archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > Brief uit ... delen printen terug
.. door de Vikingen bezet gebied Dik Kruithof

1704BS Vikingen1Het Fries Museum heeft een grote tentoonstelling over Vikingen, waarin de nadruk meer dan vroeger ligt op de gezamenlijke activiteiten. In plaats van alleen verhalen over de verschrikkelijke rovers die ze in het begin waren. De aanvallen begonnen in het jaar 810, toen Deense Vikingen Frisia aanvielen met een vloot van ruim tweehonderd schepen. Frisia werd toen wat ruimer gezien dan alleen de provincie Friesland: het enige slachtoffer dat te zien is kwam uit Zutphen.

Wat er te zien is gaat meer over de handel en de andere dingen die de Friezen met de Noormannen gemeen hadden, zoals hun heidense godsdiensten, soortgelijke sieraden en gebruik van een runenalfabet. De handel was wel het overheersende gemeenschappelijke belang. De Noordzee was toen de snelweg van Noordelijk Europa, omdat de binnenlandse routes vaak door veengebieden liepen, die bij de wisseling van de seizoenen minder goed begaanbaar waren. De Friezen waren omstreeks 800 al belangrijke handelaars met Engeland en de Oostzee en de Vikingen breidden dat nog veel verder uit. Ze kwamen ook in de Middellandse Zee en via de Rusland-route dreven ze handel met het Perzische rijk. In Friesland zijn zelfs dirhans, munten uit Bagdad teruggevonden!

Heel belangrijk was de handel in wijn die door de Friezen uit Duitsland werd gehaald, waarbij ze Rijnlandse Keramiek gebruikten uit twee plaatsen uit dat gebied, Badorf en Pingsdorf. Van potten uit de periode 800 tot 1300 zijn er veel teruggevonden in Friesland. Ook staat er een wijnton uit de achtste eeuw van eikenhout en wilgenteen, waarin maar liefst 700 liter wijn kon worden opgeslagen. ‘Dat is maar goed ook, want Scandinaviërs en Vikingen staan erom bekend stevige drinkers te zijn’, staat er op het tekstbordje bij de ton.
Een typisch Fries1704BS Vikingen2 product in die handelsketen was wol. De Friese wol stond hoog aangeschreven, bekend is dat Karel de Grote Friese wollen mantels als relatiegeschenk meegaf met een missie naar de Chinese keizer.

Pronkstuk is een model op ware grootte van een Vikingschip. Het Fries Museum heeft de tekeningen van het kleine oorlogsschip Skuldelev V verworven. Daarop zijn de restanten te zien in het Vikingeskib Museet in Roskilde, Denemarken. Studenten van de opleiding Maritieme Techniek van ROC Friese Poort bouwden, samen met scheepsbouwer Bein Brandsma, een replica. Het vijftien meter lange schip is in zijn geheel te zien in Wij Vikingen. Na de tentoonstelling wordt het schip vaarklaar gemaakt en komende zomer vaart er voor het eerst in eeuwen weer een Vikingschip door Friesland.

Wat ook voor het eerst in jaren weer te zien is: de Schaakkoning uit de 12e eeuw die
in Leeuwarden gevonden is. Toen in de jaren tachtig van de vorige eeuw het Nederlands kampioenschap schaken enige jaren in Leeuwarden werd gespeeld, was deze koning het beeldmerk van het toernooi. Nu staat hij er weer, gekoppeld aan het spel Koningstafel, of ‘Hnefatafl’. Daarin gaat het om een koning met twaalf lijfwachten, die speelt tegen een blauw leger van 24 huurlingen. Het spel wordt beschouwd als een voorloper van het schaakspel.

‘Op Viking gaan’ (dat betekende kiezen voor een leven als Viking, dus als rover en plunderaar) was natuurlijk gevaarlijk. Zo is in het Oldambster Landrecht opgenomen dat een Fries die – al of niet vrijwillig – meegedaan had met de Vikingen daarvoor terecht moest staan. Maar als dan bleek dat hij het als knecht van een heer had gedaan, hoefde hij hiervoor geen schadevergoeding te betalen.

-------
De plaatjes zijn van de schrijver


© 2019 Dik Kruithof meer Dik Kruithof - meer "Brief uit ..." -
Beschouwingen > Brief uit ...
.. door de Vikingen bezet gebied Dik Kruithof
1704BS Vikingen1Het Fries Museum heeft een grote tentoonstelling over Vikingen, waarin de nadruk meer dan vroeger ligt op de gezamenlijke activiteiten. In plaats van alleen verhalen over de verschrikkelijke rovers die ze in het begin waren. De aanvallen begonnen in het jaar 810, toen Deense Vikingen Frisia aanvielen met een vloot van ruim tweehonderd schepen. Frisia werd toen wat ruimer gezien dan alleen de provincie Friesland: het enige slachtoffer dat te zien is kwam uit Zutphen.

Wat er te zien is gaat meer over de handel en de andere dingen die de Friezen met de Noormannen gemeen hadden, zoals hun heidense godsdiensten, soortgelijke sieraden en gebruik van een runenalfabet. De handel was wel het overheersende gemeenschappelijke belang. De Noordzee was toen de snelweg van Noordelijk Europa, omdat de binnenlandse routes vaak door veengebieden liepen, die bij de wisseling van de seizoenen minder goed begaanbaar waren. De Friezen waren omstreeks 800 al belangrijke handelaars met Engeland en de Oostzee en de Vikingen breidden dat nog veel verder uit. Ze kwamen ook in de Middellandse Zee en via de Rusland-route dreven ze handel met het Perzische rijk. In Friesland zijn zelfs dirhans, munten uit Bagdad teruggevonden!

Heel belangrijk was de handel in wijn die door de Friezen uit Duitsland werd gehaald, waarbij ze Rijnlandse Keramiek gebruikten uit twee plaatsen uit dat gebied, Badorf en Pingsdorf. Van potten uit de periode 800 tot 1300 zijn er veel teruggevonden in Friesland. Ook staat er een wijnton uit de achtste eeuw van eikenhout en wilgenteen, waarin maar liefst 700 liter wijn kon worden opgeslagen. ‘Dat is maar goed ook, want Scandinaviërs en Vikingen staan erom bekend stevige drinkers te zijn’, staat er op het tekstbordje bij de ton.
Een typisch Fries1704BS Vikingen2 product in die handelsketen was wol. De Friese wol stond hoog aangeschreven, bekend is dat Karel de Grote Friese wollen mantels als relatiegeschenk meegaf met een missie naar de Chinese keizer.

Pronkstuk is een model op ware grootte van een Vikingschip. Het Fries Museum heeft de tekeningen van het kleine oorlogsschip Skuldelev V verworven. Daarop zijn de restanten te zien in het Vikingeskib Museet in Roskilde, Denemarken. Studenten van de opleiding Maritieme Techniek van ROC Friese Poort bouwden, samen met scheepsbouwer Bein Brandsma, een replica. Het vijftien meter lange schip is in zijn geheel te zien in Wij Vikingen. Na de tentoonstelling wordt het schip vaarklaar gemaakt en komende zomer vaart er voor het eerst in eeuwen weer een Vikingschip door Friesland.

Wat ook voor het eerst in jaren weer te zien is: de Schaakkoning uit de 12e eeuw die
in Leeuwarden gevonden is. Toen in de jaren tachtig van de vorige eeuw het Nederlands kampioenschap schaken enige jaren in Leeuwarden werd gespeeld, was deze koning het beeldmerk van het toernooi. Nu staat hij er weer, gekoppeld aan het spel Koningstafel, of ‘Hnefatafl’. Daarin gaat het om een koning met twaalf lijfwachten, die speelt tegen een blauw leger van 24 huurlingen. Het spel wordt beschouwd als een voorloper van het schaakspel.

‘Op Viking gaan’ (dat betekende kiezen voor een leven als Viking, dus als rover en plunderaar) was natuurlijk gevaarlijk. Zo is in het Oldambster Landrecht opgenomen dat een Fries die – al of niet vrijwillig – meegedaan had met de Vikingen daarvoor terecht moest staan. Maar als dan bleek dat hij het als knecht van een heer had gedaan, hoefde hij hiervoor geen schadevergoeding te betalen.

-------
De plaatjes zijn van de schrijver
© 2019 Dik Kruithof
powered by CJ2