archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden delen printen terug
Kindermeel Peter Schröder

0918BS 109.1
Kinderboerderij
Met Ion (4,5 jaar oud) naar de kinderboerderij: ‘In de kinderboerderij houden ze geen koeien en konijnen, maar kinderen’. Hij is niet achterlijk. Boerenkaas wordt gemaakt van boeren (gatenkaas is gemaakt van gaten), een kindermenu is samengesteld uit kinderen, een kindermeisje is een meisjeskind en een kindervoorstelling stelt kinderen voor.
Weet hij van het bestaan van Molenaars Kindermeel? Gemalen uit kinderen zoals de arbeiderspers drank uit de werkende klasse perst?
Molenaars Kindermeel was de vorige eeuw staple food van Nederlandse zuigelingen en kleuters: rijstemeel met iets van een smaakje. Het is hier in de winkel niet meer te vinden want voorlichters en voedingsdeskundigen hebben het in de ban gedaan, maar de naam zal nog even voortleven.

Fosfaten
In Frankrijk aten de kindermeelconsumenten het product Phosphatine Falières: rijstemeel versterkt met ondermeer calciumfosfaat. Kunstmest voor uw kind. Vele generaties Fransen zijn er groot mee geworden. Het merk bestaat nog wel, het is een onder-onder-merk van Danone (onder Bledina), geworden en lijkt vooral onder valse voorlichting (‘beter dan borstvoeding’) te worden afgezet in Afrikaanse landen (ook in Suriname geniet Phosphatine – van Danone?- enige populariteit). Multinational Danone staat dan ook als boosdoener op de zwarte lijst van weldenkende internationale gezondheidsorganisaties die opkomen voor borstvoeding. Maar ook de naam Phosphatine Falières zal nog lang blijven leven, ditmaal vanwege de grote hoeveelheid prachtig reclamemateriaal waarmee de rijstepap zijn weg effende naar de Franse baby- en kleutermagen.

Chromo’s
Wie nu met Google zoekt naar Phosphatine Falières moet zich door talloze vermeldingen van boeken (zoals ‘Het Alfabet van Phosphatine Falières’) en plaatjes (Chromo’s) met welvarende kindertjes heenwerken voor hij iets te weten kan komen over kindervoedsel. Aan het licht komt eerst en vooral een grote hoeveelheid vermakelijke en leerzame plaatjes (meestal series) waarin bijvoorbeeld de belangrijke gebeurtenissen uit de wereldgeschiedenis, de vervaardiging van een film (rolprent) of diverse facetten van het moderne huishouden zijn te volgen. In het Album de la Phosphatine Falières (Paris 1903) staan foto’s van de zonen en dochters van onder meer een advocaat, een professor, een dokter, een schrijver en een schilder die allemaal de lof van Phosphatine Falières zingen. Nog geen cadeauwetgeving of andere beperkingen door heilzame reclamecodes, allemaal gratis verstrekt bij aanschaf van de rijstepap - hoe meer je at, hoe meer plaatjes je kreeg.

Illustratief tekenwerk
De fabrikant geeft blijk van een gelukkige hand bij zijn keuze van illustratoren: Benjamin Rabier0918BS 109.2 (mr. Vache Qui Rit) is present net als jugendstil/art nouveau illustrator Louis Popineau. Het bijna een eeuw lang gebruikte beeldmerk van de firma (met een papkom waarin en waaromheen een goedgeklede kinderschaar zich met de rijstepap aan het voeden is (zie plaatje 1.) is een mooi voorbeeld van de charmante maar iets ongerijmde beeldvorming van het product.
De grote sterillustrator aan het phosphatine firmament is Timoléon Marie Lobrichon (1831-1914). Lobrichon is vooral bekend als een klassieke geschoolde (Académie) schilder die zich min of meer gespecialiseerd had in babies en kinderen. Veel brave roze babies, kleuters en kinderen van en voor de haute bourgeoisie ambachtelijk in olieverf geschilderd.

Miniatuurwereld
Maar Lobrichon maakte meer dan dit gelikte standaardkinderwerk. Hij lijkt enigszins geobsedeerd door kinderen en weet in zijn achtelozer werk, zijn tekeningen prenten, met een sterk inlevingsgevoel diep door te dringen in de voor volwassenen geheime kinderwereld. Het is de kinderwereld van nette Fransen uit de tweede helft van de 19e eeuw, maar daarin weet hij wel de meer universele karaktertrekken naar boven te halen. Het is de wereld waarin kinderen met elkaar het leven van volwassen opvoeren zoals zij dat ervaren. In de serie prenten Les Jeux d’Enfants voor Chromo’s en later postkaarten ervan wordt de kinderkosmos prachtig in beeld gebracht: ze spelen trouwpartij, schooltje, blindemannetje, doktertje, dansavond en muziekuitvoering, maar ook overvallers en oorlog. Dit alles zonder al te veel kinderspeelgoed (geen kisten vol Lego of Playmobil en al helemaal geen Pacman) met spullen uit de grotemensenwereld die enigszins worden aangepast (een omgekeerde tafel wordt schip, dokter en schooljuffrouw dragen een bril). Wel met poppen: volwassenen hebben kinderen, volwassenen spelende kinderen zijn poppenmoeders en – vaders.

Ontroering
Op plaatje 2. Is La Traversée, De Overtocht te zien: zes kinderen hebben een oceaanstomer gebouwd van een tafel, twee stoelen, een bezem, een mattenklopper als roer en een speelgoed zeilbootje als sloep. De kapitein bedient het grootzeil, een matroos is roerganger en een passagiere wuift met een zakdoekje de thuisblijvers na. Op de kade zwaaien vader en moeder met in een wagentje hun kindje. Allemaal zelfverzonnen en zelfgeorganiseerd. Een hele onderneming! Wat een verrassende fantasie, wat een vakmanschap en wat een vitaliteit in de kinderwereld!

*********
Meer mooie plaatjes uit het drukwerk van Phosphatine Falières  zijn te zien op: 


© 2012 Peter Schröder meer Peter Schröder - meer "Beelden uit soberder tijden" -
Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden
Kindermeel Peter Schröder
0918BS 109.1
Kinderboerderij
Met Ion (4,5 jaar oud) naar de kinderboerderij: ‘In de kinderboerderij houden ze geen koeien en konijnen, maar kinderen’. Hij is niet achterlijk. Boerenkaas wordt gemaakt van boeren (gatenkaas is gemaakt van gaten), een kindermenu is samengesteld uit kinderen, een kindermeisje is een meisjeskind en een kindervoorstelling stelt kinderen voor.
Weet hij van het bestaan van Molenaars Kindermeel? Gemalen uit kinderen zoals de arbeiderspers drank uit de werkende klasse perst?
Molenaars Kindermeel was de vorige eeuw staple food van Nederlandse zuigelingen en kleuters: rijstemeel met iets van een smaakje. Het is hier in de winkel niet meer te vinden want voorlichters en voedingsdeskundigen hebben het in de ban gedaan, maar de naam zal nog even voortleven.

Fosfaten
In Frankrijk aten de kindermeelconsumenten het product Phosphatine Falières: rijstemeel versterkt met ondermeer calciumfosfaat. Kunstmest voor uw kind. Vele generaties Fransen zijn er groot mee geworden. Het merk bestaat nog wel, het is een onder-onder-merk van Danone (onder Bledina), geworden en lijkt vooral onder valse voorlichting (‘beter dan borstvoeding’) te worden afgezet in Afrikaanse landen (ook in Suriname geniet Phosphatine – van Danone?- enige populariteit). Multinational Danone staat dan ook als boosdoener op de zwarte lijst van weldenkende internationale gezondheidsorganisaties die opkomen voor borstvoeding. Maar ook de naam Phosphatine Falières zal nog lang blijven leven, ditmaal vanwege de grote hoeveelheid prachtig reclamemateriaal waarmee de rijstepap zijn weg effende naar de Franse baby- en kleutermagen.

Chromo’s
Wie nu met Google zoekt naar Phosphatine Falières moet zich door talloze vermeldingen van boeken (zoals ‘Het Alfabet van Phosphatine Falières’) en plaatjes (Chromo’s) met welvarende kindertjes heenwerken voor hij iets te weten kan komen over kindervoedsel. Aan het licht komt eerst en vooral een grote hoeveelheid vermakelijke en leerzame plaatjes (meestal series) waarin bijvoorbeeld de belangrijke gebeurtenissen uit de wereldgeschiedenis, de vervaardiging van een film (rolprent) of diverse facetten van het moderne huishouden zijn te volgen. In het Album de la Phosphatine Falières (Paris 1903) staan foto’s van de zonen en dochters van onder meer een advocaat, een professor, een dokter, een schrijver en een schilder die allemaal de lof van Phosphatine Falières zingen. Nog geen cadeauwetgeving of andere beperkingen door heilzame reclamecodes, allemaal gratis verstrekt bij aanschaf van de rijstepap - hoe meer je at, hoe meer plaatjes je kreeg.

Illustratief tekenwerk
De fabrikant geeft blijk van een gelukkige hand bij zijn keuze van illustratoren: Benjamin Rabier0918BS 109.2 (mr. Vache Qui Rit) is present net als jugendstil/art nouveau illustrator Louis Popineau. Het bijna een eeuw lang gebruikte beeldmerk van de firma (met een papkom waarin en waaromheen een goedgeklede kinderschaar zich met de rijstepap aan het voeden is (zie plaatje 1.) is een mooi voorbeeld van de charmante maar iets ongerijmde beeldvorming van het product.
De grote sterillustrator aan het phosphatine firmament is Timoléon Marie Lobrichon (1831-1914). Lobrichon is vooral bekend als een klassieke geschoolde (Académie) schilder die zich min of meer gespecialiseerd had in babies en kinderen. Veel brave roze babies, kleuters en kinderen van en voor de haute bourgeoisie ambachtelijk in olieverf geschilderd.

Miniatuurwereld
Maar Lobrichon maakte meer dan dit gelikte standaardkinderwerk. Hij lijkt enigszins geobsedeerd door kinderen en weet in zijn achtelozer werk, zijn tekeningen prenten, met een sterk inlevingsgevoel diep door te dringen in de voor volwassenen geheime kinderwereld. Het is de kinderwereld van nette Fransen uit de tweede helft van de 19e eeuw, maar daarin weet hij wel de meer universele karaktertrekken naar boven te halen. Het is de wereld waarin kinderen met elkaar het leven van volwassen opvoeren zoals zij dat ervaren. In de serie prenten Les Jeux d’Enfants voor Chromo’s en later postkaarten ervan wordt de kinderkosmos prachtig in beeld gebracht: ze spelen trouwpartij, schooltje, blindemannetje, doktertje, dansavond en muziekuitvoering, maar ook overvallers en oorlog. Dit alles zonder al te veel kinderspeelgoed (geen kisten vol Lego of Playmobil en al helemaal geen Pacman) met spullen uit de grotemensenwereld die enigszins worden aangepast (een omgekeerde tafel wordt schip, dokter en schooljuffrouw dragen een bril). Wel met poppen: volwassenen hebben kinderen, volwassenen spelende kinderen zijn poppenmoeders en – vaders.

Ontroering
Op plaatje 2. Is La Traversée, De Overtocht te zien: zes kinderen hebben een oceaanstomer gebouwd van een tafel, twee stoelen, een bezem, een mattenklopper als roer en een speelgoed zeilbootje als sloep. De kapitein bedient het grootzeil, een matroos is roerganger en een passagiere wuift met een zakdoekje de thuisblijvers na. Op de kade zwaaien vader en moeder met in een wagentje hun kindje. Allemaal zelfverzonnen en zelfgeorganiseerd. Een hele onderneming! Wat een verrassende fantasie, wat een vakmanschap en wat een vitaliteit in de kinderwereld!

*********
Meer mooie plaatjes uit het drukwerk van Phosphatine Falières  zijn te zien op: 
© 2012 Peter Schröder
powered by CJ2