 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |

archief vorig nr. lopend nr. |
 |
 |
 |

Nummer 12
Jaargang 22
13 maart 2025 Nummer 13 verschijnt op 27 maart 2025 |  |
 |
Vermaak en Genot > Een omweg waard |
delen printen
terug
|
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Jan Mankes in Belvédère |
Dik Kruithof |
 |
 |

 Museum Belvédère in Heerenveen ligt dichter bij het dorp De Knipe dan bij het centrum van Heerenveen. En in, of bij, dat dorp heeft Jan Mankes vanaf zijn twintigste zes jaar gewoond. Hij leerde er zijn toekomstige vrouw kennen die er de eerste vrouwelijke predikant van Nederland was. Zelf was Jan Mankes schilder en graficus nadat hij een baan als glasschilder gecombineerd had met een avondopleiding aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. Tijdens die opleiding begon hij al met het schilderen van vogels en nesten in de duinen maar in De Knipe ontwikkelde hij zijn liefde voor de natuur verder en maakte hij prachtig werk. Veel werk uit die tijd is in Heerenveen gebleven en een deel ervan is eigendom van het museum dat ligt aan de weg die hij vaak liep, de Woudsterweg naar Oranjewoud.
Mankes verhuisde met zijn vrouw eerst naar Den Haag en in 1916 naar Eerbeek in Gelderland. Hij was de laatste jaren veel ziek en overleed in 1920 aan tuberculose. Tijdens zijn leven werd hij als schilder gewaardeerd en heeft hij al veel geëxposeerd. Hij maakte zo’n honderdvijftig, vaak kleine schilderijen en verder tekeningen en vijftig prenten. In 1923 noemde Richard Roland Holst, de neef van de dichter Adriaan, Jan Mankes ‘Hollands meest verstilde schilder’.
Tentoonstellingen
Er is nu voor het eerst een grote tentoonstelling van Mankes, in Belvédère en in het Museum Arnhem, de twee musea waarin hij van oudsher thuis is. Wel zijn er van alle kanten bijdragen gekomen zodat een groot gedeelte  van zijn werk te zien valt. En het blijft wat mij betreft indrukwekkend. Wat Mankes zo apart maakt is moeilijk te zeggen. Het ziet er op het eerste gezicht allemaal gewoon uit maar als je er gevoelig voor bent is het meer dan dat. Misschien is ‘verstild’ het goede woord, misschien gaat het ook om de eenvoud of de eindigheid die door de keuze of de behandeling van de onderwerpen wordt uitgedragen: er zijn dode dieren, er is een prachtige bomenrij van bomen zonder bladeren in een mistige omgeving. Vrolijkheid ontbreekt nagenoeg. Veel portretten zijn van mensen die van opzij geschilderd zijn en niet naar je kijken. De portretten die je wel aankijken zijn dan direct ook veel levendiger.
Oscar Voch
Het museum heeft in de vleugel voor de wisseltentoonstellingen naast Mankes een tentoonstelling van de hedendaagse fotograaf Oscar Voch. Een grotere tegenstelling lijkt niet mogelijk als je beide tentoonstelling vanaf het begin door loopt. Opmerkelijk is dat er aan het eind, waar het tentoongestelde werk van beide kunstenaars aan elkaar grenst, enige overeenkomst te zien valt tussen het grafisch werk van Mankes en het fotografisch werk van Voch. Apart!
Voor wie niets wil missen: in de andere vleugel van het museum, na de restaurantzaal, is nog meer van Mankes te zien. Hier hangt een mooie verzameling tekeningen en een paar dode diertjes die aansluiten bij het werk van een navolger.
----------
Het schilderij komt van Wikimedia Commons.

|
 |
 |
|
 |
 |
 |
 |
Vermaak en Genot > Een omweg waard |
Jan Mankes in Belvédère |
Dik Kruithof |
 Museum Belvédère in Heerenveen ligt dichter bij het dorp De Knipe dan bij het centrum van Heerenveen. En in, of bij, dat dorp heeft Jan Mankes vanaf zijn twintigste zes jaar gewoond. Hij leerde er zijn toekomstige vrouw kennen die er de eerste vrouwelijke predikant van Nederland was. Zelf was Jan Mankes schilder en graficus nadat hij een baan als glasschilder gecombineerd had met een avondopleiding aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. Tijdens die opleiding begon hij al met het schilderen van vogels en nesten in de duinen maar in De Knipe ontwikkelde hij zijn liefde voor de natuur verder en maakte hij prachtig werk. Veel werk uit die tijd is in Heerenveen gebleven en een deel ervan is eigendom van het museum dat ligt aan de weg die hij vaak liep, de Woudsterweg naar Oranjewoud.
Mankes verhuisde met zijn vrouw eerst naar Den Haag en in 1916 naar Eerbeek in Gelderland. Hij was de laatste jaren veel ziek en overleed in 1920 aan tuberculose. Tijdens zijn leven werd hij als schilder gewaardeerd en heeft hij al veel geëxposeerd. Hij maakte zo’n honderdvijftig, vaak kleine schilderijen en verder tekeningen en vijftig prenten. In 1923 noemde Richard Roland Holst, de neef van de dichter Adriaan, Jan Mankes ‘Hollands meest verstilde schilder’.
Tentoonstellingen
Er is nu voor het eerst een grote tentoonstelling van Mankes, in Belvédère en in het Museum Arnhem, de twee musea waarin hij van oudsher thuis is. Wel zijn er van alle kanten bijdragen gekomen zodat een groot gedeelte  van zijn werk te zien valt. En het blijft wat mij betreft indrukwekkend. Wat Mankes zo apart maakt is moeilijk te zeggen. Het ziet er op het eerste gezicht allemaal gewoon uit maar als je er gevoelig voor bent is het meer dan dat. Misschien is ‘verstild’ het goede woord, misschien gaat het ook om de eenvoud of de eindigheid die door de keuze of de behandeling van de onderwerpen wordt uitgedragen: er zijn dode dieren, er is een prachtige bomenrij van bomen zonder bladeren in een mistige omgeving. Vrolijkheid ontbreekt nagenoeg. Veel portretten zijn van mensen die van opzij geschilderd zijn en niet naar je kijken. De portretten die je wel aankijken zijn dan direct ook veel levendiger.
Oscar Voch
Het museum heeft in de vleugel voor de wisseltentoonstellingen naast Mankes een tentoonstelling van de hedendaagse fotograaf Oscar Voch. Een grotere tegenstelling lijkt niet mogelijk als je beide tentoonstelling vanaf het begin door loopt. Opmerkelijk is dat er aan het eind, waar het tentoongestelde werk van beide kunstenaars aan elkaar grenst, enige overeenkomst te zien valt tussen het grafisch werk van Mankes en het fotografisch werk van Voch. Apart!
Voor wie niets wil missen: in de andere vleugel van het museum, na de restaurantzaal, is nog meer van Mankes te zien. Hier hangt een mooie verzameling tekeningen en een paar dode diertjes die aansluiten bij het werk van een navolger.
----------
Het schilderij komt van Wikimedia Commons. |
© 2025 Dik Kruithof |
 |
 |
 |
 |
powered by CJ2 |
|