 |
|
|
|
|
 |
 |
archiefvorig nr.lopend nr. |
 |
 |
 |
Nummer 6
Jaargang 22
28 november 2024
Nummer 7 verschijnt op
19 december 2024 |  |
|
| Bezigheden > Galerie |
delen printen 
terug 
|
|
|
|
|
|
|
Stilleven* |
Dik Kruithof |
|
|
 Met het thema ijdelheid mag het stilleven niet ontbreken. Een stilleven is een schilderij van dingen waar geen leven meer inzit.
Wiki heeft de volgende definitie: 'Een stilleven is een artistieke compositie (schilderij, tekening, foto) van roerloze of levenloze objecten, die met zorg zijn belicht. Met het schilderen van een stilleven kan een schilder zich concentreren op de compositie en op het gebruik van kleur en toonwaarde, het vloeiende onderscheid in kleurnuances tussen de lichtste en donkerste partij.' Een stilleven is een studiewerk of proefstuk voor de virtuositeit van de schilder. De vroege Vlaamse meester Karel van Mander schreef dat het stilleven oefenstof voor de jeugd was en dat een goede schilder het laat rusten ten gunste van betere onderwerpen.
Hoewel het stilleven al heel oud is, in Pompeï zijn al stillevens gevonden als muurschildering, is het pas na de middeleeuwen als zodanig benoemd en heeft het vooral in de Nederlandse schilderkunst uit de 17e eeuw een grote rol gespeeld. Schilderijen waren in de tijd van onze gouden eeuw geliefde handelswaar voor de ’betere standen’, de mensen die schilders konden betalen voor hun werk en de onderwerpen werden altijd al bepaald door de opdrachtgevers. Dat betekent dat de schilderkunst verdween uit de kerk, die na de beeldenstorm minder versierd was en dat er naast portretten van machthebbers, waaronder ook schutters, ruimte was voor het landschap, dieren en dingen.
Stillevens konden worden ingedeeld naar onderwerp. Een oud lijstje is: fruitstuk, bloemstuk, ontbijtgens, banketgens, toebackjes, zeebanket, jachtstuk: alles wat wij eten of genieten mocht geschilderd worden. Op de website ‘Betaalbare kunst’ vond ik het volgende rijtje  van verschillende types stillevens: pronkstilleven, overwinningstilleven, banketje, vanitas, schijnbedrieger, bloemstilleven, fruitstilleven, wetenschapsstilleven, jachtstuk, muziekinstrumenten, markt- en keukenstukken, religieus, toebackje. Het traditionele rijtje onderwerpen is behoorlijk uitgebreid, maar opvallend is een oud onderwerp dat er nu wel bij staat, namelijk de vanitas.
Vanitas
Vanitas is een stilleven dat de zinloosheid van aards bezit weergeeft ofwel memento mori: gedenk te sterven. Bekende onderwerpen zijn gedoofde kaarsen, schedels, omgevallen glazen en meer voorwerpen die hiervoor van betekenis zijn.
Museum Bredius in Den Haag heeft een schilderij met de naam Vanitas van de schilder Willem Claesz Heda dat gemaakt is in de jaren 1620-1628. Het is, zo schrijft het museum op zijn website, ‘misschien wel de vroegste uitbeelding van rokersbenodigheden.’ Die zien we dan naast de traditionele vanitas onderwerpen als een schedel en een omgevallen fles. Het verhaal erbij eindigt met:
'Het glas is leegh, De tijd is om, De keers is uyt, De mens is stom.'
----------
Er zijn natuurlijk heel veel Vanitas--stillevens te zien op
internet. Tik het maar in. Maar dat wil nog niet zeggen dat je de foto
mag gebruiken in De Leunstoel. Toevallig ging ik op atelierbezoek bij
een kunstenaar en daar besprak ik mijn probleem. Om me heen kijkend zag
ik direct een moderne Vanitas liggen bij de gebruikte
schildersbenodigheden. En de kleinkinderen hadden mijn vraag om bij
voorbeeld een doodshoofd gehoord, de tekeningen zijn van Marie en Mick
Burgerjon.
|
|
|
|
|
 |
|
 |
| Bezigheden > Galerie |
| Stilleven* |
Dik Kruithof |
Met het thema ijdelheid mag het stilleven niet ontbreken. Een stilleven is een schilderij van dingen waar geen leven meer inzit.
Wiki heeft de volgende definitie: 'Een stilleven is een artistieke compositie (schilderij, tekening, foto) van roerloze of levenloze objecten, die met zorg zijn belicht. Met het schilderen van een stilleven kan een schilder zich concentreren op de compositie en op het gebruik van kleur en toonwaarde, het vloeiende onderscheid in kleurnuances tussen de lichtste en donkerste partij.' Een stilleven is een studiewerk of proefstuk voor de virtuositeit van de schilder. De vroege Vlaamse meester Karel van Mander schreef dat het stilleven oefenstof voor de jeugd was en dat een goede schilder het laat rusten ten gunste van betere onderwerpen.
Hoewel het stilleven al heel oud is, in Pompeï zijn al stillevens gevonden als muurschildering, is het pas na de middeleeuwen als zodanig benoemd en heeft het vooral in de Nederlandse schilderkunst uit de 17e eeuw een grote rol gespeeld. Schilderijen waren in de tijd van onze gouden eeuw geliefde handelswaar voor de ’betere standen’, de mensen die schilders konden betalen voor hun werk en de onderwerpen werden altijd al bepaald door de opdrachtgevers. Dat betekent dat de schilderkunst verdween uit de kerk, die na de beeldenstorm minder versierd was en dat er naast portretten van machthebbers, waaronder ook schutters, ruimte was voor het landschap, dieren en dingen.
Stillevens konden worden ingedeeld naar onderwerp. Een oud lijstje is: fruitstuk, bloemstuk, ontbijtgens, banketgens, toebackjes, zeebanket, jachtstuk: alles wat wij eten of genieten mocht geschilderd worden. Op de website ‘Betaalbare kunst’ vond ik het volgende rijtje van verschillende types stillevens: pronkstilleven, overwinningstilleven, banketje, vanitas, schijnbedrieger, bloemstilleven, fruitstilleven, wetenschapsstilleven, jachtstuk, muziekinstrumenten, markt- en keukenstukken, religieus, toebackje. Het traditionele rijtje onderwerpen is behoorlijk uitgebreid, maar opvallend is een oud onderwerp dat er nu wel bij staat, namelijk de vanitas.
Vanitas
Vanitas is een stilleven dat de zinloosheid van aards bezit weergeeft ofwel memento mori: gedenk te sterven. Bekende onderwerpen zijn gedoofde kaarsen, schedels, omgevallen glazen en meer voorwerpen die hiervoor van betekenis zijn.
Museum Bredius in Den Haag heeft een schilderij met de naam Vanitas van de schilder Willem Claesz Heda dat gemaakt is in de jaren 1620-1628. Het is, zo schrijft het museum op zijn website, ‘misschien wel de vroegste uitbeelding van rokersbenodigheden.’ Die zien we dan naast de traditionele vanitas onderwerpen als een schedel en een omgevallen fles. Het verhaal erbij eindigt met:
'Het glas is leegh, De tijd is om, De keers is uyt, De mens is stom.'
----------
Er zijn natuurlijk heel veel Vanitas--stillevens te zien op
internet. Tik het maar in. Maar dat wil nog niet zeggen dat je de foto
mag gebruiken in De Leunstoel. Toevallig ging ik op atelierbezoek bij
een kunstenaar en daar besprak ik mijn probleem. Om me heen kijkend zag
ik direct een moderne Vanitas liggen bij de gebruikte
schildersbenodigheden. En de kleinkinderen hadden mijn vraag om bij
voorbeeld een doodshoofd gehoord, de tekeningen zijn van Marie en Mick
Burgerjon.
|
| © 2024 Dik Kruithof |
|
|
|
|
powered by CJ2 |
|