Baksteen 22 - Lüneburg door Dik Kruithof


		archiefvorig nr.lopend nr.
			Nummer 20 Jaargang 21 5 september 2024 Nummer 1 verschijnt op 19 september 2024

Bezigheden > Feuilleton		delen printen terug


	Baksteen 22 - Lüneburg	Dik Kruithof
	Lüneburg is vooral bekend van de Heide, de landstreek die naar de stad genoemd is en waar je door komt op weg naar het oosten als je Hamburg wilt vermijden. Heide zie je dan bijna niet meer want er staan veel bomen. Maar Lüneburg is nadat we er een week geweest zijn, voor mij vooral een prachtige baksteenstad die Lübeck naar de kroon steekt. Lüneburg is ook een van de oudste steden van Duitsland en dat komt vooral doordat ze al vroeg ontdekten dat ze daar op een reusachtige zoutpilaar woonden zodat de stad al in 956 vermeld wordt in een document dat aan een plaatselijk klooster de rechten geeft om belasting op zout te heffen. De vroege ontwikkeling van de stad wordt wel weergegeven door de Latijnse spreuk Mons, Pons, Fons: De stad lag bij de Kalkberg (Mons = berg), bij een brug over de Ilmenau (Pons = brug) en op de zoutbronnen (Fons = bron). Het Lüneburger zout werd verhandeld naar het zuiden en het noorden, en zo ontstond de Alte Salzstrasse tussen Frankfurt am Main en Lübeck, een van de belangrijkste wegen in het 'Hanzeatische landstelsel'. Baksteen In de omgeving van Lüneburg ligt veel rivierklei en de stad is dan ook vanaf het begin opgebouwd met baksteen en het is nooit de gewoonte geworden om dat te bepleisteren: het stadhuis is een uitzondering wat dat betreft. De Kalkberg bestond vooral uit gips dat gebruikt werd voor het cement tussen de stenen. Het enige probleem, maar wel een groot probleem, was dat vooral in de vorige eeuw de stad last kreeg van een verzakkende bodem doordat er tien eeuwen lang zout was gewonnen. In 1970 was de schade zo groot dat er overwogen is om de stad helemaal opnieuw op te bouwen maar daartegen kwamen de bewoners in verzet. Er zijn sinds die tijd heel veel gebouwen gerestaureerd maar wel zo dat het oude beeld bleef bestaan. En soms zie je mooie voorbeelden van scheve gevels die er weer heel stevig uitzien. Museum Het Lüneburg museum dat de stads- en streekgeschiedenis laat zien heeft een speciale hoek vrijgemaakt voor de geschiedenis van de baksteen en de stad. Niet met de fabrieken, want die zijn er bijna niet meer, maar wel met een rek vol voorbeelden van speciaal gemaakte stenen. En een ‘Onderzoeksproject klei’, waarin de Natuurwetenschappelijke Vereniging, de Universiteiten van Hannover en Lüneburg en de stadsarcheologie met bijdragen van de Volkswagen Stichting samenwerken om zoveel mogelijk oude kennis te achterhalen en te bewaren. Het eerste resultaat is een rek met 51 verschillende voorbeelden van bakstenen, dakpannen en sierstenen uit de bouwgeschiedenis van de stad. De Binnenstad Vanuit het museum loop je zo de oude binnenstad in die vol staat met prachtige oude huizen, kerken en bedrijfsgebouwen. De Alter Kran aan de oude haven is bewaard als symbool van de zouthandel en de Stintmarkt aan de haven is met oude pakhuizen en vakwerkhuizen een nieuw uitgaanscentrum geworden, ook bekend van de soapserie Rote Rosen die er wordt opgenomen. Maar er zijn ook twee oude kerken die opgenomen zijn in de Route van de Deutsche Backsteingotik (maar een ervan is van binnen helemaal wit gepleisterd) en naast de grote koopmanspanden zijn er ook kleine straatjes die vaak weer heel mooi zijn gerestaureerd. Hoogtepunt vond ik het plein Am Sande, het tweede grote plein in de oude binnenstad, waar in de heldere middagzon een overdaad aan oude bakstenen gevels te zien was met de grote grijze gevel van de Industrie- und Handelskammer als pronkstuk aan het ene eind tegenover de St Johanneskerk aan de andere kant. Het is een van de oudste en belangrijkste middeleeuwse pleinen van Duitsland, knooppunt van twee grote handelsroutes. ---------- De illustraties zijn geleverd door de schrijver. De eerste foto is van de oudste herberg in de stad. De kast met stenen staat in het museum. De baksteen is speciaal gemaakt voor de pilaren in een kerk.

meer Dik Kruithof - meer "Feuilleton" -

Bezigheden > Feuilleton
Baksteen 22 - Lüneburg	Dik Kruithof
Lüneburg is vooral bekend van de Heide, de landstreek die naar de stad genoemd is en waar je door komt op weg naar het oosten als je Hamburg wilt vermijden. Heide zie je dan bijna niet meer want er staan veel bomen. Maar Lüneburg is nadat we er een week geweest zijn, voor mij vooral een prachtige baksteenstad die Lübeck naar de kroon steekt. Lüneburg is ook een van de oudste steden van Duitsland en dat komt vooral doordat ze al vroeg ontdekten dat ze daar op een reusachtige zoutpilaar woonden zodat de stad al in 956 vermeld wordt in een document dat aan een plaatselijk klooster de rechten geeft om belasting op zout te heffen. De vroege ontwikkeling van de stad wordt wel weergegeven door de Latijnse spreuk Mons, Pons, Fons: De stad lag bij de Kalkberg (Mons = berg), bij een brug over de Ilmenau (Pons = brug) en op de zoutbronnen (Fons = bron). Het Lüneburger zout werd verhandeld naar het zuiden en het noorden, en zo ontstond de Alte Salzstrasse tussen Frankfurt am Main en Lübeck, een van de belangrijkste wegen in het 'Hanzeatische landstelsel'. Baksteen In de omgeving van Lüneburg ligt veel rivierklei en de stad is dan ook vanaf het begin opgebouwd met baksteen en het is nooit de gewoonte geworden om dat te bepleisteren: het stadhuis is een uitzondering wat dat betreft. De Kalkberg bestond vooral uit gips dat gebruikt werd voor het cement tussen de stenen. Het enige probleem, maar wel een groot probleem, was dat vooral in de vorige eeuw de stad last kreeg van een verzakkende bodem doordat er tien eeuwen lang zout was gewonnen. In 1970 was de schade zo groot dat er overwogen is om de stad helemaal opnieuw op te bouwen maar daartegen kwamen de bewoners in verzet. Er zijn sinds die tijd heel veel gebouwen gerestaureerd maar wel zo dat het oude beeld bleef bestaan. En soms zie je mooie voorbeelden van scheve gevels die er weer heel stevig uitzien. Museum Het Lüneburg museum dat de stads- en streekgeschiedenis laat zien heeft een speciale hoek vrijgemaakt voor de geschiedenis van de baksteen en de stad. Niet met de fabrieken, want die zijn er bijna niet meer, maar wel met een rek vol voorbeelden van speciaal gemaakte stenen. En een ‘Onderzoeksproject klei’, waarin de Natuurwetenschappelijke Vereniging, de Universiteiten van Hannover en Lüneburg en de stadsarcheologie met bijdragen van de Volkswagen Stichting samenwerken om zoveel mogelijk oude kennis te achterhalen en te bewaren. Het eerste resultaat is een rek met 51 verschillende voorbeelden van bakstenen, dakpannen en sierstenen uit de bouwgeschiedenis van de stad. De Binnenstad Vanuit het museum loop je zo de oude binnenstad in die vol staat met prachtige oude huizen, kerken en bedrijfsgebouwen. De Alter Kran aan de oude haven is bewaard als symbool van de zouthandel en de Stintmarkt aan de haven is met oude pakhuizen en vakwerkhuizen een nieuw uitgaanscentrum geworden, ook bekend van de soapserie Rote Rosen die er wordt opgenomen. Maar er zijn ook twee oude kerken die opgenomen zijn in de Route van de Deutsche Backsteingotik (maar een ervan is van binnen helemaal wit gepleisterd) en naast de grote koopmanspanden zijn er ook kleine straatjes die vaak weer heel mooi zijn gerestaureerd. Hoogtepunt vond ik het plein Am Sande, het tweede grote plein in de oude binnenstad, waar in de heldere middagzon een overdaad aan oude bakstenen gevels te zien was met de grote grijze gevel van de Industrie- und Handelskammer als pronkstuk aan het ene eind tegenover de St Johanneskerk aan de andere kant. Het is een van de oudste en belangrijkste middeleeuwse pleinen van Duitsland, knooppunt van twee grote handelsroutes. ---------- De illustraties zijn geleverd door de schrijver. De eerste foto is van de oudste herberg in de stad. De kast met stenen staat in het museum. De baksteen is speciaal gemaakt voor de pilaren in een kerk.
© 2024 Dik Kruithof

	powered by CJ2