Wie snel veel geld wil verdienen moet een fijne neus voor hypes hebben. Je moet als het ware ruiken dat ze er aankomen. Nog lastiger is om aan te voelen wanneer ze over hun hoogtepunt heen zijn. Laatst vroeg een klant mij advies over zijn plannen om een dochteronderneming op te richten voor de realisering van ecoducten en faunatunnels. Hij had er de laatste tijd al aardig aan verdiend en vroeg zich af of hij zijn inspanningen op dat gebied moest gaan intensiveren.

Ecoducten en faunatunnels worden geacht passage te verlenen aan dieren en zo bij te dragen aan een verruiming van het leefgebied van diersoorten. Die schijnen daar baat bij te hebben en daardoor ons welzijn te bevorderen. De milieubeweging is vaak bereid bezwaren tegen verbreding van autowegen te laten varen, mits er tegelijk een aantal ecoducten en/of faunatunnels wordt gerealiseerd. Overheden en milieubeweging houden daarom van ecoducten. Nog wel. Over de mogelijke nadelen hoor je niemand en zelfs de vraag wat nu precies de voordelen ervan zijn wordt uit de weg gegaan. Met andere woorden: hier is sprake van een hype.

Deskundigen onderscheiden vier fasen in een hype. In de eerste wordt erover geschreven door voortrekkers en vervolgens actie gevoerd door volgers die zij van hun ideeën hebben weten te overtuigen. Vervolgens raken officiële instanties in de ban van de hype, maar er is nog maar af en toe echt steun uit die kringen voor; dat is fase 2. Een echte hype (als het lukt dus) gaat vervolgens over in fase 3: de overheden geven zich volledig aan het idee over. En dat doen ze in de regel kritiekloos. Alle instanties haasten zich om overal dat te realiseren wat volgens de algemeen aanvaarde wijsheid het antwoord is op al of niet veronderstelde problemen. Tot slot komt de hype in fase 4, waarin twijfel ontstaat aan de effecten van het gevoerde beleid en dan ontstaat een terugslag.

Ik legde mijn cliënt uit dat de ecoductenhype volgens mij in het begin van fase 3 verkeert. Links en rechts worden ze gerealiseerd en die trend zal nog even voortzetten. Toch wordt het voor ondernemers tijd zich te prepareren op fase 4. De voortekenen daarvan dienen zich nu al aan. Kijk naar de weerstand die de bezoeken van groepen wilde zwijnen aan woonwijken inmiddels teweegbrengen. Pogingen om daar, door barricades of door selectief afschieten, wat aan te doen stuitten dan weer op fel verzet van de milieubeweging. Die halsstarrigheid zal er voor zorgen dat algemene acceptatie sneller dan normaal zal omslaan in het tegendeel.

Die wilde zwijnen mogen dan een extreem voorbeeld lijken, maar pas op. De echte problemen zullen ontstaan door dieren die enge ziekten overdragen, let op mijn woorden; varkenspest door zwijnen, hondsdolheid door vossen. Het vermoeden dat daarvan sprake is zal al genoeg zijn. Bovendien zal het langzaam gaan dagen dat de veronderstelde positieve effecten van ecoducten en faunatunnels uitblijven. En dat is ook niet zo'n wonder, want wat zijn eigenlijk die positieve effecten? Grotere soortenrijkdom? Ik geef u op een briefje dat daarvan geen sprake zal zijn. Integendeel: over een paar jaar zal het aantal soorten verder afgenomen zijn. De milieubeweging zal dan zeggen: ja, maar zonder die ecoducten (en faunatunnels) zou het nog erger zijn geweest. Nou, over een paar jaar trappen het publiek en de politiek daar niet langer in.

Van een hype moet je profiteren in het overgangsgebied van fase 2 en 3. Die profijtvolle periode loopt nu ten einde. Mijn cliënt zou er volgens mij verstandig aan doen zich onopvallend uit deze sector terug te gaan trekken. Hij nam mijn advies duidelijk niet serieus, nog te zeer gehecht aan een melkkoe die hem de laatste jaren veel profijt heeft opgeleverd. Reden waarom ik de vrijheid neem een publicatie te wijden aan deze kwestie. Ondernemers die mijn adviezen opvolgen hoeven daar niet bang voor te zijn. Misschien moet ik eens bellen met die staatssecretaris, hoe heet hij ook al weer? Lijkt me wel een reële man.

 

********************