Er wordt al of niet met verontwaardiging gesproken over allerlei vormen van vervuiling - van lucht, water, taal, omgangsvormen - maar over cultuurvervuiling hoor je nooit iemand, terwijl die toch aan de orde van de dag is. De duidelijkst zichtbare cultuurvervuiling vind je op straat, de architectuur, en die gaat ook lang mee, want huizen worden niet zomaar afgebroken.

De grootste vervuiler is zonder twijfel het brutalisme, de bouw van grote blokken van kaal materiaal en structuurelementen, goedkoop en eenvoudig te ontwikkelen, maar zelden gewaardeerd. Het is iets van na de oorlog toen er veel verloren was gegaan en geen geld beschikbaar was voor woningpaleizen. Aan brutalistische gebouwen dus geen gebrek, ook niet in Amsterdam. Deze stijl leende zich uitstekend voor stadions en stations en dat is te zien. Ik heb een paar jaar gewoond naast een brutalistisch gebouw, de studentenflat aan de Weesperstraat. Dat gebouw was niet eens zo lelijk, maar veel te groot voor zijn omgeving. Even verderop verrees het Maupoleum, ook helemaal niet zo'n lelijk gebouw, maar dat wekte zoveel weerzin dat het uiteindelijk is gesloopt (wel een voorbeeld van een gebouw dat om esthetische redenen is vernietigd).

De meeste passen echter niet in hun omgeving. Maar soms vormen ze hun eigen omgeving, zoals in de Bijlmer. Daar lazert het niet, een brutalist meer of minder.

Op een goed moment raakte het brutalisme uit de gratie, vanwege de hoge onderhoudskosten en de kritiek, zoals o.a. van Prince Charles. Maar nu steekt het zijn kop weer op. Van mij mag het, want er zijn heel veel interessante brutalistische gebouwen en met een beetje fantasie kunnen er nog veel meer bij.

----------

De illustratie is van Katharina zelf.