archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > Het leven zelf delen printen terug
Moet Berbertje hangen? Willem Minderhout

 GERECHTSDIENAAR

 Mynheer de rechter, daar is de man die Barbertje vermoord heeft.

 RECHTER

 Die man moet hangen. Hoe heeft hy dat aangelegd?

 GERECHTSDIENAAR

 Hy heeft haar in kleine stukjes gesneden, en ingezouten.

 RECHTER

 Daaraan heeft hy zeer verkeerd gedaan. Hy moet hangen.

- Multatuli

Het Nederlandse gezegde ‘Barbertje moet hangen’ is een rare omkering van een verhaal van Multatuli. In dit verhaal moest juist de man die Barbertje vermoord zou hebben hangen. In het Nederlandse Marokkanendebat doet zich een vergelijkbare omkering voor.

Said el Haji, Asis Aynan en Nadia Bouras beten zondag in Buitenhof het spits van het ‘Marokkanendebat’ af. Op zich een prima idee: laat goed opgeleide, succesvolle en welbespraakte Marokkaanse Nederlanders nu maar eens zelf aan het woord komen.

Individuele verantwoordelijkheid

Helaas was de tijd te kort en de gespreksleider te zwak om tot een daadwerkelijke discussie te komen. Wel bleek er sprake van een tegenstelling: Nadia Bouras onderkende dat tamelijk veel Marokkanen problemen veroorzaken, maar zij vond dat individuele problemen die te herleiden zijn aan een gebrek aan scholing en werk. Er is volgens haar geen algemeen ‘Marokkanenprobleem’.

De heren probeerden zoekend en tastend toch iets van de oorzaken van een mogelijk ‘Marokkanen-probleem’ in de Marokkaans-Nederlandse cultuur te zoeken. Woorden als ‘conformisme’ en ‘gebrek aan individuele verantwoordelijkheid’ vielen.

Hoewel ik persoonlijk weinig ‘conformistische Marokkanen’ ken, denk ik dat ‘de waarheid’ ergens in het midden ligt. Uiteraard is het altijd ‘een persoonlijke keuze’ om het verkeerde pad op te gaan, maar als Marokkaanse Nederlanders statistisch slechter scoren dat Turkse Nederlanders, dan is de vraag toch gerechtvaardigd hoe dat komt.1

Leugens en statistiek

Ja, ik ken de uitspraak: leugens, grote leugens en statistiek, maar die gaat niet op. Statistiek zegt inderdaad niet wat er aan de hand is, maar maakt wel aannemelijk dat er iets aan de hand zou kunnen zijn. Verontrustend vind ik daarom de statistieken uit het SCP-Rapport ‘Dichter bij elkaar’.

Een tabel daarin vond ik zeer opmerkelijk. De waardering van Marokkaanse Nederlanders is even laag bij Turkse Nederlanders als bij autochtonen (42 op een schaal van 100). Al eerder viel mij op dat veel Hindoestaanse Nederlanders in de Haagse wijk Transvaal – volgens eigen zeggen vanwege overlast van Marokkaanse jeugd – PVV zeiden te gaan stemmen. Dit sentiment is onlangs door Shashi Roopram onderzocht en in kaart gebracht.

Determinerende factoren

Wat is nu ‘de rare omkering’ in deze kwestie? Tot voor kort bracht ‘links’ de sociale achtergronden altijd in het geweer om crimineel gedrag mede te verklaren. Dit gebeurde niet om delinquenten extra te stigmatiseren, maar als ‘verzachtende omstandigheid’. Als die omstandigheden zouden veranderen, zou de criminaliteit afnemen.

Op dit moment lijkt het hameren op determinerende factoren het exclusieve domein van (dom)rechts te zijn geworden. Deze keer niet als veranderbare sociale factoren, maar als culturele, theologische en zelfs genetische ‘verklaringen’ dat Marokkanen nu eenmaal niet kunnen deugen omdat… (Vult u de islamofobe en/of racistische ‘argumenten’ zelf maar in). Berbertje moet hoe dan ook hangen.

Deze opstelling lijkt me – zacht gezegd – geen goede basis voor een debat dat gericht is op oplossing van problemen. Dat laat onverlet dat ik een debat over de positie van minderheden in onze hedendaagse samenleving van groot belang vind.

Lumpen-intellectuelen en PVV-tokkies

Ik ben namelijk het meest geschrokken van de statistieken in het SCP-rapport waaruit zou moeten blijken dat een (flinke) meerderheid van Turkse (74 procent) en Marokkaanse Nederlanders (62 procent) zich vooral Turk of Marokkaan voelt en geen Nederlander.

Waarom vind ik dit zo erg? Hoe kun je je kwaad maken om Lumpen-intellectuelen en PVV-tokkies die vinden dat deze groepen er eigenlijk niet bij horen, als de groepen in kwestie dat in meerderheid eigenlijk zelf ook vinden? Misschien is dit gevoel van ‘er niet bij horen’ wel een belangrijke oorzaak van ontsporingen. Waarom zou je investeren in een maatschappij die je niet als de jouwe beschouwt?

Hoera-nationalisme

Begrijp me goed: ik pleit niet voor een hoera-nationalisme als bepalende factor voor geslaagde integratie, maar een maatschappij heeft toch wel een bepaalde mate van samenhang tussen de bevolking nodig om goed te kunnen functioneren.

Daar zou het debat volgens mij over moeten gaan!

1. [Turken scoren overigens volgens het SCP weer slechter dan Marokkanen wat betreft de beheersing van de Nederlandse taal. Deze bevinding komt overeen met mijn dagelijkse observaties als docent. Ook Turkse Nederlanders van de tweede en derde generatie spreken thuis en onderling veelal Turks, verreweg de meeste Marokkanen spreken ook thuis Nederlands. Dit betekent overigens niet dat het gebezigde Turks per se ‘Algemeen Beschaafd Turks’ is. Fatma Koser Kaya was laatst op uitnodiging van onze studievereniging op bezoek. Een van de aanwezige Turkse studenten, in Nederland geboren, vertelde haar dat hij overwoog om naar Turkije te emigreren. ´Spreek je wel goed Turks?’ vroeg Fatma. ‘Natuurlijk’ was het verblufte antwoord. Fatma waarschuwde hem: ‘Als je daar komt solliciteren met huis, tuin en keuken-Turks, dan lachen ze je uit.’ Gezien het gemiddelde Nederlandse taalniveau van de MBO-ers en Havisten die bij ons in het eerste jaar instromen – ook van autochtonen – kan ik me goed indenken dat je met een taal die je alleen thuis hebt leren spreken niet ver komt.]

(Eerder gepubliceerd op Frontaal Naakt 29-01-'13)



© 2014 Willem Minderhout meer Willem Minderhout - meer "Het leven zelf" -
Beschouwingen > Het leven zelf
Moet Berbertje hangen? Willem Minderhout

 GERECHTSDIENAAR

 Mynheer de rechter, daar is de man die Barbertje vermoord heeft.

 RECHTER

 Die man moet hangen. Hoe heeft hy dat aangelegd?

 GERECHTSDIENAAR

 Hy heeft haar in kleine stukjes gesneden, en ingezouten.

 RECHTER

 Daaraan heeft hy zeer verkeerd gedaan. Hy moet hangen.

- Multatuli

Het Nederlandse gezegde ‘Barbertje moet hangen’ is een rare omkering van een verhaal van Multatuli. In dit verhaal moest juist de man die Barbertje vermoord zou hebben hangen. In het Nederlandse Marokkanendebat doet zich een vergelijkbare omkering voor.

Said el Haji, Asis Aynan en Nadia Bouras beten zondag in Buitenhof het spits van het ‘Marokkanendebat’ af. Op zich een prima idee: laat goed opgeleide, succesvolle en welbespraakte Marokkaanse Nederlanders nu maar eens zelf aan het woord komen.

Individuele verantwoordelijkheid

Helaas was de tijd te kort en de gespreksleider te zwak om tot een daadwerkelijke discussie te komen. Wel bleek er sprake van een tegenstelling: Nadia Bouras onderkende dat tamelijk veel Marokkanen problemen veroorzaken, maar zij vond dat individuele problemen die te herleiden zijn aan een gebrek aan scholing en werk. Er is volgens haar geen algemeen ‘Marokkanenprobleem’.

De heren probeerden zoekend en tastend toch iets van de oorzaken van een mogelijk ‘Marokkanen-probleem’ in de Marokkaans-Nederlandse cultuur te zoeken. Woorden als ‘conformisme’ en ‘gebrek aan individuele verantwoordelijkheid’ vielen.

Hoewel ik persoonlijk weinig ‘conformistische Marokkanen’ ken, denk ik dat ‘de waarheid’ ergens in het midden ligt. Uiteraard is het altijd ‘een persoonlijke keuze’ om het verkeerde pad op te gaan, maar als Marokkaanse Nederlanders statistisch slechter scoren dat Turkse Nederlanders, dan is de vraag toch gerechtvaardigd hoe dat komt.1

Leugens en statistiek

Ja, ik ken de uitspraak: leugens, grote leugens en statistiek, maar die gaat niet op. Statistiek zegt inderdaad niet wat er aan de hand is, maar maakt wel aannemelijk dat er iets aan de hand zou kunnen zijn. Verontrustend vind ik daarom de statistieken uit het SCP-Rapport ‘Dichter bij elkaar’.

Een tabel daarin vond ik zeer opmerkelijk. De waardering van Marokkaanse Nederlanders is even laag bij Turkse Nederlanders als bij autochtonen (42 op een schaal van 100). Al eerder viel mij op dat veel Hindoestaanse Nederlanders in de Haagse wijk Transvaal – volgens eigen zeggen vanwege overlast van Marokkaanse jeugd – PVV zeiden te gaan stemmen. Dit sentiment is onlangs door Shashi Roopram onderzocht en in kaart gebracht.

Determinerende factoren

Wat is nu ‘de rare omkering’ in deze kwestie? Tot voor kort bracht ‘links’ de sociale achtergronden altijd in het geweer om crimineel gedrag mede te verklaren. Dit gebeurde niet om delinquenten extra te stigmatiseren, maar als ‘verzachtende omstandigheid’. Als die omstandigheden zouden veranderen, zou de criminaliteit afnemen.

Op dit moment lijkt het hameren op determinerende factoren het exclusieve domein van (dom)rechts te zijn geworden. Deze keer niet als veranderbare sociale factoren, maar als culturele, theologische en zelfs genetische ‘verklaringen’ dat Marokkanen nu eenmaal niet kunnen deugen omdat… (Vult u de islamofobe en/of racistische ‘argumenten’ zelf maar in). Berbertje moet hoe dan ook hangen.

Deze opstelling lijkt me – zacht gezegd – geen goede basis voor een debat dat gericht is op oplossing van problemen. Dat laat onverlet dat ik een debat over de positie van minderheden in onze hedendaagse samenleving van groot belang vind.

Lumpen-intellectuelen en PVV-tokkies

Ik ben namelijk het meest geschrokken van de statistieken in het SCP-rapport waaruit zou moeten blijken dat een (flinke) meerderheid van Turkse (74 procent) en Marokkaanse Nederlanders (62 procent) zich vooral Turk of Marokkaan voelt en geen Nederlander.

Waarom vind ik dit zo erg? Hoe kun je je kwaad maken om Lumpen-intellectuelen en PVV-tokkies die vinden dat deze groepen er eigenlijk niet bij horen, als de groepen in kwestie dat in meerderheid eigenlijk zelf ook vinden? Misschien is dit gevoel van ‘er niet bij horen’ wel een belangrijke oorzaak van ontsporingen. Waarom zou je investeren in een maatschappij die je niet als de jouwe beschouwt?

Hoera-nationalisme

Begrijp me goed: ik pleit niet voor een hoera-nationalisme als bepalende factor voor geslaagde integratie, maar een maatschappij heeft toch wel een bepaalde mate van samenhang tussen de bevolking nodig om goed te kunnen functioneren.

Daar zou het debat volgens mij over moeten gaan!

1. [Turken scoren overigens volgens het SCP weer slechter dan Marokkanen wat betreft de beheersing van de Nederlandse taal. Deze bevinding komt overeen met mijn dagelijkse observaties als docent. Ook Turkse Nederlanders van de tweede en derde generatie spreken thuis en onderling veelal Turks, verreweg de meeste Marokkanen spreken ook thuis Nederlands. Dit betekent overigens niet dat het gebezigde Turks per se ‘Algemeen Beschaafd Turks’ is. Fatma Koser Kaya was laatst op uitnodiging van onze studievereniging op bezoek. Een van de aanwezige Turkse studenten, in Nederland geboren, vertelde haar dat hij overwoog om naar Turkije te emigreren. ´Spreek je wel goed Turks?’ vroeg Fatma. ‘Natuurlijk’ was het verblufte antwoord. Fatma waarschuwde hem: ‘Als je daar komt solliciteren met huis, tuin en keuken-Turks, dan lachen ze je uit.’ Gezien het gemiddelde Nederlandse taalniveau van de MBO-ers en Havisten die bij ons in het eerste jaar instromen – ook van autochtonen – kan ik me goed indenken dat je met een taal die je alleen thuis hebt leren spreken niet ver komt.]

(Eerder gepubliceerd op Frontaal Naakt 29-01-'13)

© 2014 Willem Minderhout
powered by CJ2