archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 12
Jaargang 21
21 maart 2024
Nummer 13 verschijnt op
4 april 2024
Bezigheden > Ontmoetingen delen printen terug
Op reis Bram Schilperoord

2004BZ Op reisEn dan ben je 70+, en lid van de Spoorwegen (nou ja, je hebt een kortingskaart) en bij dat lidmaatschapsbewijs geven ze je de mogelijkheid om elke twee maanden een dag lang gratis van elke trein gebruik kan maken.
Maar wie doe dat? Ik niet, en bijna niemand denk ik, behalve een enkele treinfanaat die misschien denkt dat die tweemaandelijkse treinreis verplicht is.
Dus liggen die spoorkaartjes maar ongebruikt in de automaat. Toch zonde denk ik dan, en meestal laat ik daarbij maar vorige week besloot ik eens een avontuurlijke dag door te brengen door lukraak eens een dagje te gaan ‘treinen’.
Daarbij, moet ik zeggen, gestimuleerd door de NS, die er werk van maakt met luidruchtige aanmoedigingen als: 'Maak ook leuke uitstapjes deze herfst!', met voor de twijfelaars er nog aan toegevoegd: 'De herfst vráágt gewoon om herfstuitjes!'          

Stoptrein naar Rotterdam

Om het een beetje spannend te houden nam ik me voor zo kort mogelijk op de perrons te blijven: de eerste de beste trein was de mijne, waarheen deed er niet toe.
Snelheid was mijn motto. De start was in het metrostation Nieuwmarkt Amsterdam, waar ik woon, en waar ik de eerste de beste metro nam die echter niet naar het Centraal Station ging maar in tegenovergestelde richting, het Amstelstation. Daar had ik nauwelijks de tijd 'uit te checken' (de ov-chipkaart), en m'n keuze-ticket (keuzedag 4, geldig t/m 15 nov.) te 'valideren', en in de trein te stappen die er juist aankwam, een stoptrein die via Breukelen en nog 12 andere stations naar Rotterdam ging.

Kolossaal winkelcentrum

Alles bij elkaar toch niet meer dan een goed uur met uitzicht op veel grasvelden en veel koeien. In de havenstad had ik precies drie minuten om over te stappen in de intercity naar Venlo, maar bij de eerste stopplaats (Dordrecht) ging ik er al weer uit omdat ik wist dat er vandaar een leuk lijntje rijdt naar Geldermalsen, die plaatsen als Leerdam en Gorinchem aandoet. Geen NS maar Arriva deze keer, een opzichtig rood gekleurd minitreintje. Een geduchte concurrent voor de NS, maar met niet meer dan een stuk of tien reizigers aan boord.
Aangekomen in Geldermalsen was ik precies op tijd voor de stoptrein naar Utrecht, en me aldaar een weg banend in een kolossaal winkelcentrum dat hier treinstation heet, had ik eigenlijk alweer een beetje genoeg van het 'leuke herfstuitje'. Het luide getelefoneer en eindeloze conversaties met onzichtbare partners, dat mensen bij voorkeur in de trein deden is sinds Whatsapp gelukkig over maar iedereen is wel in zijn eigen wereldje verzonken. Anonimiteit troef.

Oranje Fonds

Half drie was het, ik had vier uur doorgebracht in vier verschillende treinen, waar nu eens heen gegaan? Het spoorwegmuseum, sukkel! Als je nu toch bezig bent het hoe en het waarom van het treinreizen te onderzoeken.
Een kort ritje met de stadsbus en ik was op de Maliebaan, een grootsteedse door bomen omzoomde avenue met imposante kantoorvilla’s, voornamelijk bevolkt door notaris- en advocatenkantoren. Van een van deze paleizen waar op de gevel stond dat hier de stichting Oranje Fonds was gevestigd stond de voordeur open waarbij ik het niet kon laten er even naar binnen te gaan, ik was tenslotte donateur en benieuwd naar de werkwijze van dit liefdadigheidsfonds. Beneden was het doodstil. Ook na het kloppen op een paar deuren kreeg ik geen reactie. Een brede trap leidde naar boven. Ook daar heerste een volledige stilte. Ik neigde even naar boven te lopen maar zag daar vanaf in goed vertrouwen dat de culturele activiteiten van dit fonds in stilte werden verricht.

Van Gend & Loos

En daar doemt het paleisachtige spoorwegmuseum al op, vroeger gewoon Station Maliebaan. Nou gewoon? Het station lijkt met z'n kroonluchters, hoge plafonds en parketvloeren meer op een ballroom dan op een plaatskaartenloket. Een garderobe, een bar, een restaurant, in alles is voorzien voor de vermoeide reiziger.
Stoomlocomotieven, de een nog fraaier en imposanter dan de andere, maar de allermooiste trein is de zilverkleurige Diesel III, in gebruik genomen in mei 1934. Niet minder oud is de Van Gend & Loos vrachtwagen, volgeladen met ouwe troep inclusief een kolenkachel met bijbehorende kolenkit. De spullen die ernaast staan - de kinderwagen, de stofzuiger - moeten ook minstens driekwart eeuw oud zijn. Was het rookverbod vroeger ook al van kracht, ook het spuwen werd niet geapprecieerd.
Je kon naar Valkenburg met de trein maar ook met de ´Mediterraneo´ die van Den Haag naar Genova reed. Als je het tenminste kon betalen want in de jaren vlak voor de tweede wereldoorlog - waarop bij dit museum de nadruk ligt - waren maar weinigen goed bij kas.

Buiksloot

Hard werken voor weinig geld, veel anders zat er niet op voor de postsorteerders die in een rijdende trein de brieven in de juiste zak moesten deponeren. En een stoker, wat verdiende die nou om al kolen scheppend die trein rijdend te houden?
Locomotieven hadden niet alleen een nummer maar ook een naam. Imposante namen als Wodan en Oranje Nassau werden afgewisseld door nuchtere namen als Buiksloot en Groningen. En de lokale trein in Utrecht reed in die dagen gewoon over straat en als je er uit wilde dan stopte-ie. En je kon niet alleen 1e en 2e klas reizen maar ook 3e klas was mogelijk, zij het dat je dan vanzelf een houten kont kreeg.

Sanitaire installatie

Op het immense terrein was het nog even zoeken naar een toilet, maar eenmaal gevonden sloeg de nostalgie nogmaals toe. De oude 'plee' bleek verscholen in een ruim hok met een solide houten oppervlak ter grootte van een bureautafel met in het midden een rond gat waar men geriefelijk plaats kon nemen. Ter linkerzijde was een voorraadje grijs crisistijd wc-papier opgestapeld, aan de andere zijde een oud model pleeborstel. De stortbak viel enigszins uit de toon maar alles bij elkaar maakte het geheel een kraakheldere indruk. Wat was er op tegen om als besluit van de excursie nog even uitvoerig gebruik te maken van deze sanitaire installatie?
Voldaan en veilig arriveerde ik weer in mijn woonst. De Spoorwegen hadden niets teveel gezegd!

---------

De illustratie is van Petra Busstra.
Meer informatie: www.petrabusstra.com
 



© 2022 Bram Schilperoord meer Bram Schilperoord - meer "Ontmoetingen"
Bezigheden > Ontmoetingen
Op reis Bram Schilperoord
2004BZ Op reisEn dan ben je 70+, en lid van de Spoorwegen (nou ja, je hebt een kortingskaart) en bij dat lidmaatschapsbewijs geven ze je de mogelijkheid om elke twee maanden een dag lang gratis van elke trein gebruik kan maken.
Maar wie doe dat? Ik niet, en bijna niemand denk ik, behalve een enkele treinfanaat die misschien denkt dat die tweemaandelijkse treinreis verplicht is.
Dus liggen die spoorkaartjes maar ongebruikt in de automaat. Toch zonde denk ik dan, en meestal laat ik daarbij maar vorige week besloot ik eens een avontuurlijke dag door te brengen door lukraak eens een dagje te gaan ‘treinen’.
Daarbij, moet ik zeggen, gestimuleerd door de NS, die er werk van maakt met luidruchtige aanmoedigingen als: 'Maak ook leuke uitstapjes deze herfst!', met voor de twijfelaars er nog aan toegevoegd: 'De herfst vráágt gewoon om herfstuitjes!'          

Stoptrein naar Rotterdam

Om het een beetje spannend te houden nam ik me voor zo kort mogelijk op de perrons te blijven: de eerste de beste trein was de mijne, waarheen deed er niet toe.
Snelheid was mijn motto. De start was in het metrostation Nieuwmarkt Amsterdam, waar ik woon, en waar ik de eerste de beste metro nam die echter niet naar het Centraal Station ging maar in tegenovergestelde richting, het Amstelstation. Daar had ik nauwelijks de tijd 'uit te checken' (de ov-chipkaart), en m'n keuze-ticket (keuzedag 4, geldig t/m 15 nov.) te 'valideren', en in de trein te stappen die er juist aankwam, een stoptrein die via Breukelen en nog 12 andere stations naar Rotterdam ging.

Kolossaal winkelcentrum

Alles bij elkaar toch niet meer dan een goed uur met uitzicht op veel grasvelden en veel koeien. In de havenstad had ik precies drie minuten om over te stappen in de intercity naar Venlo, maar bij de eerste stopplaats (Dordrecht) ging ik er al weer uit omdat ik wist dat er vandaar een leuk lijntje rijdt naar Geldermalsen, die plaatsen als Leerdam en Gorinchem aandoet. Geen NS maar Arriva deze keer, een opzichtig rood gekleurd minitreintje. Een geduchte concurrent voor de NS, maar met niet meer dan een stuk of tien reizigers aan boord.
Aangekomen in Geldermalsen was ik precies op tijd voor de stoptrein naar Utrecht, en me aldaar een weg banend in een kolossaal winkelcentrum dat hier treinstation heet, had ik eigenlijk alweer een beetje genoeg van het 'leuke herfstuitje'. Het luide getelefoneer en eindeloze conversaties met onzichtbare partners, dat mensen bij voorkeur in de trein deden is sinds Whatsapp gelukkig over maar iedereen is wel in zijn eigen wereldje verzonken. Anonimiteit troef.

Oranje Fonds

Half drie was het, ik had vier uur doorgebracht in vier verschillende treinen, waar nu eens heen gegaan? Het spoorwegmuseum, sukkel! Als je nu toch bezig bent het hoe en het waarom van het treinreizen te onderzoeken.
Een kort ritje met de stadsbus en ik was op de Maliebaan, een grootsteedse door bomen omzoomde avenue met imposante kantoorvilla’s, voornamelijk bevolkt door notaris- en advocatenkantoren. Van een van deze paleizen waar op de gevel stond dat hier de stichting Oranje Fonds was gevestigd stond de voordeur open waarbij ik het niet kon laten er even naar binnen te gaan, ik was tenslotte donateur en benieuwd naar de werkwijze van dit liefdadigheidsfonds. Beneden was het doodstil. Ook na het kloppen op een paar deuren kreeg ik geen reactie. Een brede trap leidde naar boven. Ook daar heerste een volledige stilte. Ik neigde even naar boven te lopen maar zag daar vanaf in goed vertrouwen dat de culturele activiteiten van dit fonds in stilte werden verricht.

Van Gend & Loos

En daar doemt het paleisachtige spoorwegmuseum al op, vroeger gewoon Station Maliebaan. Nou gewoon? Het station lijkt met z'n kroonluchters, hoge plafonds en parketvloeren meer op een ballroom dan op een plaatskaartenloket. Een garderobe, een bar, een restaurant, in alles is voorzien voor de vermoeide reiziger.
Stoomlocomotieven, de een nog fraaier en imposanter dan de andere, maar de allermooiste trein is de zilverkleurige Diesel III, in gebruik genomen in mei 1934. Niet minder oud is de Van Gend & Loos vrachtwagen, volgeladen met ouwe troep inclusief een kolenkachel met bijbehorende kolenkit. De spullen die ernaast staan - de kinderwagen, de stofzuiger - moeten ook minstens driekwart eeuw oud zijn. Was het rookverbod vroeger ook al van kracht, ook het spuwen werd niet geapprecieerd.
Je kon naar Valkenburg met de trein maar ook met de ´Mediterraneo´ die van Den Haag naar Genova reed. Als je het tenminste kon betalen want in de jaren vlak voor de tweede wereldoorlog - waarop bij dit museum de nadruk ligt - waren maar weinigen goed bij kas.

Buiksloot

Hard werken voor weinig geld, veel anders zat er niet op voor de postsorteerders die in een rijdende trein de brieven in de juiste zak moesten deponeren. En een stoker, wat verdiende die nou om al kolen scheppend die trein rijdend te houden?
Locomotieven hadden niet alleen een nummer maar ook een naam. Imposante namen als Wodan en Oranje Nassau werden afgewisseld door nuchtere namen als Buiksloot en Groningen. En de lokale trein in Utrecht reed in die dagen gewoon over straat en als je er uit wilde dan stopte-ie. En je kon niet alleen 1e en 2e klas reizen maar ook 3e klas was mogelijk, zij het dat je dan vanzelf een houten kont kreeg.

Sanitaire installatie

Op het immense terrein was het nog even zoeken naar een toilet, maar eenmaal gevonden sloeg de nostalgie nogmaals toe. De oude 'plee' bleek verscholen in een ruim hok met een solide houten oppervlak ter grootte van een bureautafel met in het midden een rond gat waar men geriefelijk plaats kon nemen. Ter linkerzijde was een voorraadje grijs crisistijd wc-papier opgestapeld, aan de andere zijde een oud model pleeborstel. De stortbak viel enigszins uit de toon maar alles bij elkaar maakte het geheel een kraakheldere indruk. Wat was er op tegen om als besluit van de excursie nog even uitvoerig gebruik te maken van deze sanitaire installatie?
Voldaan en veilig arriveerde ik weer in mijn woonst. De Spoorwegen hadden niets teveel gezegd!

---------

De illustratie is van Petra Busstra.
Meer informatie: www.petrabusstra.com
 

© 2022 Bram Schilperoord
powered by CJ2