archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > Buitenlandse zaken delen printen terug
De Russen komen echt niet Paul Bordewijk

1518BS ProcentjesVorige week was het vijftig jaar geleden dat de Sovjet-Unie met zijn bondgenoten Tsjecho-Slowakije binnenviel. Daarmee maakten zij een einde aan de Praagse lente, een periode van democratisering die ruim een half jaar geduurd had. Als reactie daarop besloten de NAVO-landen hun defensiebudgetten te verhogen. Voor Nederland ging dat om 225 miljoen gulden, een kwart procent van het BBP. Hoewel je zou denken dat dat een logische reactie was, riep het veel verzet op in een tijd waarin de NAVO vooral door de Amerikaanse oorlog in Vietnam sterk omstreden was. De PvdA was tegen de verhoging van het defensiebudget en bij een enquête bleek 61% van de bevolking het daarmee eens.

Vergelijk dat nu eens met de reactie op de Russische annexatie van de Krim in 2014. Dat leidde tot een afspraak dat elk NAVO-land minstens twee procent van zijn BBP aan defensie gaat besteden. Ook de PvdA heeft daaraan meegewerkt. Terwijl ik indertijd mijn bedenkingen had bij het verzet tegen hogere militaire uitgaven, begrijp ik nu niets van de consensus over de 2% norm.

Volgens het CBS bedroegen de militaire uitgaven van alle landen gezamenlijk in 2014 $1767 miljard, waarvan 34% voor rekening kwam van de Verenigde Staten, 18% van de overige NAVO landen en slechts 5% voor rekening van Rusland. Nu kun je dat niet één op één vertalen in militaire sterkte, maar onze defensie moet wel heel krukkig georganiseerd zijn wil met dergelijke inputverhoudingen de NAVO niet opgewassen zijn tegen Rusland, ook zonder de Verenigde Staten. En als dat inderdaad niet zo is, zou daar eerst iets aan gedaan moeten worden. Er moet evenwicht zijn tussen de hoeveelheid militair personeel en de bewapening en het geld moet niet verdeeld worden over eindeloos veel militaire missies.

In 1968 waren de verhoudingen heel anders. Het Warschaupact had toen een militair overwicht op het westen voor zover het ging om conventionele bewapening en Europa was daarom voor zijn veiligheid uiteindelijk afhankelijk van de Amerikaanse ‘atoomparaplu’. In Rusland had men ook alvast nagedacht hoe een inval in het westen zou moeten verlopen. Een kleine verhoging van de eigen defensie-uitgaven bij een overduidelijke schending van het internationaal recht door de tegenstander kan dan nuttig zijn als signaal dat men niet alles accepteert, ook om de afschrikking met kernwapens geloofwaardig te houden.

Een belangrijk verschil is ook dat de inval in Tsjechoslowakije overduidelijk door een grote meerderheid van de bevolking daar werd afgewezen, terwijl de bevolking van de Krim in meerderheid Russisch is en de annexatie steunde. Van oudsher hoorde de Krim bij Rusland, tot Chroesjtsjov het schiereiland in 1954 zonder inspraak van de bewoners bij Oekraïne indeelde. Dat had toen weinig consequenties, maar maakte wel dat de Russen op de Krim in 1991 ineens in een andere land woonden dan de meeste andere Russen.

Ooit stuurde Nederland militairen uit om het zelfbeschikkingsrecht van de Papoea’s te verdedigen, maar dat gold kennelijk niet voor de bewoners van de Krim. Het was verstandig geweest als er een internationale regeling was gekomen om dit soort grenskwesties te regelen, maar zo’n regeling zal nog wel twintig jaar op zich laten wachten.

Daarmee is de annexatie nog niet goedgepraat. Het was in strijd met afspraken over de territoriale integriteit van Oekraïne en er was geen volkenrechtelijk mandaat. Maar de uitbreiding van de NAVO was ook in strijd met (mondelinge) afspraken. En het passeren van de Veiligheidsraad bij de Amerikaanse inval in Irak was evenzeer in strijd met de internationale rechtsorde. En wat is nu erger gebleken? Door toedoen van Amerika is er een klimaat ontstaan waarin ook andere landen hun eigen gang gaan. Meer wapens in Europa helpt daar niet tegen, of we moeten zelf Rusland de oorlog willen verklaren.

Dat geldt ook voor allerlei andere daden van Poetin. Politieke tegenstanders worden onvoldoende geaccepteerd, al is Poetin geen Stalin en ook geen Brezjnev. Er zijn de aanslagen in het buitenland die helemaal in strijd zijn met het volkenrecht. Rusland zou moeten meewerken aan het onderzoek naar het neerhalen van de MH17. Maar extra bewapening helpt daarbij niet zolang niemand eraan denkt Rusland de oorlog te verklaren. Diplomatieke en economische sancties liggen meer voor de hand.

Poetin wil aanzien voor hemzelf en zijn land, na alle vernederingen na het uiteenvallen van de Sovjet Unie. Obama noemde Rusland een regionale grootmacht. Daar had hij wel gelijk in, maar het was niet handig het ook te zeggen. Daarentegen glorieerde Poetin toen hij in 2014 in Sotsji mocht pilzen met ons koningspaar. Misschien moeten we Maxima nog een keer op hem afsturen, die krijgt vast meer voor elkaar dan die muizige Oostenrijkse minister waar Poetin laatst mee danste.

Intussen eist Trump dat Europa meer geld uitgeeft aan wapens en militairen. Het is ongeveer het enige punt waar de VS nog een consistent beleid voeren. Europese politici horen hem daarbij timide aan, in plaats van hem voor de voeten te gooien dat de VS zelf zich aan geen enkele afspraak wat gelegen laten liggen, en dat de Amerikaanse veiligheidsgarantie daardoor ongeloofwaardig is. Gelukkig kan die garantie nu best gemist worden.

De dag daarop was Trump dikke mik met Poetin, die hem geholpen heeft verkozen te worden. Ziet Trump Rusland echt als een gevaar, of laat hij zich bij zijn kritiek op de bondgenoten leiden door zijn afkeer van een werelddeel waar iedereen verzekerd is van een redelijke gezondheidszorg? Of is hier het militair-industriële complex aan het werk, waar Eisenhower zestig jaar gelden al voor waarschuwde?

Zouden Trump en Poetin ook over de Europese bewapening hebben gesproken en zou Poetin daar zijn onvrede over hebben geuit? Of kan het hem allemaal niets schelen, omdat Rusland toch niet van plan is gebieden in te lijven waar niet van oudsher Russen wonen. Maar hij moet toch ook een zekere bezorgdheid hebben dat op een kwade dag Van Balen en Verhofstadt op het Rode Plein zijn aftreden gaan eisen of dat het Westen hem gaat behandelen zoals eerder Saddam Hoessein en Khadaffi.

Hogere Europese militaire uitgaven kunnen daarom voor Rusland een stimulus zijn zelf ook meer uit te geven, al laat de Russische economie dat eigenlijk niet toe. Vroeger heette dat de bewapeningswedloop, maar inzichten uit de polemologie behoren inmiddels kennelijk ook tot de afgeschudde ideologische veren. Wie daarop wijst heet tegenwoordig een Putinversteher. Maar niemand heeft Den Uyl ooit een Brezjnevversteher genoemd.

-------
Het plaatje is van Linda Hulshof
Meer informatie op: www.lindahulshof.nl


© 2018 Paul Bordewijk meer Paul Bordewijk - meer "Buitenlandse zaken" -
Beschouwingen > Buitenlandse zaken
De Russen komen echt niet Paul Bordewijk
1518BS ProcentjesVorige week was het vijftig jaar geleden dat de Sovjet-Unie met zijn bondgenoten Tsjecho-Slowakije binnenviel. Daarmee maakten zij een einde aan de Praagse lente, een periode van democratisering die ruim een half jaar geduurd had. Als reactie daarop besloten de NAVO-landen hun defensiebudgetten te verhogen. Voor Nederland ging dat om 225 miljoen gulden, een kwart procent van het BBP. Hoewel je zou denken dat dat een logische reactie was, riep het veel verzet op in een tijd waarin de NAVO vooral door de Amerikaanse oorlog in Vietnam sterk omstreden was. De PvdA was tegen de verhoging van het defensiebudget en bij een enquête bleek 61% van de bevolking het daarmee eens.

Vergelijk dat nu eens met de reactie op de Russische annexatie van de Krim in 2014. Dat leidde tot een afspraak dat elk NAVO-land minstens twee procent van zijn BBP aan defensie gaat besteden. Ook de PvdA heeft daaraan meegewerkt. Terwijl ik indertijd mijn bedenkingen had bij het verzet tegen hogere militaire uitgaven, begrijp ik nu niets van de consensus over de 2% norm.

Volgens het CBS bedroegen de militaire uitgaven van alle landen gezamenlijk in 2014 $1767 miljard, waarvan 34% voor rekening kwam van de Verenigde Staten, 18% van de overige NAVO landen en slechts 5% voor rekening van Rusland. Nu kun je dat niet één op één vertalen in militaire sterkte, maar onze defensie moet wel heel krukkig georganiseerd zijn wil met dergelijke inputverhoudingen de NAVO niet opgewassen zijn tegen Rusland, ook zonder de Verenigde Staten. En als dat inderdaad niet zo is, zou daar eerst iets aan gedaan moeten worden. Er moet evenwicht zijn tussen de hoeveelheid militair personeel en de bewapening en het geld moet niet verdeeld worden over eindeloos veel militaire missies.

In 1968 waren de verhoudingen heel anders. Het Warschaupact had toen een militair overwicht op het westen voor zover het ging om conventionele bewapening en Europa was daarom voor zijn veiligheid uiteindelijk afhankelijk van de Amerikaanse ‘atoomparaplu’. In Rusland had men ook alvast nagedacht hoe een inval in het westen zou moeten verlopen. Een kleine verhoging van de eigen defensie-uitgaven bij een overduidelijke schending van het internationaal recht door de tegenstander kan dan nuttig zijn als signaal dat men niet alles accepteert, ook om de afschrikking met kernwapens geloofwaardig te houden.

Een belangrijk verschil is ook dat de inval in Tsjechoslowakije overduidelijk door een grote meerderheid van de bevolking daar werd afgewezen, terwijl de bevolking van de Krim in meerderheid Russisch is en de annexatie steunde. Van oudsher hoorde de Krim bij Rusland, tot Chroesjtsjov het schiereiland in 1954 zonder inspraak van de bewoners bij Oekraïne indeelde. Dat had toen weinig consequenties, maar maakte wel dat de Russen op de Krim in 1991 ineens in een andere land woonden dan de meeste andere Russen.

Ooit stuurde Nederland militairen uit om het zelfbeschikkingsrecht van de Papoea’s te verdedigen, maar dat gold kennelijk niet voor de bewoners van de Krim. Het was verstandig geweest als er een internationale regeling was gekomen om dit soort grenskwesties te regelen, maar zo’n regeling zal nog wel twintig jaar op zich laten wachten.

Daarmee is de annexatie nog niet goedgepraat. Het was in strijd met afspraken over de territoriale integriteit van Oekraïne en er was geen volkenrechtelijk mandaat. Maar de uitbreiding van de NAVO was ook in strijd met (mondelinge) afspraken. En het passeren van de Veiligheidsraad bij de Amerikaanse inval in Irak was evenzeer in strijd met de internationale rechtsorde. En wat is nu erger gebleken? Door toedoen van Amerika is er een klimaat ontstaan waarin ook andere landen hun eigen gang gaan. Meer wapens in Europa helpt daar niet tegen, of we moeten zelf Rusland de oorlog willen verklaren.

Dat geldt ook voor allerlei andere daden van Poetin. Politieke tegenstanders worden onvoldoende geaccepteerd, al is Poetin geen Stalin en ook geen Brezjnev. Er zijn de aanslagen in het buitenland die helemaal in strijd zijn met het volkenrecht. Rusland zou moeten meewerken aan het onderzoek naar het neerhalen van de MH17. Maar extra bewapening helpt daarbij niet zolang niemand eraan denkt Rusland de oorlog te verklaren. Diplomatieke en economische sancties liggen meer voor de hand.

Poetin wil aanzien voor hemzelf en zijn land, na alle vernederingen na het uiteenvallen van de Sovjet Unie. Obama noemde Rusland een regionale grootmacht. Daar had hij wel gelijk in, maar het was niet handig het ook te zeggen. Daarentegen glorieerde Poetin toen hij in 2014 in Sotsji mocht pilzen met ons koningspaar. Misschien moeten we Maxima nog een keer op hem afsturen, die krijgt vast meer voor elkaar dan die muizige Oostenrijkse minister waar Poetin laatst mee danste.

Intussen eist Trump dat Europa meer geld uitgeeft aan wapens en militairen. Het is ongeveer het enige punt waar de VS nog een consistent beleid voeren. Europese politici horen hem daarbij timide aan, in plaats van hem voor de voeten te gooien dat de VS zelf zich aan geen enkele afspraak wat gelegen laten liggen, en dat de Amerikaanse veiligheidsgarantie daardoor ongeloofwaardig is. Gelukkig kan die garantie nu best gemist worden.

De dag daarop was Trump dikke mik met Poetin, die hem geholpen heeft verkozen te worden. Ziet Trump Rusland echt als een gevaar, of laat hij zich bij zijn kritiek op de bondgenoten leiden door zijn afkeer van een werelddeel waar iedereen verzekerd is van een redelijke gezondheidszorg? Of is hier het militair-industriële complex aan het werk, waar Eisenhower zestig jaar gelden al voor waarschuwde?

Zouden Trump en Poetin ook over de Europese bewapening hebben gesproken en zou Poetin daar zijn onvrede over hebben geuit? Of kan het hem allemaal niets schelen, omdat Rusland toch niet van plan is gebieden in te lijven waar niet van oudsher Russen wonen. Maar hij moet toch ook een zekere bezorgdheid hebben dat op een kwade dag Van Balen en Verhofstadt op het Rode Plein zijn aftreden gaan eisen of dat het Westen hem gaat behandelen zoals eerder Saddam Hoessein en Khadaffi.

Hogere Europese militaire uitgaven kunnen daarom voor Rusland een stimulus zijn zelf ook meer uit te geven, al laat de Russische economie dat eigenlijk niet toe. Vroeger heette dat de bewapeningswedloop, maar inzichten uit de polemologie behoren inmiddels kennelijk ook tot de afgeschudde ideologische veren. Wie daarop wijst heet tegenwoordig een Putinversteher. Maar niemand heeft Den Uyl ooit een Brezjnevversteher genoemd.

-------
Het plaatje is van Linda Hulshof
Meer informatie op: www.lindahulshof.nl
© 2018 Paul Bordewijk
powered by CJ2