archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden delen printen terug
Dit jaar weer een Blijde Inkomst Peter Schröder

1007BS 114.1
Maxima lacht
Als het er op aankomt staan we allemaal pal achter (of voor?) Oranje. Het Nederlandse Volk vindt al gauw een heleboel Best; in of uit Europa, met of zonder Indië, inleveren of terugvorderen, voor solidariteit of juist voor persoonlijke verantwoordelijkheid, in het verzorgingshuis het eigen huis opeten of niet, met of zonder de Fyra, als het maar overtuigend geraadpleegd en betrokken wordt. Communicatie, met veel welluidende lichaamstaal! Hoe zal ik het zeggen; kom langs met de microfoon en de camera (en zorg dat die etters van PVV en Geen Stijl zijn uitgeschakeld) en iedere aangesprokene valt in katzwijm en is het heus wel eens met de reporter.
Nederland 2013, het kost wat gedoe, maar het is te doen. Vroeger liet iedereen zich makkelijker anoniem mobiliseren langs een hiërarchische lijn van gezagsdragers, op 30 april, 1 mei, op 5 mei, maar als het misging was het ook echt mis. Dit jaar gaan we in die periode even terug naar betere tijden en zet iedereen zijn beste beentje voor. En trekt iedereen een selectie uit zijn overdadige Oranje feestgarderobe aan en zijn we tijdelijk weer een grote eensgezinde familie (met elkaar). Let op hoe mooi dat weer gaat gebeuren als onze lieve koningin met keurig pensioen gaat en die aardige Willem Alexander en die schat van een Maxima met mooi weer in zo’n mooie Nederlandse omgeving vol vlaggen en gejuich tussen ons allemaal hun iconische opvolging met ons meevieren. Een echte mooie rijtoer tussen triomfbogen en hagen van opgetogen medeburgers! Alle reserves smelten als sneeuw voor de zon, Geert Wilders houdt zich gedeisd, Jan Marijnissen pinkt een traan weg, Simeon ten Holt beroert bewogen de 88 toetsen en Maxima lacht.
 
Blijde inkomsten
Toen ik op het ministerie van Onderwijs (Cultuur) en Wetenschap(pen) werkte waren er in de jaren tachtig nog wel pas aangestelde bewindslieden die bedacht hadden in persoon uitgebreid kennis te willen maken met ‘Het Veld’. Niet in de vergaderzaal of thuis ploeterend op die loodgietertassen vol ondoorgrondelijk ambtelijk proza, maar op zoek naar de mens achter de nota op straat. Voor contact met dat veld beschikte ons land weliswaar over moderne media zoals de briefpost, de telefoon, de radio en in het bijzonder de televisie, ‘maar dat was niet hetzelfde als een persoonlijke kennismaking’, ‘zeg maar live’. Ze bestelden dan liefst een rondreis langs de ‘relevante partijen’. Mijn collega Gert-Jan was dan de gelukkige die mocht helpen wat hij noemde een serie ‘blijde inkomsten’ in het land te organiseren. ‘Blijde Inkomst’, wie kent die uitdrukking nog? Niet van Inkomsten en Uitgaven, suffie! De oorsprong ligt in ‘het charter uit de middeleeuwse geschiedenis van de Lage landen, dat de verhouding tussen de hertog van Brabant en zijn onderdanen regelde. Het werd afgesloten op 3 januari 1356 door Johanna van Brabant en haar man Wenceslas. Pacificatie van hertog en volk. Maar voor zover de uitdrukking tegenwoordig nog wordt gebruikt betekent het de iets pompeuze eerste kennismaking van een machthebber, geflankeerd door een feestelijk versierde krijgsmacht, met zijn onderdanen. Denk aan de 15e/16e eeuwse hertogen van Bourgondië die zich temidden van een pracht & praalstoet vol ornaat presenteerden aan de in vol ornaat (liefst met triomfbogen, zang en dans en tableaux vivants) opgestelde burgers van de Vlaamse steden. Wonderolie in de communicatie van management en medewerkers.
 
Pomp & Circumstance
‘Pomp’ denk aan pompeus. In oud Frans: pompe, afgeleid van het Latijnse pompa, en het Griekse pompe: processie. Processie (godsdienstig), optocht (vereniging), parade (militair), daarover moesten we het nu juist hebben. Loopt u nog wel eens uit om een processie, optocht of parade te bekijken, bewonderen, of er ook een beetje aan deel te nemen? Hoort u tot de onderdanen of getrouwen? U heeft vandaag de dag in Nederland (Doe maar Gewoon dan Doe je al Gek Genoeg) maar een beperkte keus: in de authentieke, traditionele uitvoering kennen we natuurlijk op Prinsjesdag in Den Haag de jaarlijkse rijtoer van onze koningin in haar Gouden Koets. Deze ‘Gouwe Ouwe’ trekt flink wat trouwe onderdanen van de vorstin. Maar een uitbreiding naar cruciale momenten als huwelijk en troon/ambtsaanvaarding liggen moeilijk, denk aan de rookbommern van 1966. In Nederland zijn militaire parades en (lang door de protestanten verboden) RK processies dun gezaaid. Uit het buitenland hebben we een jaarlijkse Gay Pride geïmporteerd - verdringen zich daar onderdanen om een mooi versierde heerser te bewonderen? En als onverhoopt een voetbalelftal iets heuglijks heeft gepresenteerd stroomt er volk samen op een plein – is daar dan van een optocht nog iets over? Het valt allemaal op de televisie en Youtube van de huiskamer beter te zien. Zal wat er dit jaar rond de troonopvolging gaat gebeuren een keerpunt markeren?
 
Begum vs. ster
De trend is al heel lang: steeds minder nadrukkelijk publiek vertoon in een steeds verder afkalvende publieke ruimte en een voortschrijdende heerschappij van sex en genot en de zakenwereld in publieke manifestaties, laten we het1007BS 114.2 daar op houden. Was de huwelijksrijtoer Beatrix en Claus in 1966 een keerpunt?
In Nederland was ik persoonlijk als 5/6jarige aanwezig bij een rijtoer uit 1947? 1948? van Koningin/Prinses Wilhelmina en Prinses/Koningin Juliana op het Haagse Malieveld. Volte en gedrang en veel mensen die op meegebrachte stoelen, trapjes en andere verhogingen klommen en veel mensen die logge periscopen gebruikten om een glimp op te vangen van de bejubelde koningin. Als in de jaren 50 een buitenlands staatshoofd ons land bezocht werd er een route met dranghekken afgezet waarlangs hij (m/v) een rit maakte en achter de dranghekken liep de ruimte zonder moeite vol met juichende burgers. In 1954 bezocht Haile Selassie, de Begum van Ethiopië, ons land en reed in het gezelschap van onze koningin in vol ornaat in een mooie koets een eindje door Den Haag. Er was nog wel wat juichend publiek, maar dat nam pas in omvang toe toen de Begum al vertrokken was. Toen volgde een nieuwe stoet die veel luidruchtiger werd toegejuicht; een serie zwarte limousines en vanachter de raampjes van een Buick wuifde de filmster Audrey Hepburn. Van koning tot sterretje, van koets tot limo, alweer een keerpunt? Zou het dit jaar weer met zo’n populistische autobus moeten?
 
Uitvaart voor iedereen
Genoeg gekletst, voor diepere gedachten terug naar soberder tijden, toen burgers nog aan eerbetoon deden. Naar het buitenland dus. We beginnen met een atypisch geval, niet een Blijde Inkomst, maar een treurige uitvaart. Op kaart 1. zien we, het is 1 februari 1908, te Parijs, op het plein voor de Notre Dame een enorme menigte in het zwart geklede (mannen met bolhoed) mensen, op straat, op hekken, op daken, uit ramen hangend, aller ogen gericht op de cortège van koetsen van kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders rond de lijkkoets van Kardinaal Richard, Aartsbisschop van Parijs. De kardinaal is dood en heel Parijs wil op deze manier deel hebben aan zijn afscheid. Wat een ongelooflijke omvangrijke aanhang manifesteert zich daar in de kou, ze waren er allemaal bij. Soberheid in de private sfeer, overvloed in de publieke ruimte.
 
Wat mooi!
Een blijdere intocht is te zien op kaart.2.: we bevinden ons in Antwerpen op 6 juni 1909 en applaudisseren voor de Délégation des écoles / Afvaardiging der scholen in het defilé / de optocht ter gelegenheid van de Koloniale Feesten / Fêtes Coloniales. Tussen de 100 en 150 in smetteloze witte jurkjes geklede meisjes, voorafgegaan door leidsters met bloemen en vaandels, paraderen over een rijk versierde Keyserlei. Mannelijke leerlingen zijn niet zichtbaar: afwezig of achtergesteld? Het was een feest vanwege het einde van de Kongo Vrijstaat in 1908 (privaatbezit van leopold II) en de geboorte van de officiële kolonie Belgisch Congo. Leopold II was eregast en overleed later dat jaar. Over de optocht waren de oude koning en zijn volk tevreden.
 
IJzervreters voor de vrede
Tien jaar later, ter herdenking van het einde van de eerste wereldoorlog met de Vrede van Versailles, viel er op 14 juli in Parijs een défilé toe te juichen van het Franse leger met aan het hoofd de maarschalken Joffre en Foch, zie postkaart 3. De maarschalken voerden de parade aan gezeten op hun paarden. Ook de krijgsmacht was overdadig in bereden staat aanwezig. Kunnen Beatrix, haar zoon Willem Alexander en zijn vrouw Maxima eigenlijk nog netjes paardrijden? Het parcours was in Parijs in 1919 feestelijk versierd. Niet alleen een paar vlaggtjes, weer veel triomfbogen. (Denk daar aan zo meteen, Mark Rutte!).

De etnische medelander
Hoe kunnen we beter besluiten dan met de Juweelenstoet / Cortège des Bijoux op postkaart 4. in datzelfde Antwerpen, maar dan in 1923. Ditmaal defileerden geen gekroonde hoofden met hun burgers, maar de heersers van de diamantnijverheid en hun medewerkers voor de gewone Antwerpenaren op alweer de Keyserlei. Breng die schitterende maar ook geheimzinnige diamantnijverheid onder de mannen en vrouwen op de straat en laat ze er in levende lijve van genieten, ze zullen u begeesterd toejuichen! Wat een mooie gedachte. Op deze kaart staan de Congolese mijnwerkers die de edelstenen als mineralen winnen in het Antwerpse zonnetje. Wat een sexy gespierde mannen - die ook nog eens zorgen voor een stevig sociaal-economisch fundament van welzijn en welvaart in de Scheldestad en daarbuiten. Treffend, die multiculturele banden! Rutte, vergeet dit jaar in de Koninklijke optochten die multiculturele aspergestekers, schoonmakers en kassenmensen niet!
 
*******************************
Vergeet niet de hyperlinks aan te klikken (en door te klikken) voor een beter zicht op dit tijdloos cultureel erfgoed.


© 2013 Peter Schröder meer Peter Schröder - meer "Beelden uit soberder tijden" -
Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden
Dit jaar weer een Blijde Inkomst Peter Schröder
1007BS 114.1
Maxima lacht
Als het er op aankomt staan we allemaal pal achter (of voor?) Oranje. Het Nederlandse Volk vindt al gauw een heleboel Best; in of uit Europa, met of zonder Indië, inleveren of terugvorderen, voor solidariteit of juist voor persoonlijke verantwoordelijkheid, in het verzorgingshuis het eigen huis opeten of niet, met of zonder de Fyra, als het maar overtuigend geraadpleegd en betrokken wordt. Communicatie, met veel welluidende lichaamstaal! Hoe zal ik het zeggen; kom langs met de microfoon en de camera (en zorg dat die etters van PVV en Geen Stijl zijn uitgeschakeld) en iedere aangesprokene valt in katzwijm en is het heus wel eens met de reporter.
Nederland 2013, het kost wat gedoe, maar het is te doen. Vroeger liet iedereen zich makkelijker anoniem mobiliseren langs een hiërarchische lijn van gezagsdragers, op 30 april, 1 mei, op 5 mei, maar als het misging was het ook echt mis. Dit jaar gaan we in die periode even terug naar betere tijden en zet iedereen zijn beste beentje voor. En trekt iedereen een selectie uit zijn overdadige Oranje feestgarderobe aan en zijn we tijdelijk weer een grote eensgezinde familie (met elkaar). Let op hoe mooi dat weer gaat gebeuren als onze lieve koningin met keurig pensioen gaat en die aardige Willem Alexander en die schat van een Maxima met mooi weer in zo’n mooie Nederlandse omgeving vol vlaggen en gejuich tussen ons allemaal hun iconische opvolging met ons meevieren. Een echte mooie rijtoer tussen triomfbogen en hagen van opgetogen medeburgers! Alle reserves smelten als sneeuw voor de zon, Geert Wilders houdt zich gedeisd, Jan Marijnissen pinkt een traan weg, Simeon ten Holt beroert bewogen de 88 toetsen en Maxima lacht.
 
Blijde inkomsten
Toen ik op het ministerie van Onderwijs (Cultuur) en Wetenschap(pen) werkte waren er in de jaren tachtig nog wel pas aangestelde bewindslieden die bedacht hadden in persoon uitgebreid kennis te willen maken met ‘Het Veld’. Niet in de vergaderzaal of thuis ploeterend op die loodgietertassen vol ondoorgrondelijk ambtelijk proza, maar op zoek naar de mens achter de nota op straat. Voor contact met dat veld beschikte ons land weliswaar over moderne media zoals de briefpost, de telefoon, de radio en in het bijzonder de televisie, ‘maar dat was niet hetzelfde als een persoonlijke kennismaking’, ‘zeg maar live’. Ze bestelden dan liefst een rondreis langs de ‘relevante partijen’. Mijn collega Gert-Jan was dan de gelukkige die mocht helpen wat hij noemde een serie ‘blijde inkomsten’ in het land te organiseren. ‘Blijde Inkomst’, wie kent die uitdrukking nog? Niet van Inkomsten en Uitgaven, suffie! De oorsprong ligt in ‘het charter uit de middeleeuwse geschiedenis van de Lage landen, dat de verhouding tussen de hertog van Brabant en zijn onderdanen regelde. Het werd afgesloten op 3 januari 1356 door Johanna van Brabant en haar man Wenceslas. Pacificatie van hertog en volk. Maar voor zover de uitdrukking tegenwoordig nog wordt gebruikt betekent het de iets pompeuze eerste kennismaking van een machthebber, geflankeerd door een feestelijk versierde krijgsmacht, met zijn onderdanen. Denk aan de 15e/16e eeuwse hertogen van Bourgondië die zich temidden van een pracht & praalstoet vol ornaat presenteerden aan de in vol ornaat (liefst met triomfbogen, zang en dans en tableaux vivants) opgestelde burgers van de Vlaamse steden. Wonderolie in de communicatie van management en medewerkers.
 
Pomp & Circumstance
‘Pomp’ denk aan pompeus. In oud Frans: pompe, afgeleid van het Latijnse pompa, en het Griekse pompe: processie. Processie (godsdienstig), optocht (vereniging), parade (militair), daarover moesten we het nu juist hebben. Loopt u nog wel eens uit om een processie, optocht of parade te bekijken, bewonderen, of er ook een beetje aan deel te nemen? Hoort u tot de onderdanen of getrouwen? U heeft vandaag de dag in Nederland (Doe maar Gewoon dan Doe je al Gek Genoeg) maar een beperkte keus: in de authentieke, traditionele uitvoering kennen we natuurlijk op Prinsjesdag in Den Haag de jaarlijkse rijtoer van onze koningin in haar Gouden Koets. Deze ‘Gouwe Ouwe’ trekt flink wat trouwe onderdanen van de vorstin. Maar een uitbreiding naar cruciale momenten als huwelijk en troon/ambtsaanvaarding liggen moeilijk, denk aan de rookbommern van 1966. In Nederland zijn militaire parades en (lang door de protestanten verboden) RK processies dun gezaaid. Uit het buitenland hebben we een jaarlijkse Gay Pride geïmporteerd - verdringen zich daar onderdanen om een mooi versierde heerser te bewonderen? En als onverhoopt een voetbalelftal iets heuglijks heeft gepresenteerd stroomt er volk samen op een plein – is daar dan van een optocht nog iets over? Het valt allemaal op de televisie en Youtube van de huiskamer beter te zien. Zal wat er dit jaar rond de troonopvolging gaat gebeuren een keerpunt markeren?
 
Begum vs. ster
De trend is al heel lang: steeds minder nadrukkelijk publiek vertoon in een steeds verder afkalvende publieke ruimte en een voortschrijdende heerschappij van sex en genot en de zakenwereld in publieke manifestaties, laten we het1007BS 114.2 daar op houden. Was de huwelijksrijtoer Beatrix en Claus in 1966 een keerpunt?
In Nederland was ik persoonlijk als 5/6jarige aanwezig bij een rijtoer uit 1947? 1948? van Koningin/Prinses Wilhelmina en Prinses/Koningin Juliana op het Haagse Malieveld. Volte en gedrang en veel mensen die op meegebrachte stoelen, trapjes en andere verhogingen klommen en veel mensen die logge periscopen gebruikten om een glimp op te vangen van de bejubelde koningin. Als in de jaren 50 een buitenlands staatshoofd ons land bezocht werd er een route met dranghekken afgezet waarlangs hij (m/v) een rit maakte en achter de dranghekken liep de ruimte zonder moeite vol met juichende burgers. In 1954 bezocht Haile Selassie, de Begum van Ethiopië, ons land en reed in het gezelschap van onze koningin in vol ornaat in een mooie koets een eindje door Den Haag. Er was nog wel wat juichend publiek, maar dat nam pas in omvang toe toen de Begum al vertrokken was. Toen volgde een nieuwe stoet die veel luidruchtiger werd toegejuicht; een serie zwarte limousines en vanachter de raampjes van een Buick wuifde de filmster Audrey Hepburn. Van koning tot sterretje, van koets tot limo, alweer een keerpunt? Zou het dit jaar weer met zo’n populistische autobus moeten?
 
Uitvaart voor iedereen
Genoeg gekletst, voor diepere gedachten terug naar soberder tijden, toen burgers nog aan eerbetoon deden. Naar het buitenland dus. We beginnen met een atypisch geval, niet een Blijde Inkomst, maar een treurige uitvaart. Op kaart 1. zien we, het is 1 februari 1908, te Parijs, op het plein voor de Notre Dame een enorme menigte in het zwart geklede (mannen met bolhoed) mensen, op straat, op hekken, op daken, uit ramen hangend, aller ogen gericht op de cortège van koetsen van kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders rond de lijkkoets van Kardinaal Richard, Aartsbisschop van Parijs. De kardinaal is dood en heel Parijs wil op deze manier deel hebben aan zijn afscheid. Wat een ongelooflijke omvangrijke aanhang manifesteert zich daar in de kou, ze waren er allemaal bij. Soberheid in de private sfeer, overvloed in de publieke ruimte.
 
Wat mooi!
Een blijdere intocht is te zien op kaart.2.: we bevinden ons in Antwerpen op 6 juni 1909 en applaudisseren voor de Délégation des écoles / Afvaardiging der scholen in het defilé / de optocht ter gelegenheid van de Koloniale Feesten / Fêtes Coloniales. Tussen de 100 en 150 in smetteloze witte jurkjes geklede meisjes, voorafgegaan door leidsters met bloemen en vaandels, paraderen over een rijk versierde Keyserlei. Mannelijke leerlingen zijn niet zichtbaar: afwezig of achtergesteld? Het was een feest vanwege het einde van de Kongo Vrijstaat in 1908 (privaatbezit van leopold II) en de geboorte van de officiële kolonie Belgisch Congo. Leopold II was eregast en overleed later dat jaar. Over de optocht waren de oude koning en zijn volk tevreden.
 
IJzervreters voor de vrede
Tien jaar later, ter herdenking van het einde van de eerste wereldoorlog met de Vrede van Versailles, viel er op 14 juli in Parijs een défilé toe te juichen van het Franse leger met aan het hoofd de maarschalken Joffre en Foch, zie postkaart 3. De maarschalken voerden de parade aan gezeten op hun paarden. Ook de krijgsmacht was overdadig in bereden staat aanwezig. Kunnen Beatrix, haar zoon Willem Alexander en zijn vrouw Maxima eigenlijk nog netjes paardrijden? Het parcours was in Parijs in 1919 feestelijk versierd. Niet alleen een paar vlaggtjes, weer veel triomfbogen. (Denk daar aan zo meteen, Mark Rutte!).

De etnische medelander
Hoe kunnen we beter besluiten dan met de Juweelenstoet / Cortège des Bijoux op postkaart 4. in datzelfde Antwerpen, maar dan in 1923. Ditmaal defileerden geen gekroonde hoofden met hun burgers, maar de heersers van de diamantnijverheid en hun medewerkers voor de gewone Antwerpenaren op alweer de Keyserlei. Breng die schitterende maar ook geheimzinnige diamantnijverheid onder de mannen en vrouwen op de straat en laat ze er in levende lijve van genieten, ze zullen u begeesterd toejuichen! Wat een mooie gedachte. Op deze kaart staan de Congolese mijnwerkers die de edelstenen als mineralen winnen in het Antwerpse zonnetje. Wat een sexy gespierde mannen - die ook nog eens zorgen voor een stevig sociaal-economisch fundament van welzijn en welvaart in de Scheldestad en daarbuiten. Treffend, die multiculturele banden! Rutte, vergeet dit jaar in de Koninklijke optochten die multiculturele aspergestekers, schoonmakers en kassenmensen niet!
 
*******************************
Vergeet niet de hyperlinks aan te klikken (en door te klikken) voor een beter zicht op dit tijdloos cultureel erfgoed.
© 2013 Peter Schröder
powered by CJ2