Nu zijn we diep in een heet Duitsland, in het dal onder de Wacholderberg, een natuurgebied als uit oude tijden. ‘Wacholder’ betekent jeneverbes en die groeit hier op de kalkrijke hellingen als een gek. Vanaf de berg zie je in het dal de witte huizen met rode dakpannen van Goedroen, het is haar geboortehuis. Zij heeft er een stevige band mee, nooit heeft zij echt in een ander huis gewoond en bovendien is het door haar moeder kort na de oorlog, toen haar man gesneuveld was, gebouwd. Samen met haar zuster, Goedroens tante, die hetzelfde lot deelde. In jaren van weggedrukte rouw en groot gebrek aan dorpsmannen.

Vijf jaar geleden heb ik in dit huis Goedroen leren kennen, het was het begin van mijn nieuwe leven na Zjenja. Ze zong voor mij, verrukkelijk in haar groene jurk. ‘Ken je dit?’ vroeg ze, aan de piano bladerend en zingend uit een notenboek met opstandige liedjes uit de jaren zestig, zeventig. Dan ineens weer stukken uit een oratorium van Händel of Bach, want zij zat in het Domkoor, van de kathedraal in een nabijgelegen barokstad. Speciaal voor haar had ik een Ballade van Chopin uit het hoofd geleerd en die vond zij mooi, al denk ik vooral omdat ik het was die het voor haar speelde, ze moest aan romantische pianomuziek wennen, zij kwam uit een andere wereld. De wereld van Duitse katholieke boerinnen en boeren.

Eigenlijk waren er nog maar weinig landbouwers in Wacholder, maar merkwaardig, in haar huis was dat anders. Door wat zij me allemaal vertelde over haar jeugd, toen de autoweg nog maar een smal zandpad was, kwamen de mensen uit haar jeugd hier dagelijks voor mijn ogen langs. Als schimmen van vroeger, in transparante lichamen, maar uit de ogen kijkend en sprekend. De boeren en boerinnen, de waanzinnige Duitse geschiedenis van de twintigste eeuw in één geslacht. Nu rondwarende huisgeesten.

Haar hartstochtelijke moeder is al in Goedroens jeugd veel te vroeg overleden, op de overloop van de eerste verdieping neergevallen. Maar op het scherm van mijn computer kijkt ze me aan en zegt dat het zo leuk is dat ik met haar dochter ben omdat zij ons dan graag in Holland komt bezoeken. Zij is de dochter van opa, hier om de hoek, in de vorige eeuw de grootste boer van Wacholder. Een flinke man die zich niet door de nazi’s liet weerhouden om onder camouflage van een lijkwagen illegaal voedsel te leveren en die bedreigd werd met een heftige tekst, wit gekalkt op zijn schuur aan de Dorpsstraat. ’Hier wohnt ein Judenknecht’. Ook de schim van haar vader sluipt door het huis, hij was een man die zich inspande voor Wacholder in de functie van Ortsvorsteher, een soort burgemeester. Op een nacht spookte hij in de deur van onze slaapkamer en maakte mij excuses voor het optreden van de Wehrmacht, daarna sliep ik heel goed.

Ik heb sowieso nooit een graf verzorgd, maar hier heb ik geleerd wat dat is. Lang, heel lang, worden de doden gestreeld door gietende moeders, die driemaal per jaar het graf van hun lieve ouders nieuw opsieren, bloemen met nieuwe aarde en al. Dood zijn heeft hier haast iets verleidelijks. Lijkt me wel wat, om hier zo luxueus te liggen, aan aandacht en respect geen gebrek.

Haar huis, de berg, begraafplaats, de appelboomgaard, het was het decor voor het samenzijn met Goedroen en mijn bewondering voor de kracht waarmee zij hier zichzelf werd en niet het katholieke Mariapoppetje dat de traditionele opvoeding van haar wilde maken. Hier ontdekte ik haar in een andere berg familiefoto’s en documenten. Via haar jeugdfoto’s vertelde zij me hoe zij hier het zelfstandige, originele en zachtaardige natuurfenomeen werd dat ik liefheb. Zij haalt in mij het beste naar boven: schrijven, schrijven, schrijven. Mijn laatste boek, over Zjenja, Goedroen en Poetins oorlog is hier ontstaan, aan de witte tafel met uitzicht op de boomgaard. Het is lastig om er afstand van te doen, maar soms, als het niet anders kan, moet je over een grens springen. Voor mij als vaakverhuizer makkelijker dan voor haar.

Niet helemaal onbegrijpelijk dat Poetin dit uitlegt als een poging om aan de onderhandelingstafel een sterkere positie te hebben, alhoewel juist hij de man is die ervoor zorgt dat die onderhandelingstafel er niet komt. Verder bazelt de dictator dat dit een ‘een aanval tegen Rusland van het Westen is door de handen van de `Oekraïners’. Slaat nergens op, want het Westen keek verbaasd op van de verrassende acties van Oekraïne op het slagveld. Goed, dat hoort bij zijn propagandapraat om zijn zombievolk ervan te overtuigen dat niet hij de aanvaller is, maar het kwaadaardige Westen, dat Rusland kapot wil maken.

Ik zit op mijn nagels te bijten van de spanning, hoe zal dit aflopen? Het Russische opperbevel stuurt extra troepen, reservisten maar ook andere.

Duidelijk is dat Rusland geen atoomwapen inzet, alhoewel de Russische militaire doctrine daartoe nu eigenlijk wel om vraagt. Die bepaalt dat kernwapens kunnen worden ingezet als het Russisch grondgebied in gevaar is. Dat is alvast iets wat de Oekraïense aanval aantoont: Poetins dreigementen met atoombommen worden hoe langer hoe ongeloofwaardiger. Het huiverige Westen heeft hoe langer hoe minder reden om daarvoor bang te zijn.

Maar wel mogen we er bang voor zijn dat het de Russen lukt om de Oekraïners uit Koersk en Belgorod terug te jagen, op den duur hebben zij hier qua manschappen zeker een overwicht. Als hen dat lukt kan dat ook instorting van andere plekken aan het Oekraïense front in de hand werken. Een onverdiende afloop van de moedige operatie, het vooruitzicht maakt me boos.

Kan de Russische propaganda met succes volhouden dat Poetin onaantastbaar is of zal de voorzichtige kritiek, van bijvoorbeeld oligarch Deripaska, nu eindelijk aanzwellen?

Wordt vervolgd!

----------

De foto is geleverd door de auteur.