‘Geen cultuur zonder subcultuur’ was de slogan voor het beleid om betaalbare ateliers en woon-werkpanden te behouden, of nieuw te realiseren. ‘Broedplaatsen’ werden deze plekken genoemd, eigenlijk geïnstitutionaliseerde rafelranden en vrijplaatsen. Het was de reactie van Amsterdam op het succes van de stad. Want door dat succes werden plekken als de Kalenderpanden bij: Artis, Vrieshuis Amerika aan de Oostelijke Handelskade en de silo’s aan de Silodam ontruimd en ontwikkeld. Ga er nu maar kijken, stuk voor stuk ‘yupperige’ appartementen. En de NDSM-werf in Noord is hard op weg om de volgende plek te worden waar de projectontwikkeling het gaat winnen van de kunstenaars en vrijbuiters.

Om de subcultuur en de vrijplaatsen te vinden moet je tegenwoordig snel zijn, want de ontwikkelingen gaan sneller dan je denkt. Voorlopig is het bedrijventerrein Cruquius in Amsterdam-Oost nog zo’n plek. Maar zoals gezegd, het gaat snel met de ontwikkelingen. Zo is de eerste loods in het gebied, meteen bij de toegangsweg, al volledig getransformeerd tot The Harbour Club, een restaurant en uitgaansgelegenheid voor de beautiful people, denk aan voetballers en hun aanhang. Qua uitstraling een stukje Rotterdam in ons werelddorp.

Eenmaal voorbij deze vreetschuur voor de nouveau riche is het direct al een stuk ruiger. Hier zit bijvoorbeeld een terrein waar je luidruchtig kan klussen zonder overlast te bezorgen, staan nog wat panden leeg (kraken, anyone?) en zijn de loodsen in gebruik door creatieven. In een van de loodsen heeft het bedrijf Beehive werkplekken geconstrueerd voor kunstenaars die wat meer ruimte nodig hebben en/of die lawaai maken. Iedere huurder heeft een stukje van de hal gekregen met daarop een zeecontainer. Wat ze daar doen mogen ze zelf weten. En hoe ze hun stukje inrichten en de container gebruiken ook. Het resultaat is een bruisend dorpje van bouwsels met in het midden een kantine voor de contacten met elkaar en met opdrachtgevers.

In een andere loods zit Krux, een vergelijkbare verzamelplaats van creatieven, maar meer gericht op ontwerp. Een paar studenten van de Design Academy uit Eindhoven zijn het gewoon begonnen en met wat steun van het Bureau Broedplaatsen is het een succes geworden. De huurders delen gereedschap en betrekken elkaar bij opdrachten. En terloops oefent er een theatergroep ook nog eens.

Deze creatieven zitten tussen de betonfabriek, het kantoor van Ajax blusapparaten en meer bedrijven die voor enige overlast van stank of geluid zorgen. Maar een voor een worden zij opgekocht of uitgekocht, want ook Cruquius moet er als rafelrand aan gaan geloven. De ontwikkelaars hebben hun plannen klaar, of staan in de startblokken. De hoop is dat de ruige randjes en de creatieven een plekje houden, ook als de yuppen er komen wonen.

In de tussentijd gaat de zoektocht naar de volgende rafelrand door. Dat is de opdracht van kunstenaars en creatieven. Maar in hun kielzog komen de projectontwikkelaars en voor je het weet is ook de nieuwste rafelrand een appartementencomplex. Maar wel een met een broedplaats erin!

 

************************