archiefvorig nr.lopend nr.

Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden delen printen terug
Eeuwige Arabische waarden? Peter Schröder

0815BS 92.1
Politieke analyse
Hoe gaat het met de maatschappelijke en politieke ontwikkelingen in de Mediterrane Arabische wereld? Wordt Egypte een democratie en heeft Tunesië al een markteconomie? Is er veel veranderd of eigenlijk weer weinig? U weet het: enerzijds staat het leven daar in het teken van indolente onveranderlijkheid en anderzijds wonen er fanatieke driftkoppen die er op uit zijn de (onze!) wereld te veroveren. Hoe kan dat? Omdat enerzijds Allah al heel lang geleden heeft vastgelegd hoe je leven zal verlopen en het dus weinig zin heeft persoonlijke initiatieven te ontplooien, maar profeet Mohammed op zijn beurt weer een weinig ontziende strijd tegen ongelovigen propageert. Zoiets ongeveer? En zolang het leven er uit te houden is, zolang de mensen te eten hebben en in bewoonbare huizen leven is het er rustig en kunnen ze vredig hun muntthee drinken (of hun Kif roken). Maar nu hebben ze vaak honger en steeds minder werk en worden vooral de mannen ontevredener en gaan ze de straat op om te rammelen aan de ketenen van de gevestigde orde.

Demografie
En waarom hebben de Mediterrane Arabieren minder te eten? Omdat ze sinds midden vorige eeuw steeds gezonder werden (verdergaande hygiëne en antibiotica) en zich op die manier uitgebreider vermenigvuldigden. Vooral sinds de jaren 50 van de vorige eeuw heeft daar toch wel een bevolkingsexplosie plaatsgevonden. Meer mensen, maar niet meer werk op het land, wel trek naar de steden, maar ook daar te weinig werk, op den duur kan daar alleen maar protest tegen de bestaande (onmachtige) regimes uit voortvloeien. Verzet vooral van mannelijke adolescenten die weinig te verliezen hebben. Heldhaftige verzetsdaden, maar helaas brengen ook transparante, vrije democratische verkiezingen niet vanzelf een menselijker bestuur en meer werk en eten. Laten we hier maar liever aan de oppervlakte blijven en op de foto’s van postkaarten proberen te kijken naar wat er tussen ongeveer 1900 en 1960 aan het uiterlijke leven veranderde.

Karavanen
We gaan naar Tunesië, niet naar de stad, maar naar de woestijn en zien op postkaart 1a een ‘Karavaan op weg’. Een karavaan van dromedarissen (vanaf 4.000 v.Chr. als lastdier gedomesticeerd), eeuwenoud taai transportmiddel in het land van de verzengende zon en de eeuwige dorst. Berbers met sjokkende dromedarissen beladen met handelswaar en passagiers. Het is betrouwbaar vervoer, maar niet al te snel; de karavaan is makkelijk te voet bij te houden door de kamelendrijvers. De machtige, rijke leden van de stam worden vervoerd in een soort van tent, de Bassour, die op de dromedaris is gemonteerd. Vrouwelijke stamleden reizen verplicht in die Bassour. Indrukwekkend en ook wel romantisch. In de jaren 50 (postkaart 1b) zien we een kleiner clubje mensen met dromedarissen, ditmaal niet in de woestijn, maar in de schaduwrijke oase van Tozeur (eiland in de woestijn).0815BS 92.2 Wie worden er nu vervoerd? Westerse toeristen in vrijetijdskleding, geleid door lopende Tunesiërs in vrijetijdskleding. Vrouwen niet verstopt in Bassours. Symptoom van een belangrijke maatschappelijke verandering? Enerzijds gaat het om een heel klein partje van de bevolking, anderzijds ontwikkelde het toerisme zich tot een belangrijke economische sector.

Pleinen
Op naar de stad Tunis. Eerst het ‘voorheen’, dan het ‘thans’. Op kaart 2a wat nu ‘Place Bab Souika’ wordt genoemd. Het was 1920, maar had evengoed 1900 kunnen zijn, of 1850. Een mooie moskee en een met keien bestraat plein, waarop veel mannen in djellaba’s, aan de wandel, zittend in theehuizen en winkels. Des avonds, als het koeler is, worden tafeltjes en stoeltjes aangesleept tot het plein gevuld is. Daar drinken de mannen muntthee en spelen spelletjes met kiezelstenen en schapenbotjes, ze ruiken aan jasmijnbloemetjes die door kleine jongens worden verkocht.
Op kaart 2b is het plein geasfalteerd, er is minder volk op de been, maar er zijn wel vrouwen zichtbaar. Het is 1960. Het meest in het oog springende verschil is de aanwezigheid van 4 autootjes: de oer-Renault 4’tjes die als taxi’s zijn ingezet. Grote zwermen rood/witte taxi’s. Verder overheerst op dit plein het aanbod van souvenirs de etalages van de winkels. En zijn er nu masten, waartussen de draden voor telefoon- en elektriciteitsverbindingen, hier gecombineerd met feestverlichting. Wekt het de indruk van tevredenheid?

Beter Beeld
De plaatjes uit deze rubriek zijn veel gedetailleerder te bekijken!
U kunt doorklikken naar mijn eigen website in opbouw, (http://www.peterschroderatb.nl/), daar wordt langzaam maar zeker een beeldbank opgebouwd waarin de plaatjes uit deze rubriek veel beter te zien zijn. Voor de kaarten bij deze aflevering kunt u doorklikken (en nog een paar keer doorklikken) naar:

1.a. Karavaan
1.b. Oase Tozeur
2.a. Tunis jaren 20
2.b. Tunis jaren 50


© 2011 Peter Schröder meer Peter Schröder - meer "Beelden uit soberder tijden" -
Beschouwingen > Beelden uit soberder tijden
Eeuwige Arabische waarden? Peter Schröder
0815BS 92.1
Politieke analyse
Hoe gaat het met de maatschappelijke en politieke ontwikkelingen in de Mediterrane Arabische wereld? Wordt Egypte een democratie en heeft Tunesië al een markteconomie? Is er veel veranderd of eigenlijk weer weinig? U weet het: enerzijds staat het leven daar in het teken van indolente onveranderlijkheid en anderzijds wonen er fanatieke driftkoppen die er op uit zijn de (onze!) wereld te veroveren. Hoe kan dat? Omdat enerzijds Allah al heel lang geleden heeft vastgelegd hoe je leven zal verlopen en het dus weinig zin heeft persoonlijke initiatieven te ontplooien, maar profeet Mohammed op zijn beurt weer een weinig ontziende strijd tegen ongelovigen propageert. Zoiets ongeveer? En zolang het leven er uit te houden is, zolang de mensen te eten hebben en in bewoonbare huizen leven is het er rustig en kunnen ze vredig hun muntthee drinken (of hun Kif roken). Maar nu hebben ze vaak honger en steeds minder werk en worden vooral de mannen ontevredener en gaan ze de straat op om te rammelen aan de ketenen van de gevestigde orde.

Demografie
En waarom hebben de Mediterrane Arabieren minder te eten? Omdat ze sinds midden vorige eeuw steeds gezonder werden (verdergaande hygiëne en antibiotica) en zich op die manier uitgebreider vermenigvuldigden. Vooral sinds de jaren 50 van de vorige eeuw heeft daar toch wel een bevolkingsexplosie plaatsgevonden. Meer mensen, maar niet meer werk op het land, wel trek naar de steden, maar ook daar te weinig werk, op den duur kan daar alleen maar protest tegen de bestaande (onmachtige) regimes uit voortvloeien. Verzet vooral van mannelijke adolescenten die weinig te verliezen hebben. Heldhaftige verzetsdaden, maar helaas brengen ook transparante, vrije democratische verkiezingen niet vanzelf een menselijker bestuur en meer werk en eten. Laten we hier maar liever aan de oppervlakte blijven en op de foto’s van postkaarten proberen te kijken naar wat er tussen ongeveer 1900 en 1960 aan het uiterlijke leven veranderde.

Karavanen
We gaan naar Tunesië, niet naar de stad, maar naar de woestijn en zien op postkaart 1a een ‘Karavaan op weg’. Een karavaan van dromedarissen (vanaf 4.000 v.Chr. als lastdier gedomesticeerd), eeuwenoud taai transportmiddel in het land van de verzengende zon en de eeuwige dorst. Berbers met sjokkende dromedarissen beladen met handelswaar en passagiers. Het is betrouwbaar vervoer, maar niet al te snel; de karavaan is makkelijk te voet bij te houden door de kamelendrijvers. De machtige, rijke leden van de stam worden vervoerd in een soort van tent, de Bassour, die op de dromedaris is gemonteerd. Vrouwelijke stamleden reizen verplicht in die Bassour. Indrukwekkend en ook wel romantisch. In de jaren 50 (postkaart 1b) zien we een kleiner clubje mensen met dromedarissen, ditmaal niet in de woestijn, maar in de schaduwrijke oase van Tozeur (eiland in de woestijn).0815BS 92.2 Wie worden er nu vervoerd? Westerse toeristen in vrijetijdskleding, geleid door lopende Tunesiërs in vrijetijdskleding. Vrouwen niet verstopt in Bassours. Symptoom van een belangrijke maatschappelijke verandering? Enerzijds gaat het om een heel klein partje van de bevolking, anderzijds ontwikkelde het toerisme zich tot een belangrijke economische sector.

Pleinen
Op naar de stad Tunis. Eerst het ‘voorheen’, dan het ‘thans’. Op kaart 2a wat nu ‘Place Bab Souika’ wordt genoemd. Het was 1920, maar had evengoed 1900 kunnen zijn, of 1850. Een mooie moskee en een met keien bestraat plein, waarop veel mannen in djellaba’s, aan de wandel, zittend in theehuizen en winkels. Des avonds, als het koeler is, worden tafeltjes en stoeltjes aangesleept tot het plein gevuld is. Daar drinken de mannen muntthee en spelen spelletjes met kiezelstenen en schapenbotjes, ze ruiken aan jasmijnbloemetjes die door kleine jongens worden verkocht.
Op kaart 2b is het plein geasfalteerd, er is minder volk op de been, maar er zijn wel vrouwen zichtbaar. Het is 1960. Het meest in het oog springende verschil is de aanwezigheid van 4 autootjes: de oer-Renault 4’tjes die als taxi’s zijn ingezet. Grote zwermen rood/witte taxi’s. Verder overheerst op dit plein het aanbod van souvenirs de etalages van de winkels. En zijn er nu masten, waartussen de draden voor telefoon- en elektriciteitsverbindingen, hier gecombineerd met feestverlichting. Wekt het de indruk van tevredenheid?

Beter Beeld
De plaatjes uit deze rubriek zijn veel gedetailleerder te bekijken!
U kunt doorklikken naar mijn eigen website in opbouw, (http://www.peterschroderatb.nl/), daar wordt langzaam maar zeker een beeldbank opgebouwd waarin de plaatjes uit deze rubriek veel beter te zien zijn. Voor de kaarten bij deze aflevering kunt u doorklikken (en nog een paar keer doorklikken) naar:

1.a. Karavaan
1.b. Oase Tozeur
2.a. Tunis jaren 20
2.b. Tunis jaren 50
© 2011 Peter Schröder
powered by CJ2