat ik mocht lezen. Mijn oudere broers vonden dat ik las omdat ik te lui was om te werken, maar mijn moeder gaf me alle ruimte.’
Hij kwam zonder problemen door de schooltijd, kon lange gedichten opzeggen en toespraken houden op familiefeesten. Maar zijn vader vond dat alleen maar nutteloze vaardigheden en gaf hem na zijn eindexamen de raad om maar met een rijke vrouw te trouwen.
Een erg leuk boek in mooi en helder Duits geschreven.
'Ewald Frie ist Professor für Neuere Geschichte an der Universität Tübingen. Er erhielt für "Ein Hof und elf Geschwister" den Deutschen Sachbuchpreis 2023'
----------
De auteur heeft de illustraties geleverd. De boerderij staat in de omgeving van Stade en is dus niet de plaats waar het boek zich afspeelt.
|
