Welke plant is het populairst bij de Nederlander? Ik zet mijn geld in op de hortensia (Hydrangea). Er zijn vele soorten en sommige voegen echt wel wat toe aan je tuin. De eikenbladhortensia (H. quercifolia), bijvoorbeeld, met haar groenblijvend en mooi gevormd blad. Maar de meest geziene hortensia, is de boerenhortensia (Hydrangea macrophylla), met van die 'hoe-groter-hoe-beter' bloemen. Overdreven en kunstmatig. Het zijn dan ook steriele randbloemen. Nep dus. Ooit door de plant bedacht om insecten te lokken, die dan meteen de echte, veel kleinere bloemetjes bevruchten. Kwekers hebben deze echte bloemetjes voor de Hollandse markt weg gekweekt, dus een standaard, opgeblazen, boerenhortensia biedt insecten geen voedsel.

De boerenhortensia is een veel gegeven cadeauplant. Regelmatig verkrijgbaar bij de supermarkt en soms zelfs bij benzinestations. Dan ben je echt populair als plant. Altijd beter om een plant cadeau te geven dan een bosje bloemen. Dat laatste is uit de tijd. Bloemen die goedkoop opgekweekt worden met kunstmest, soms ook nog in een verwarmde kas, om dan per vrachtwagen getransporteerd te worden, zodat ze één week bij jou in een vaas op tafel kunnen staan. Dat kan echt niet meer. Dus een plant cadeau geven, dat is al een stuk beter. Maar dan liever een biologische gekweekte. En die zijn helaas nog niet te koop bij de supermarkt.

Overigens zijn nu vooral de witte hortensia’s in trek. Ze worden en masse aangeplant in strakke ‘moderne’ tegeltuinen. Netjes in een rij, meestal in betonnen bakken. Misschien afgewisseld met, voor elke tuin veel te grote, reuzen pampasgras. Ik weet niet welke tuinontwerper dit heeft aangezwengeld, maar we zitten er denk ik nog decennia aan vast.

Nog een hortensia-kenmerk: na de bloei blijven de randbloemen zitten. 'Wintersilhouet' heet dat tegenwoordig. Ze worden daarom ook geroemd om hun kwaliteiten als droogbloem. Maar zeg eens eerlijk. Hoe vaak loop jij dromerig, met je mandje aan je arm, bloemen te selecteren voor het droogboeket op je schoorsteenmantel? Deze plant is duidelijk uit de tijd. Bovendien niet klimaatbestendig, want ze kunnen slecht tegen droge periodes. Ze geuren ook nog eens niet. Ik wilde bijna schrijven dat ze nergens goed voor zijn, totdat ik las dat in Noord-Amerika medicijnmannen de wortels gebruiken als middel tegen nierstenen en bronchitis. Dus mocht je na het lezen van dit stukje onmiddellijk je hortensia’s 

willen verwijderen, dan wellicht de wortels nog even bewaren.

Wat ik wel mooi vind aan de boerenhortensia, is hoe ze, al zeer vroeg in voorjaar, haar blaadjes uit de grauwbruine stelen duwt. Het contrast is prachtig. Als vlinders die uit hun winterhuis kruipen, ongeduldig om zich te ontvouwen. Later in het seizoen zijn de, nieuwgevormde, stelen het bestuderen waard. Viltstiftgroen met een patroon van subtiele zwarte en roodbruine vlekjes. Als ik een lieveheersbeestje was, zou ik dáár gaan zitten. 

Wat ik ook kan waarderen is het snoeigevoel van de hortensia. Knapperig van buiten en sappig vanbinnen. Maar voor snoeien is het nu nog te vroeg. Dat doe je pas als er geen kans meer is op vorst. De eerste blaadjes zijn dan al bezig, dus daar kan je rustig op wachten. Haal de oude bloemen weg. Verwijder alle takken die geen uitlopers hebben, want die zijn dood. Snoei ook de zielige dunne stelen weg, tot net boven de grond. Tenslotte haal je er een paar oude dikke takken uit. Kies degene met de minste uitlopers en snoei ze helemaal weg. Dat geeft meer ruimte voor die prachtige verse stelen. Als de plant te hoog wordt kan je hier en daar wat inkorten, maar laat wel genoeg knoppen zitten, anders krijg je dat jaar geen bloemen.

Mocht je in de winter geen knoppen zien, dan heb je een hortensia die op éénjarig hout bloeit (de meeste pluimhortensia’s, H. paniculata, bijvoorbeeld). Die kan je tot zo’n 15 cm boven de grond helemaal wegsnoeien in het vroege voorjaar. Ze maken gewoon weer nieuwe stelen, met weer een hoop aanstellerige bloemen.

----------

De auteur verzorgde de illustraties.

Meer informatie: marciamt72@gmail.com