Ik heb het boek van J.D. Vance gelezen ruim voor hij bekendheid kreeg door zijn verkiezing tot senator van Ohio, laat staan zijn kandidatuur voor het vicepresidentschap van de Verenigde Staten van Amerika. 'Hillbilly Elegy' heet het (waarom de Nederlandse vertaling dan opeens Hillbilly Blues heet, dat is toch ook Engels?). En het is een kroniek van zijn jeugd in arme omstandigheden. Er is trouwens ook een film naar gemaakt met Glenn Close in een fantastische rol als de moeder (Maw!) van J.D.

Ik  heb veel van het boek geleerd, deels ook doordat ik naar aanleiding van hetgeen ik las nogal wat digitaal heb gebladerd. Ik kan nu niet precies meer zeggen wat ik uit het boek heb opgedaan of dat de bron ligt in de nadere verdieping die ik heb gepleegd. Maar ik vond het een heel goed boek. Het gaat in feite over het verhaal van de armoede in Appalachia en dan natuurlijk hoe J.D. er in is geslaagd om daaraan te ontsnappen. Het enige dat mij na lezing stoorde is zijn loyaliteit aan zijn gewelddadige en criminele ooms en neven. Toen vond ik dat een beetje in strijd met zijn ‘zelfverheffing’. Je moet je natuurlijk niet afkeren van je familie als je een sociale stijger bent geworden, maar geweld en misdaad ...

Appalachia en de Ieren

Appalachia is de streek rondom het Appalachengebergte, een middelgebergte in het oosten van de Verenigde Staten en een stukje Canada. Appalachia strekt zich uit over een aantal staten. Van het zuiden van de staat New York tot het noorden van Alabama, Mississippi en Georgia tot bij Newfoundland. Het is oorspronkelijk – en dus ook in de jeugd van Vance – een erg arme streek. Gericht op mijnbouw en volgens veel elitaire Amerikanen bewoond door een soort Tokkies, die je gewoon belachelijk kon maken. Dat gebeurde bijvoorbeeld in de antieke TV-serie 'The Beverly Hillbillies'.

Appalachia werd oorspronkelijk voor een aanzienlijk deel bevolkt door Ierse immigranten. En ook of vooral door zogenaamde Scotch-Irish of Scots-Irish. Termen die overigens voornamelijk in de Verenigde Staten worden gebruikt en niet op de Britse Eilanden. Het hele Ierse eiland was een Engelse kolonie. Daar gingen veel Engelsen naartoe om een bestaan op te bouwen. In het grootste deel van Ierland was dat voornamelijk particulier initiatief met als resultaat dat de Engelsen de topposities bekleedden en de Ieren het werk deden. In Noord-Ierland ging dat anders. Het was rijksbeleid om daar immigratie op grote schaal te realiseren, door rijksbeleid en door subsidies aan particuliere ondernemingen. 

Men kon deelnemen aan het programma onder voorwaarden, waarvan er één was dat je protestants moest zijn. De autochtone Ieren waren rooms. Dat zulks op termijn tot problemen heeft geleid mag bekend zijn. De immigranten kwamen grotendeels, maar niet uitsluitend uit de Schotse laaglanden. Ook de Noord-Engelse graafschappen leverden immigranten. Ze kwamen zelfs wel uit Vlaanderen en Frankrijk: Hugenoten. Dat beleid heette de ‘Ulster Plantation’. (Volk werd gewoon geplant). Het schijnt dat de bekende Westernheld Davy Crockett (de naam komt van Monsieur de Croquetagne) Franse voorouders had (naast Schots-Ierse en Engelse).

Al generaliserend kan je zeggen dat de massa van immigranten in de lagere economische regionen terecht kwamen en dat armoede dikwijls troef was. Niet veel anders dan bij de autochtone katholieke Ieren. Men werd slecht behandeld en dat leidde niet tot fijnbesnaard gedrag. Wel tot een dringend verlangen naar een beter leven en wat gaf nou betere kansen dan emigratie (alweer) naar Amerika? De geschiedenis is nogal wat ingewikkelder, maar in elk geval kwamen veel Scots-Irish terecht in Appalachia. Ze werden er niet rijker van en soms viel de immigrant met de neus wel heel erg in de verkeerde boter, zoals tijdens de Amerikaanse burgeroorlog. Luister naar Mary Black’s (met the Chieftains): Paddy's Lamentation.

Niet zo moeilijk om te concluderen, dat deze demografische bewegingen niet altijd goeds hebben opgeleverd. Armoede en onderdrukking en een kandidaat voor het vice-presidentschap van de Verenigde Staten. Er komt wel veel leuke muziek uit de streek. Want ja, doe twee Ieren bij elkaar en je hebt een koor, zoals ik een oudere Engelse dame eens heb horen zeggen. Ik las zeer onlangs dat Emmylou Harris (vast geen familie) haar liefde voor Appalachia uitsprak. En het is  dé plek voor de Bluegrass muziek. Luister naar al deze muziek en…. :  The perfect Appalachian Playlist.