Zeemansbloed

Ditmaal gaan we op een authentieke zeereis per lijnschip. Voor lijndiensten in de passagiersvaart kunnen we niet later terecht dan tot aan het einde van de jaren 60. Daarna werd er alleen nog maar gevlogen. Vliegen had toen nog een luxueus imago, denk aan de Wereld van Peter Stuyvesant. We wilden toen nog niet weten dat je in die vliegmachines (Dakota’s, Connies) eigenlijk geen reiziger was, maar eerder als een stuk lading zo goedkoop mogelijk werd geëxpedieerd. En we wisten ook nog niet hoeveel erger het nog zou worden met de menselijke bulktransporten (Ook nu nog proberen de reclamejongens je wijs te maken dat je luxueuzer vliegt naarmate het vliegtuig groter is: in de Airbus A 380 kunnen maar liefst 853 passagiers worden gestouwd! Zoiets moois kan je toch niet aan je laten voorbijgaan?).

Uit de vaart

Eind jaren 60 kwam een vervoerskeerpunt: als je naar New York, Batavia of Kaapstad wilde was eerst vliegen veel te kostbaar, maar al gauw werd varen op een passagiersschip te kostbaar. Zoals gewoonlijk verplaatsen we ons in deze rubriek per postkaart en daartoe hebben wij de beschikking over een serie van 12 kleurige postkaarten, genaamd Vie a bord (Leven aan boord) uitgegeven door de Compagnie Maritime Belge. Denk er aan, het gaat om vervoer, niet om zinledig gecruise. De CMB was ooit, in 1895, begonnen als de CMBC waarbij de C stond voor de Congo. Ook in de jaren 60 voer de CMB vooral op de Congo/Kongo, meest met schepen zoals de Albertville, Charlesville en Elisabethville, die zowel vracht als passagiers vervoerden. De prachtige fotoserie dateert naar schatting uit het midden van de jaren 60 van de vorige eeuw.

Afscheid, Toettttt!!!!

Op de 12 foto’s is niet te zien op welk zeekasteel het leven zich afspeelt. Des te duidelijker worden de vele verschillende aspecten van het leven van de passagiers aan boord belicht en in kernachtige zinnen toegelicht. Op postkaart 1.a. bestijgen passagiers de passerelle/loopplank terwijl vanaf het schip bemanningsleden en andere passagiers belangstellend toezien. U ziet het goed, twee zwarte bedienden in smetteloos witte pakken zijn de passagiers behulpzaam. (Gaan we naar de Congo/Kongo varen?) Maar de aandacht wordt vooral getrokken door een blonde jongedame met een bos bloemen en aan haar arm een nette heer in regenjas. De blondine kijkt achterom, neemt zij afscheid? De kaart vermeldt de tekst: Partir….la tristesse des adieux s’évanouit vite, a bord d’un beau navire (Vertrekken….de treurnis van het afscheid verdwijnt snel aan boord van een mooi schip). Het is nog niet te zien, maar we geven de auteur het voordeel van de twijfel. Het reisdoel – nogmaals, het gaat om vervoer – blijft nog in het vage.

Zwemmen, maar niet in zee

Op postkaart 1.b. daalt een andere jongedame een scheepstrap af. Ze draagt een smetteloos witte kamerjas en daaronder kunnen we een badkostuum vermoeden, want een bordje met de tekst Bassin de natation (Zwembad) wijst naar de plek waar ze vandaan komt. De commentator meldt: Ciel bleu, lumière des tropiques. Il est cruel, quand tombe les oir, de quitter la piscine (Blauwe lucht, tropenlicht, het is wreed om bij het vallen van de avond het zwembad te verlaten). Hoe lang zou de tekstschrijver over deze volzin(nen) hebben nagedacht? In ieder geval is op het gelaat van de mevrouw niets van treurnis te bespeuren. Ze kijkt tevreden. Denk er nogmaals aan: we maken een reis, bij wijze van spreken van A naar B en zijn niet bezig met het bizarre latere doelloze vermaak van de Cruise.

Maritiem dansen

Als ik tijd van leven heb zal ik ooit nog eens de Wet van de ontkende specifiteit van Verklaringen nader uitwerken. Voor dit geval: ons wordt beloofd het leven aan boord van een schip te laten zien, maar als het even kan wordt dat schip zover mogelijk weggestopt. Dus niet in de frisse zeelucht aan de railing in verre verten kijken, wegdromen bij de oneindige golfslag, wat brokjes brood voeren aan meevliegende meeuwen, neen, juist snel naar binnen toe. Naar binnen in een klein danszaaltje alwaar je in je zondagse pak ongedwongen kunt gaan dansen op de matige muziek van een gebrilde pianist. Kijk naar postkaart 2.a. Goh, wat leuk, dansen! daar kom je alleen aan toe op een echt schip! Fantastisch! Wat een stijl! La piste de danse a ses fidèles adeptes (De dansvloer heeft zijn trouwe liefhebbers) is de verklarende tekst. Hoe juist gezien!

Waarover spraken zij?

Tot slot van deze aflevering postkaart 2.b.: 7 volwassenen en 2 kleinere meisjes in geanimeerde conversatie aan dek, op de befaamde dekstoelen. Luchtig en sportief gekleed, het spraakvermogen gesmeerd met een smakelijk en versterkend glaasje. En wat zo leuk is: ieder op zijn heel eigen individuele manier, staand, liggend en zittend. Met op de achtergrond de attente bediening van 2 stewards en een hoofdsteward in onberispelijke pakken (geen zwarte bediende in zicht). Weet u hoe we dit tafereel gaan benoemen? Let op: Farniente, au grand soleil, que des complicités entourent ce sommeil… (Farniente, in de volle zon, waar de verstandhoudingen deze dommel omringen…). Wat bedoelt de auteur? Heeft hij wel goed naar de foto gekeken? Gaat zijn fantasie met hem op de loop? Ziet hij een wereld van amoureuze intrigues? Hoe zit dat dan met die twee kleinere meisjes?

We komen er nu niet uit. Naar we hopen in een volgende aflevering wel. Daarin liefst nog veel andere facetten en aspecten die nu nog onbelicht bleven. (Het complete beeldverhaal in plaatjes is nu al op mijn eigen website te zien.)

**********************

Voor bovenstaande plaatjes en meer: www.peterschroderatb.nl

 

******************************

Wie op zoek is naar mooie postkaarten doet er goed is een bezoek te brengen aan:

Uitgeverij Plaizier, Spoormakerstraat/Rue des Éperonniers 50, 1000 Brussel/Bruxelles

Tel. 0032 (0)2 513 47 30 Of te kijken op www.plaizier.be