Verkrotte grachtenpanden, gestut door boomstammen, verwaarloosd straatmeubilair en viezigheid op straat. Zo herinner ik me de fietstochtjes door de Amsterdamse binnenstad als klein jongetje in de jaren ’80. Wonen 'in de stad' was toen niet populair en er was zelfs de verwachting dat het nooit meer goed zou komen met de binnenstad. Maar wie nu als klein jongetje, achterop bij zijn vader of moeder, door het centrum fietst ziet een heel ander beeld! Door het nieuwe enthousiasme voor het wonen en leven in de stad, zijn veel gebouwen hersteld en soms van een nieuwe functie voorzien.

In 2009 liep de campagne 'Nieuw Leven voor Oude Gebouwen' en in het kader van de lokale verkiezingen was ik gevraagd deel te nemen aan een debat hierover. De wens om 'oude gebouwen' te behouden, te herstellen en indien nodig te herbestemmen, daar waren we het als politici snel over eens. De manier waarop en wie daarvoor betaalt, dat verschilde nogal.

Maar het is onmiskenbaar dat bestaande, markante gebouwen een meerwaarde hebben voor de stad. Ze voegen iets authentieks toe en zijn een brug naar het verleden. Hun oude functie hebben ze vaak verloren, bijvoorbeeld omdat het werk is verplaatst (fabrieken), er geen kinderen meer zijn (scholen) of de gelovigen wegblijven (kerken).

Mijn eigen favoriete 'oude gebouwen met een nieuwe functie' zijn de Pniëlkerk in Bos en Lommer (Bos en Lommerweg/ Admiraal de Ruyterweg) en de Vondelkerk naast het Vondelpark (Vondelstraat). Het zijn allebei kerken, maar dat heeft niks met een confessionele achtergrond te maken, wel met het feit dat kerken steeds minder bezocht worden en daardoor leeg komen. En dan kan je er beter iets goeds mee doen, iets nieuws, dan ze slopen.

In de Pniëlkerk zit tegenwoordig Podium Mozaïek, een combinatie van horeca en theater. Na veel geharrewar met monumentenbeschermers kon er een extra vloerlaag gecreëerd worden, eerste verdieping waar nu de zaal is. Een breed aanbod aan voorstellingen wordt nu geprogrammeerd, terwijl in het café-restaurant beneden mensen heerlijk kunnen eten. De Vondelkerk is, naast een zeer populaire trouw- en feestlocatie, ook in gebruik als kantoor. Ook hier heeft de herbestemming ervoor gezorgd dat het gebouw weer is gaan leven en een uitstraling in de buurt heeft.

Dit is precies wat de campagne bedoelde en niet verrassend is de winnaar van de bijbehorende verkiezing ook een kerk: de A.H. Sacramentskerk aan de Kometensingel in Noord. Daarachter komen het gemaal Kadoelen, ook in Noord, en de gigantische Markthallen op het Foodcenter aan de Jan van Galenstraat. Die laatste kan echt een prachtige toevoeging zijn voor de ontwikkeling van het gebied. Er komen woningen op het terrein en de hal kan voor bewoners en bezoekers een mooie openbare functie daarbij vervullen. Welke rol dat is, dat is nog niet duidelijk, maar wellicht dat de gigantische muurtekening van graffiti-kunstenaar Keith Haring (u weet wel, van die mannetjes) daarbij een rol kan spelen.

Wat ik een grote gemiste kans vind van het gebruik van oude gebouwen in een nieuwe omgeving is het oude bureau van de politie te water aan de kop van de Westerdoksdijk. Op een nieuw te creëren eiland komt hier een nieuw stukje stad met huizen, een hotel en de rechtbank. Allemaal nieuwbouw en wat een mooie toegevoegde waarde had het karakteristieke gebouwtje kunnen hebben! Net als het huisje van Cafe Blooker, dat tussen de Rembrandt- en Breitnertoren staat, en restaurant Amsterdam in de eco-wijk in Westerpark zulke mooie toevoegingen zijn.

Bij het praten over dit soort markante gebouwen zijn er wel nog twee opmerkingen op zijn plaats. Ten eerste: het behoud en hergebruik van oude gebouwen betekent niet dat we niet ook voor nieuwe markante gebouwen moeten zorgen. Er moet ruimte zijn voor 'monumenten van de toekomst'. Ten tweede denken mensen al snel aan grote gebouwen, zoals ze hier ook zijn beschreven, maar het kan ook om een individueel pand gaan dat de moeite waard is te behouden, op te knappen en te herbestemmen.

Meer info http://www.nieuwlevenvooroudegebouwen.nl

 

**********************************