archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > Het leven zelf delen printen terug
Representatie, daar gaat het om Katharina Kouwenhoven

0809BS Blinde kaart
Van bijna elke plek waar ik ooit geweest ben heb ik stenen en/of schelpen meegenomen, die verzameld zijn in glazen potten. Van al die plaatsen bezit ik ook kaarten en plattegronden, dozenvol. Elke reis begint namelijk met een bezoek aan de kaartenwinkel op de Overtoom, voor een stadsplattegrond, reisgids, wandelkaart of overzicht van B&B's in de buurt. Mijn fascinatie voor kaarten begon in de vierde klas van de lagere school, toen wij voor het eerst Aardrijkskunde kregen.

De meester hing een grote lap voor het bord met daarop kleurige vlakken. Dit is de omgeving van onze school, beweerde hij. Hij wees een flinke rechthoek aan: dit is onze school. Het vlak ernaast was volgens hem de Admiralengracht, en aan de andere kant lag het Balboaplein.
Er klopte niets van. Die vlakken leken er in de verste verte niet op!
Je moet je voorstellen, zei de meester, dat er om de gebouwen een lijn is getrokken en daarbinnen is het ingekleurd. Je kunt je ook voorstellen dat ze zijn platgeslagen en dat je alleen de bodem ziet. Een kaart is een plattegrond. Ik hapte naar adem en opeens zag ik het! Ja, dat was onze school en die lag aan het Balboaplein en naast onze school was die andere school. Je zag zelfs de speelplaats van onze school, alsof je er van grote hoogte op neer keek.

Dit is nu een kaart, zei de meester. Het aardige van een kaart is dat de dingen erop in dezelfde verhouding tot elkaar staan als in het echt. Kijk maar: het plein is net zo groot als onze twee scholen samen en dat is in het echt ook zo. Meet het maar na. Een kaart is zogenaamd op schaal en dat wil zeggen dat bijvoorbeeld één centimeter op de kaart in werkelijkheid 100 meter is of een kilometer, dat hangt van de kaart af. Als je door de straten loopt zie je dat allemaal niet zo goed, maar op een kaart wel. Je kunt een kaart daarom gebruiken om te zien hoe je omgeving eruit ziet, of je stad, of je land, maar ook om een onbekende omgeving te verkennen, zonder dat je verdwaalt.

Nu begon het te dagen. Een kaart is een plaatje van de omgeving maar lijkt er niet letterlijk op. In één opzicht echter is het een exacte afbeelding van die omgeving, namelijk van de lengte en breedte van de verschillende elementen in die omgeving en hoe ze liggen ten opzichte van elkaar. Daarmee had ik meteen geleerd, al besefte ik dat toen niet, wat een representatie is en dat je dingen op verschillende manieren kan representeren. Dat werd me zeer duidelijk toen we toe waren aan de kaart van Nederland. Die zag er namelijk wel heel anders uit dan de voorstelling van Nederland die ik in mijn hoofd had: Amsterdam en omgeving met de zee aan de ene kant en België, Duitsland en Indonesië aan de andere kant. En dan moest je maar aannemen dat die kaart de juiste representatie vormde van ons land en mijn representatie berustte op een jammerlijke vergissing.

Vanaf dat moment ging ik kaarten heel anders bekijken. Met kaarten kreeg je informatie over gebieden die je helemaal niet kende. Zo leerde ik dat Indonesië bestond uit allemaal eilanden en dat het vele malen groter was dan Nederland. Wie had dat gedacht!
Ik leerde ook dat kaarten maken al heel oud was en dat je op oude kaarten kon zien hoe bijvoorbeeld Amsterdam er vroeger uitzag en hoe mensen lang geleden dachten dat de wereld eruit zag. Maar hoe mensen kaarten konden maken voordat het mogelijk was ergens overheen te vliegen, vond ik raadselachtig.

Als je kaarten bewaart heb je op een goed moment ook 'oude' kaarten, kaarten die niet meer kloppen of die een situatie representeren die niet meer bestaat. Zo heb ik een kaart van Barcelona van vóór de Olympische Spelen. Als je die vergelijkt met een kaart van nu kun je goed zien wat er allemaal veranderd is. Maar mijn mooiste bezit is een atlasje, de Atlas van Nederland en de Indiën uit 1935. Ik schreef er al eens over toen ik de onverwachte vondsten uit mijn boekenkast besprak (‘Weggooien kan altijd nog. Toch?’ Jrg 4, Nr18). Dit atlasje is een schoolatlas (voor het 7e leerjaar, vervolgklassen, enz.) en daarom zitten er ook 'blinde' kaarten in en beschrijvingen van de belangrijkste kenmerken van onze provincies en rijksdelen overzee ('Atjeh heeft jarenlang – sedert 1873 – oorlog gevoerd; in het begin dezer eeuw kwam er vrede, en nu gaat het land hard vooruit.'). Als je dat ziet en leest, schiet je gemoed vol.

Na al die aardrijkskunde werd de kaart vooral een hulpmiddel om je weg in den vreemde te vinden. In de auto was de chauffeur niet de aangewezen persoon om zich met behulp van een kaart te oriënteren; hij of zij moest op het verkeer letten. Het kaartlezen en aangeven van de richting was zodoende de taak van de medepassagier. Hierdoor konden onverkwikkelijke situaties ontstaan, waar ik verder niet op in hoef te gaan, want iedereen kent ze. Zelfs de beste kaartlezer kan zich wel eens vergissen en om daar nu zo moeilijk over te doen …… . De kaart heeft hier geen schuld aan, zolang hij een beetje up-to-date is.

En je kunt best van kaarten houden zonder in staat te zijn er adequaat gebruik van te maken. Afgezien van hun nut zijn kaarten tenslotte ook heel mooi.
 
********************
Doe iets leuks met je geld:
Word donateur van De Leunstoel.


© 2011 Katharina Kouwenhoven meer Katharina Kouwenhoven - meer "Het leven zelf" -
Beschouwingen > Het leven zelf
Representatie, daar gaat het om Katharina Kouwenhoven
0809BS Blinde kaart
Van bijna elke plek waar ik ooit geweest ben heb ik stenen en/of schelpen meegenomen, die verzameld zijn in glazen potten. Van al die plaatsen bezit ik ook kaarten en plattegronden, dozenvol. Elke reis begint namelijk met een bezoek aan de kaartenwinkel op de Overtoom, voor een stadsplattegrond, reisgids, wandelkaart of overzicht van B&B's in de buurt. Mijn fascinatie voor kaarten begon in de vierde klas van de lagere school, toen wij voor het eerst Aardrijkskunde kregen.

De meester hing een grote lap voor het bord met daarop kleurige vlakken. Dit is de omgeving van onze school, beweerde hij. Hij wees een flinke rechthoek aan: dit is onze school. Het vlak ernaast was volgens hem de Admiralengracht, en aan de andere kant lag het Balboaplein.
Er klopte niets van. Die vlakken leken er in de verste verte niet op!
Je moet je voorstellen, zei de meester, dat er om de gebouwen een lijn is getrokken en daarbinnen is het ingekleurd. Je kunt je ook voorstellen dat ze zijn platgeslagen en dat je alleen de bodem ziet. Een kaart is een plattegrond. Ik hapte naar adem en opeens zag ik het! Ja, dat was onze school en die lag aan het Balboaplein en naast onze school was die andere school. Je zag zelfs de speelplaats van onze school, alsof je er van grote hoogte op neer keek.

Dit is nu een kaart, zei de meester. Het aardige van een kaart is dat de dingen erop in dezelfde verhouding tot elkaar staan als in het echt. Kijk maar: het plein is net zo groot als onze twee scholen samen en dat is in het echt ook zo. Meet het maar na. Een kaart is zogenaamd op schaal en dat wil zeggen dat bijvoorbeeld één centimeter op de kaart in werkelijkheid 100 meter is of een kilometer, dat hangt van de kaart af. Als je door de straten loopt zie je dat allemaal niet zo goed, maar op een kaart wel. Je kunt een kaart daarom gebruiken om te zien hoe je omgeving eruit ziet, of je stad, of je land, maar ook om een onbekende omgeving te verkennen, zonder dat je verdwaalt.

Nu begon het te dagen. Een kaart is een plaatje van de omgeving maar lijkt er niet letterlijk op. In één opzicht echter is het een exacte afbeelding van die omgeving, namelijk van de lengte en breedte van de verschillende elementen in die omgeving en hoe ze liggen ten opzichte van elkaar. Daarmee had ik meteen geleerd, al besefte ik dat toen niet, wat een representatie is en dat je dingen op verschillende manieren kan representeren. Dat werd me zeer duidelijk toen we toe waren aan de kaart van Nederland. Die zag er namelijk wel heel anders uit dan de voorstelling van Nederland die ik in mijn hoofd had: Amsterdam en omgeving met de zee aan de ene kant en België, Duitsland en Indonesië aan de andere kant. En dan moest je maar aannemen dat die kaart de juiste representatie vormde van ons land en mijn representatie berustte op een jammerlijke vergissing.

Vanaf dat moment ging ik kaarten heel anders bekijken. Met kaarten kreeg je informatie over gebieden die je helemaal niet kende. Zo leerde ik dat Indonesië bestond uit allemaal eilanden en dat het vele malen groter was dan Nederland. Wie had dat gedacht!
Ik leerde ook dat kaarten maken al heel oud was en dat je op oude kaarten kon zien hoe bijvoorbeeld Amsterdam er vroeger uitzag en hoe mensen lang geleden dachten dat de wereld eruit zag. Maar hoe mensen kaarten konden maken voordat het mogelijk was ergens overheen te vliegen, vond ik raadselachtig.

Als je kaarten bewaart heb je op een goed moment ook 'oude' kaarten, kaarten die niet meer kloppen of die een situatie representeren die niet meer bestaat. Zo heb ik een kaart van Barcelona van vóór de Olympische Spelen. Als je die vergelijkt met een kaart van nu kun je goed zien wat er allemaal veranderd is. Maar mijn mooiste bezit is een atlasje, de Atlas van Nederland en de Indiën uit 1935. Ik schreef er al eens over toen ik de onverwachte vondsten uit mijn boekenkast besprak (‘Weggooien kan altijd nog. Toch?’ Jrg 4, Nr18). Dit atlasje is een schoolatlas (voor het 7e leerjaar, vervolgklassen, enz.) en daarom zitten er ook 'blinde' kaarten in en beschrijvingen van de belangrijkste kenmerken van onze provincies en rijksdelen overzee ('Atjeh heeft jarenlang – sedert 1873 – oorlog gevoerd; in het begin dezer eeuw kwam er vrede, en nu gaat het land hard vooruit.'). Als je dat ziet en leest, schiet je gemoed vol.

Na al die aardrijkskunde werd de kaart vooral een hulpmiddel om je weg in den vreemde te vinden. In de auto was de chauffeur niet de aangewezen persoon om zich met behulp van een kaart te oriënteren; hij of zij moest op het verkeer letten. Het kaartlezen en aangeven van de richting was zodoende de taak van de medepassagier. Hierdoor konden onverkwikkelijke situaties ontstaan, waar ik verder niet op in hoef te gaan, want iedereen kent ze. Zelfs de beste kaartlezer kan zich wel eens vergissen en om daar nu zo moeilijk over te doen …… . De kaart heeft hier geen schuld aan, zolang hij een beetje up-to-date is.

En je kunt best van kaarten houden zonder in staat te zijn er adequaat gebruik van te maken. Afgezien van hun nut zijn kaarten tenslotte ook heel mooi.
 
********************
Doe iets leuks met je geld:
Word donateur van De Leunstoel.
© 2011 Katharina Kouwenhoven
powered by CJ2