 |
|
|
|
|
 |
 |
archiefvorig nr.lopend nr. |
 |
 |
 |
Nummer 11
Jaargang 22
27 februari 2025
Nummer 13 verschijnt op
27 maart 2025 |  |
|
| Beschouwingen > In de polder |
delen printen 
terug 
|
|
|
|
|
|
|
Ons politieke hart klopt in Den Haag |
Paul Bordewijk |
|
|
 In de discussie over het samengaan van PvdA en GroenLinks is er maar weinig aandacht voor de Europese dimensie. Toch ligt daar wel degelijk een probleem. De twee partijen maken deel uit van twee verschillende Europese politieke groeperingen: de PvdA van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten (S&D), GroenLinks van De Groenen/Vrije Europese Alliantie (Groenen/EVA) – ik verzin dit niet zelf.
Van deze is de S&D fractie de op één na grootste in het Europees parlement met 136 zetels, de fractie van Groenen/EVA is met 53 zetels de zesde in grootte. Wanneer PvdA en GL één partij vormen is de vraag bij welke fractie die partij zich zal aansluiten.
Vorig jaar is dit probleem omzeild door bij de verkiezingen voor het Europees parlement een gezamenlijke lijst in te dienen met daarop leden van de twee partijen, die na de verkiezingen zich verdeelden over de twee Europese fracties. Daarbij hadden de kiezers geen invloed op de verdeling van de gekozenen over de twee fracties, want die werd erdoor bepaald van welke partij de gekozenen lid waren.
S&D of Groenen
Wanneer het tot één partij komt kun je dit niet herhalen. Kandidaten zijn dan niet meer lid van een van de twee partijen. En de nieuwe partij zal een keuze moeten maken bij welke Europese groepering men zich aansluit. Ik verwacht dat dat Groenen/EVA wordt, niet voor niets staat GroenLinks vooraan in de naam van het samenwerkingsverband GroenLinks-PvdA, en we weten hoe het is afgelopen met Deloitte & Touche en met Hunkemöller Lexis. Als dat gebeurt verdwijnt dus de mogelijkheid voor kiezers in Nederland om op Europees niveau voor de sociaaldemocratie te kiezen. Maar wanneer gekozen wordt voor S&D verdwijnt de mogelijkheid om Groen te stemmen. Dan zullen waarschijnlijk veel kiezers uitwijken naar de Partij voor de Dieren.
De vraag is natuurlijk, hoe belangrijk dit alles is. Wanneer je het Europees parlement ziet als een marginaal verschijnsel, en Europese verkiezingen als tweede-orde verkiezingen waarbij mensen stemmen op grond van hun mening over de nationale politiek, is dat allemaal niet erg. Mensen stemmen dan voor de nieuwe partij op links, en niet voor de S&D of de Groenen, en hoe het verder loopt dat zoeken ze in Brussel maar uit. Europa, best belangrijk.
Ever closer union
Maar de vraag rijst dan waarom we eigenlijk een rechtstreeks gekozen Europees parlement hebben. Andere internationale organisaties zoals de Verenigde Naties of de NAVO hebben zoiets ook niet. Het verschil is dat die organisaties er niet naar streven regering van één land te worden, wat op Europees niveau de Timmermansen en de Verhofstadtjes wel willen. Die streven naar een ever closer union, met een steeds groter acquis communautaire. Daarom moest er ook een Europese Grondwet komen, met vlag en volkslied. Niet iedereen denkt er zo over, niet voor niets werd in 2005 de Europese Grondwet door de meerderheid van de kiezers afgewezen. Zelf ben ik niet voor een ever closer union maar voor het subsidiariteitsbeginsel, waarbij alleen die dingen op Europees niveau geregeld worden waarbij het misgaat wanneer verschillende staten voor verschillende oplossingen kiezen.
Dus wel een Europees defensiebeleid, maar geen Europees natuur- en stikstofbeleid, en geen Europese neoliberale bemoeienis met de volkshuisvesting en het openbaar vervoer. Het voordeel daarvan is dat dan beslissingen kunnen worden genomen in overeenstemming met de nationale omstandigheden en opvattingen. Dat is ook de ratio van decentralisatie in Nederland.
Nationale democratieën functioneren binnen het kader van een nationale publieke opinie, die op Europees niveau ontbreekt. Zolang dat laatste zo is, zal de Europese democratie altijd een gemankeerde democratie blijven, hoezeer het ook noodzakelijk kan zijn om bepaalde besluiten op Europees niveau te nemen.
Europa één land?
Binnen de PvdA en GroenLinks domineert de opvatting dat Europa één land moet worden. Dan spreekt het volk via een rechtstreeks gekozen parlement. Bij samenwerking van regeringen heb je geen rechtstreeks gekozen parlement nodig. Dan wordt elk volk vertegenwoordigd door zijn eigen regering. Maar we zien hier toch een merkwaardige vorm van cognitieve dissonantie. PvdA en GroenLinks zijn voor een Europese volksvertegenwoordiging, maar accepteren daarbij dat Nederland bij de volgende Europese verkiezingen niet zal kunnen kiezen voor een van de belangrijke Europese politieke stromingen, of dat nu de sociaal-democraten of de groenen zijn.
Ondanks hun met de mond beleden Europese gezindheid willen zij de partijvorming baseren op de nationale context en niet de Europese. Ook het politieke hart van Frans Timmermans klopt in Den Haag en niet in Brussel of Straatsburg.
----------
De illustratie is van Coc van Duijn.
|
|
|
|
|
 |
|
 |
| Beschouwingen > In de polder |
| Ons politieke hart klopt in Den Haag |
Paul Bordewijk |
In de discussie over het samengaan van PvdA en GroenLinks is er maar weinig aandacht voor de Europese dimensie. Toch ligt daar wel degelijk een probleem. De twee partijen maken deel uit van twee verschillende Europese politieke groeperingen: de PvdA van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten (S&D), GroenLinks van De Groenen/Vrije Europese Alliantie (Groenen/EVA) – ik verzin dit niet zelf.
Van deze is de S&D fractie de op één na grootste in het Europees parlement met 136 zetels, de fractie van Groenen/EVA is met 53 zetels de zesde in grootte. Wanneer PvdA en GL één partij vormen is de vraag bij welke fractie die partij zich zal aansluiten.
Vorig jaar is dit probleem omzeild door bij de verkiezingen voor het Europees parlement een gezamenlijke lijst in te dienen met daarop leden van de twee partijen, die na de verkiezingen zich verdeelden over de twee Europese fracties. Daarbij hadden de kiezers geen invloed op de verdeling van de gekozenen over de twee fracties, want die werd erdoor bepaald van welke partij de gekozenen lid waren.
S&D of Groenen
Wanneer het tot één partij komt kun je dit niet herhalen. Kandidaten zijn dan niet meer lid van een van de twee partijen. En de nieuwe partij zal een keuze moeten maken bij welke Europese groepering men zich aansluit. Ik verwacht dat dat Groenen/EVA wordt, niet voor niets staat GroenLinks vooraan in de naam van het samenwerkingsverband GroenLinks-PvdA, en we weten hoe het is afgelopen met Deloitte & Touche en met Hunkemöller Lexis. Als dat gebeurt verdwijnt dus de mogelijkheid voor kiezers in Nederland om op Europees niveau voor de sociaaldemocratie te kiezen. Maar wanneer gekozen wordt voor S&D verdwijnt de mogelijkheid om Groen te stemmen. Dan zullen waarschijnlijk veel kiezers uitwijken naar de Partij voor de Dieren.
De vraag is natuurlijk, hoe belangrijk dit alles is. Wanneer je het Europees parlement ziet als een marginaal verschijnsel, en Europese verkiezingen als tweede-orde verkiezingen waarbij mensen stemmen op grond van hun mening over de nationale politiek, is dat allemaal niet erg. Mensen stemmen dan voor de nieuwe partij op links, en niet voor de S&D of de Groenen, en hoe het verder loopt dat zoeken ze in Brussel maar uit. Europa, best belangrijk.
Ever closer union
Maar de vraag rijst dan waarom we eigenlijk een rechtstreeks gekozen Europees parlement hebben. Andere internationale organisaties zoals de Verenigde Naties of de NAVO hebben zoiets ook niet. Het verschil is dat die organisaties er niet naar streven regering van één land te worden, wat op Europees niveau de Timmermansen en de Verhofstadtjes wel willen. Die streven naar een ever closer union, met een steeds groter acquis communautaire. Daarom moest er ook een Europese Grondwet komen, met vlag en volkslied. Niet iedereen denkt er zo over, niet voor niets werd in 2005 de Europese Grondwet door de meerderheid van de kiezers afgewezen. Zelf ben ik niet voor een ever closer union maar voor het subsidiariteitsbeginsel, waarbij alleen die dingen op Europees niveau geregeld worden waarbij het misgaat wanneer verschillende staten voor verschillende oplossingen kiezen.
Dus wel een Europees defensiebeleid, maar geen Europees natuur- en stikstofbeleid, en geen Europese neoliberale bemoeienis met de volkshuisvesting en het openbaar vervoer. Het voordeel daarvan is dat dan beslissingen kunnen worden genomen in overeenstemming met de nationale omstandigheden en opvattingen. Dat is ook de ratio van decentralisatie in Nederland.
Nationale democratieën functioneren binnen het kader van een nationale publieke opinie, die op Europees niveau ontbreekt. Zolang dat laatste zo is, zal de Europese democratie altijd een gemankeerde democratie blijven, hoezeer het ook noodzakelijk kan zijn om bepaalde besluiten op Europees niveau te nemen.
Europa één land?
Binnen de PvdA en GroenLinks domineert de opvatting dat Europa één land moet worden. Dan spreekt het volk via een rechtstreeks gekozen parlement. Bij samenwerking van regeringen heb je geen rechtstreeks gekozen parlement nodig. Dan wordt elk volk vertegenwoordigd door zijn eigen regering. Maar we zien hier toch een merkwaardige vorm van cognitieve dissonantie. PvdA en GroenLinks zijn voor een Europese volksvertegenwoordiging, maar accepteren daarbij dat Nederland bij de volgende Europese verkiezingen niet zal kunnen kiezen voor een van de belangrijke Europese politieke stromingen, of dat nu de sociaal-democraten of de groenen zijn.
Ondanks hun met de mond beleden Europese gezindheid willen zij de partijvorming baseren op de nationale context en niet de Europese. Ook het politieke hart van Frans Timmermans klopt in Den Haag en niet in Brussel of Straatsburg.
----------
De illustratie is van Coc van Duijn.
|
| © 2025 Paul Bordewijk |
|
|
|
|
powered by CJ2 |
|