archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden delen printen terug
Doe eerst maar een kuurtje Peter Schröder

1102BS 127.1
Hebben we nog kuren?
Wanneer hebben we voor het laatst ‘een kuurtje’ gehad? Onze tijdgenoten weten dat we het dan hebben over de bestrijding met antibiotica van een of andere bacteriële infectie. Nou, het zal niet zo heel erg lang geleden geweest zijn. Niet zo lang geleden, vóór de brede toepassing van antibiotica kon je als mens kuren hebben, eigenaardige fratsen vertonen. Ook machines konden toen kuren vertonen; als de startmotor van de auto kuren had wilden de wielen niet meer draaien. Maar al heel lang vóór de penicilline is de hoofdbetekenis van kuur ‘het geheel van voorschriften die door een zieke moeten worden opgevolgd ter genezing van een ziekte’ Zo’n geneeswijze wordt door de zieke ondergaan. De zieke is enigszins onmachtig en wordt geacht gezonder te worden naarmate hij de voorschriften van de dokter langer of beter naleeft. De voorschriften kunnen uiteenlopende gedragingen betreffen: bedrust, boswandelingen, wisselbaden, eigenaardig water drinken of zonneschijn. En daar moet de patiënt de tijd voor nemen. Niks 10 dagen pillen slikken (kuur afmaken!), voorlopig mag u niet meer naar uw werk.

Binnenlandse badplaatsen
U weet dat dokters zelden met de handen in het haar, of met de mond vol tanden zitten/staan. Stak vroeger een klacht, zwakte, kwaal of pijn ingewikkeld in elkaar en bood de reguliere apotheek geen uitkomst, dan kon de arts altijd terugvallen op de panacee van de thermale kuur. De patiënt diende zijn koffers te pakken, op reis te gaan en zijn intrek te nemen in een kuuroord dat beschikte over water waaraan heilzame eigenschappen werden toegeschreven. Meestal water uit een minerale bron (soms warm water, vandaar dat thermale), maar heel soms kon zeewater ook wel. Van dat water moest gedronken worden en er moest in worden gebaad. De oude Grieken en Romeinen kuurden al in hun termen, in de 19e eeuw was de vraag naar kuursgewijze genezing zo groot dat deze badplaatsen als paddenstoelen uit de grond schoten. Denk aan Vichy, Evian, Mariënbad, Brinoni, Karlsbad en Spa; het bijzondere water vloeide overal in Europa. En al die oorden hadden verschillende bronnen met elk een eigen natuurlijke (biologische?) minerale bijmenging. Voor elke aandoening weer een andere bron.

De menselijke kijk
Dat was een blik op Vichy door de analytische microscoop. Laten we het perspectief verbreden naar de sociaal-culturele dimensie en Vichy gaan bekijken door de lens van de camera van de fotograaf van postkaarten. Op kaart 1.a. (doorklikken!) zien we Le Pavillion de la Source des Céléstins, het charmante gebouwtje waar het water van de bovenstaande samenstelling kan worden geconsumeerd. Dat ziet er mooi uit! Een chique paviljoen in een mooi park met mooie hoge bomen, de zon schijnt, keurige dames en heren zitten genoeglijk op elegante terrasstoeltjes water te drinken. En zo te zien te converseren (bavarder). Mocht de zon te fel worden, of zou er een spatje regen vallen, dan kunnen de dames en1102BS 127.2 heren onder dat koepeltje gaan zitten. Het was 1910, welke 21e eeuwer zou daar nou een medische instelling in zien?
Het water kwam omhoog uit de Source des Céléstins, maar de dames en heren hoefden hun glaasjes niet op de grond geknield te vullen; het water werd door moderne leidingen vervoerd naar een hal waarin personeel ervoor zorgde dat de gasten werden bediend met keurig afgevulde glaasjes. Op postkaart 1.b. zien we de tapgelegenheid, drie goed geklede heren, hoed op het hoofd, en maar drinken. Laten we zeggen: ‘Drink, maar geniet met mate’, daar liever niet in die hal, maar in dat park.

Excursie
U kon al zien dat de gezondheidbrengende etablissementen in Vichy in niets leken op de grote gebouwen met bedlegerige zieke mensen, angstwekkende apparaten en veel dokters en verplegers m/v in die witte jassen die we kennen uit het hier en nu. Het ging er, laten we zeggen, joyeuser en meer ontspannen aan toe. Het kuurprogramma beperkte zich ook niet tot dat waterdrinken, maar kende na die waterige inspanning ook een forse portie ontspanning. Goed voor de patiënten. Op postkaart 2.a. zien we een gezelschap kuurgangers (het is nu 1920) een excursie maken in de omgeving van Vichy. Even iets anders, de dames en heren hebben een koets, bespannen met vier stevige paarden, tot hun beschikking en maken een uitstapje door de vallei van de rivier Joland. Ze steken de stroom over bij een doorwaadbare plaats, links is al een brug te zien, van de Route des Malavaux. De fotograaf heeft ze vlak voor het water laten poseren en er ook een wel heel authentieke ganzenhoedster bij weten te charteren.

Hazardspel
’s Avonds weer thuis eerst natuurlijk uitgebreid, maar wel medisch verantwoord dineren. En daarna wordt het voor de heren en een enkele dame ernst: zij trekken zich terug in de speelzaal en geven zich over aan het hazardspel Petits Chevaux (postkaart 2.b.) Elk kuuroord heeft zijn Casino, daar gingen enorme bedragen om, maar werd ook gemusiceerd en toneel gespeeld. Hier in deze zaal zoals gezegd: een ernstige zaak, van opwinding is niets te bespeuren, het lijkt wel een vergadering van onze Tweede Kamer anno 1902. Hoorde dit spel heus bij de multifunctionele kuur? Of hing er een bordje dat de kuurgangers zonder medische verklaring geheel voor eigen risico aan het spel deelnamen?
Zou u ook wel aan kwalen en onder klachten willen lijden om te mogen afreizen naar Vichy? Deze aflevering loopt al weer ten einde, zijn we wel klaar met Vichy? We hebben het nog helemaal niet gehad over de Grande Grille, het Palais des sources, de Salle des gargarismes en de Source Chomel! Volgende keer verder?
 
****************************************
De plaatjes komen uit de collectie van Peter Schröder


© 2013 Peter Schröder meer Peter Schröder - meer "Beelden uit soberder tijden" -
Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden
Doe eerst maar een kuurtje Peter Schröder
1102BS 127.1
Hebben we nog kuren?
Wanneer hebben we voor het laatst ‘een kuurtje’ gehad? Onze tijdgenoten weten dat we het dan hebben over de bestrijding met antibiotica van een of andere bacteriële infectie. Nou, het zal niet zo heel erg lang geleden geweest zijn. Niet zo lang geleden, vóór de brede toepassing van antibiotica kon je als mens kuren hebben, eigenaardige fratsen vertonen. Ook machines konden toen kuren vertonen; als de startmotor van de auto kuren had wilden de wielen niet meer draaien. Maar al heel lang vóór de penicilline is de hoofdbetekenis van kuur ‘het geheel van voorschriften die door een zieke moeten worden opgevolgd ter genezing van een ziekte’ Zo’n geneeswijze wordt door de zieke ondergaan. De zieke is enigszins onmachtig en wordt geacht gezonder te worden naarmate hij de voorschriften van de dokter langer of beter naleeft. De voorschriften kunnen uiteenlopende gedragingen betreffen: bedrust, boswandelingen, wisselbaden, eigenaardig water drinken of zonneschijn. En daar moet de patiënt de tijd voor nemen. Niks 10 dagen pillen slikken (kuur afmaken!), voorlopig mag u niet meer naar uw werk.

Binnenlandse badplaatsen
U weet dat dokters zelden met de handen in het haar, of met de mond vol tanden zitten/staan. Stak vroeger een klacht, zwakte, kwaal of pijn ingewikkeld in elkaar en bood de reguliere apotheek geen uitkomst, dan kon de arts altijd terugvallen op de panacee van de thermale kuur. De patiënt diende zijn koffers te pakken, op reis te gaan en zijn intrek te nemen in een kuuroord dat beschikte over water waaraan heilzame eigenschappen werden toegeschreven. Meestal water uit een minerale bron (soms warm water, vandaar dat thermale), maar heel soms kon zeewater ook wel. Van dat water moest gedronken worden en er moest in worden gebaad. De oude Grieken en Romeinen kuurden al in hun termen, in de 19e eeuw was de vraag naar kuursgewijze genezing zo groot dat deze badplaatsen als paddenstoelen uit de grond schoten. Denk aan Vichy, Evian, Mariënbad, Brinoni, Karlsbad en Spa; het bijzondere water vloeide overal in Europa. En al die oorden hadden verschillende bronnen met elk een eigen natuurlijke (biologische?) minerale bijmenging. Voor elke aandoening weer een andere bron.

De menselijke kijk
Dat was een blik op Vichy door de analytische microscoop. Laten we het perspectief verbreden naar de sociaal-culturele dimensie en Vichy gaan bekijken door de lens van de camera van de fotograaf van postkaarten. Op kaart 1.a. (doorklikken!) zien we Le Pavillion de la Source des Céléstins, het charmante gebouwtje waar het water van de bovenstaande samenstelling kan worden geconsumeerd. Dat ziet er mooi uit! Een chique paviljoen in een mooi park met mooie hoge bomen, de zon schijnt, keurige dames en heren zitten genoeglijk op elegante terrasstoeltjes water te drinken. En zo te zien te converseren (bavarder). Mocht de zon te fel worden, of zou er een spatje regen vallen, dan kunnen de dames en1102BS 127.2 heren onder dat koepeltje gaan zitten. Het was 1910, welke 21e eeuwer zou daar nou een medische instelling in zien?
Het water kwam omhoog uit de Source des Céléstins, maar de dames en heren hoefden hun glaasjes niet op de grond geknield te vullen; het water werd door moderne leidingen vervoerd naar een hal waarin personeel ervoor zorgde dat de gasten werden bediend met keurig afgevulde glaasjes. Op postkaart 1.b. zien we de tapgelegenheid, drie goed geklede heren, hoed op het hoofd, en maar drinken. Laten we zeggen: ‘Drink, maar geniet met mate’, daar liever niet in die hal, maar in dat park.

Excursie
U kon al zien dat de gezondheidbrengende etablissementen in Vichy in niets leken op de grote gebouwen met bedlegerige zieke mensen, angstwekkende apparaten en veel dokters en verplegers m/v in die witte jassen die we kennen uit het hier en nu. Het ging er, laten we zeggen, joyeuser en meer ontspannen aan toe. Het kuurprogramma beperkte zich ook niet tot dat waterdrinken, maar kende na die waterige inspanning ook een forse portie ontspanning. Goed voor de patiënten. Op postkaart 2.a. zien we een gezelschap kuurgangers (het is nu 1920) een excursie maken in de omgeving van Vichy. Even iets anders, de dames en heren hebben een koets, bespannen met vier stevige paarden, tot hun beschikking en maken een uitstapje door de vallei van de rivier Joland. Ze steken de stroom over bij een doorwaadbare plaats, links is al een brug te zien, van de Route des Malavaux. De fotograaf heeft ze vlak voor het water laten poseren en er ook een wel heel authentieke ganzenhoedster bij weten te charteren.

Hazardspel
’s Avonds weer thuis eerst natuurlijk uitgebreid, maar wel medisch verantwoord dineren. En daarna wordt het voor de heren en een enkele dame ernst: zij trekken zich terug in de speelzaal en geven zich over aan het hazardspel Petits Chevaux (postkaart 2.b.) Elk kuuroord heeft zijn Casino, daar gingen enorme bedragen om, maar werd ook gemusiceerd en toneel gespeeld. Hier in deze zaal zoals gezegd: een ernstige zaak, van opwinding is niets te bespeuren, het lijkt wel een vergadering van onze Tweede Kamer anno 1902. Hoorde dit spel heus bij de multifunctionele kuur? Of hing er een bordje dat de kuurgangers zonder medische verklaring geheel voor eigen risico aan het spel deelnamen?
Zou u ook wel aan kwalen en onder klachten willen lijden om te mogen afreizen naar Vichy? Deze aflevering loopt al weer ten einde, zijn we wel klaar met Vichy? We hebben het nog helemaal niet gehad over de Grande Grille, het Palais des sources, de Salle des gargarismes en de Source Chomel! Volgende keer verder?
 
****************************************
De plaatjes komen uit de collectie van Peter Schröder
© 2013 Peter Schröder
powered by CJ2