Het Ziekenhuis: Goed afgelopen, we worden ontslagen!

O.K.

Er komt en moment waarop de behandeling van de zieke of beschadigde patiënt onder het serieuze medische regime van het ziekenhuis tot op zekere hoogte is voltooid. Bijvoorbeeld omdat de operatie is geslaagd. Zover is het nog niet, nog even terug naar de O.K.

Van de Salle d’Operation anno 1910 in Fontseranes uit de vorige aflevering naar de Operatiekamer begin jaren 50 van de Vereniging tot Ziekenverpleging, Ceramstraat 33, Telf. K 1850-7143-7144 in Dordrecht op kaart 1a. In 50 jaar verandert er veel, maar veel blijft hetzelfde, ook in de operatiekamer. Weer zo’n gerieflijke superstretcher, de operatietafel, bedekt met een smetteloos laken, ditmaal op een verrijdbare driepoot onder de stereotype hanglamp (waarin in Veterinarians Hospital van The Muppet Show ook de voice-over speaker is ondergebracht). Trolley met enorme (zuurstof?) flessen, een in de tegelwand ingebouwde glazen kast met veel instrumenten. Gelukkig geen patiënt te zien. (Dr. Bob, you’ve lost the patient. Impossible, he was under the sheets a second ago.) Ook geen dokters: geen operatieassistenten, anesthesiologen, ook geen klinisch perfusionisten. De kaart werd in 1958 verstuurd aan de familie Sluis –Weel in Brouwershaven door de Familie Gaastra (Familie? Meer dan één persoon op die tafel?).

Zaal

Beste W. En C., Bn 5 sept. Uit ziekenhuis gekomen. Moet nu 23 sept nog bij Dr. komen en ons plan is dan zaterdag daarop naar huis te komen. Het lopen gaat al wat beter dus maar moed houden. Hartelijke gr. En tot ziens, Familie Gaastra, is het bericht. Een orthopedische operatie? Het bericht lijkt overwegend positief, maar de patiënt kan nog niet naar haar/zijn eigen huiselijke bedje, dat duurt nog meer dan een week. Is Dokter wel tevreden? Zit(ten) de patiënt(en) tijdelijk in een verplegings/verzorgings instelling? Zitten/liggen hij/zij/ze nog op een dagbehandeling? Meestal ga je na de operatie eerst naar de verkoeverkamer. Leuk dat u dat vraagt: het woord verkoeveren stamt uit het Middelnederlands co(e)vereren, herwinnen, < Oudfrans couvrer, zich herstellen. Maar verkoeverkamer is waarschijnlijk een vernederlandsing van de Engelse ziekenhuisterm recovery. De benaming heeft nog geen stevige plaats veroverd in de taalschat van het Algemeen Beschaafd Nederlands, maar in het ziekenhuis kijkt niemand ervan op: bedoeld wordt de ruimte waarin je na de operatie weer bij bewustzijn moet zien te komen zal ik maar zeggen. Na de verkoevering wordt je weer naar zaal getransporteerd.

Dokter is tevreden

Op kaart 1b zien we zaal Interne mannen van het Sint Antonius Ziekenhuis in ‘Sneek.

Twee mannen in bed, beiden met bril, de één nog aan het infuus. En één zuster met hoofddoekje en kruisje aan een kettinkje, bezig met een boeket Chrysanten in een vaas. Chrysanten, mooi duurzame snijbloemen, ideaal voor het ziekenhuis. Er zijn nog twee bosjes bloemen in vaasjes: éénmaal weer Chrysanten en éénmaal Dahlia’s ? Er staat ook een bloempot met een flink volgroeide Sanseveria – ook al onverwoestbaar!Het is niet duidelijk of de beide mannen nog moeten worden behandeld, of dat de behandeling al met goed gevolg is doorstaan en ze al aan de beterende hand zijn, maar feestelijk is het allemaal wel. De patiënten lijken tevreden, de zuster lijkt tevreden, dan zal dokter ook wel tevreden zijn. Ook hier houden we de moed erin.

Ambulant en toch intern

Soms belanden we onder een ziekenhuisregime zonder dat we iets hebben gebroken, er geen sprake is van een infectie, en er ook geen andere lichamelijke akeligheden (gezwellen, interne kortsluitingen) zijn geconstateerd. Het verstand lijkt vaak gestoord, er moet toch iets zijn. Van de behandelende arts horen we dan dat we getroffen zijn door aandoeningen uit het hoofdstuk psychopathologie, of eigenlijk: dat vertelt hij ons vaak niet, maar dat schrijft hij wel in onze status. Vaak krijgen we een ambivalente boodschap: het goede nieuws is dat onze pathologie niet het gevolg is van beschadigde organen, maar het slechte nieuws is dat ook de dokter niet goed weet hoe hij onze ziekte moet behandelen. Want het gaat, zegt hij, wel degelijk om een ziekte en daarom worden we opgenomen in een Psychiatrische Inrichting, in soberder tijden meestal in bosrijke omgeving. Op kaart 2a een heldere foto van Interieur Paviljoen Iepenhorst van de Psychiatrische Inrichting Bloemendaal in Loosduinen – Den Haag. De foto stamt uit de jaren ‘50. Een ruime conversatiezaal met een bos Gladiolen, een vage multi-purpose plant in pot (Dracaena?) en twee zittende dames. De één is aan haar uniform herkenbaar als verpleegkundige, aan de ander is niets bijzonders te zien, maar het zou best een geestelijk gestoorde patiënt kunnen zijn. Ziet u ook die enorme pilaar die een geduchte barrière vormt tussen de dames? Wat een symboliek! Naast de pilaar, bij de niet geüniformeerde dame ook een vogelkooi – alweer die symboliek: de gekooide mens!

Wie is er gek?

De foto stamt duidelijk uit de tijd waarin nog niet ontdekt was dat niet de psychiatrische patiënt, maar veeleer de gewone (?!) wereld gek was. Of dat het geen wonder was dat je gek werd van deze waanzinnige wereld. Ook lang vóór de tijd waarin werd uitgevonden dat pillen niet meer konden brengen dan symptoombestrijding. (Ietsje korter ook vóór de periode waarin pillen werden uitgevonden die de psychisch gestoorde mens wel konden helpen).

Los van de juridische complicaties in het licht van het portretrecht en het gebruik van gevoelige gegevens zoals ook omschreven in de ‘Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst’ (waar is de schriftelijke toestemming van wie voor welk gebruik van de foto etc.) zou het vandaag de dag onmogelijk zijn een dergelijke kaart de maken en of te verspreiden. Niemand kan anno 2007 meer een dergelijke kaart gebruiken voor zijn berichtgeving uit de Inrichting, ook hij/zij zal het moeten doen met die kaarten met schattige beertjes en poesjes. Of die kaarten met de humor van de gezwachtelde gebroken benen aan katrollen. Daarop kan ook worden gemeld hoe het staat met de behandeling in de psychiatrische inrichting. Wat voor behandeling? Geen O.K. en veel minder bedrust, maar wel wat pillen en verder, tja, wat verder? Knutselen en schilderen als creatieve therapie? Groepsgesprekken? Hoe lang nog? Zijn we al beter? Nee toch?

Ontslag

Snel maar door naar het leven in het gewone ziekenhuis en van daaruit weer terug naar

het gewone dagelijks leven. Kaart 2b werd verstuurd aan de Familie Overvest in Arnhem door Lenie. Het is eind jaren ‘50 en we zijn weer terug bij het RODEKRUIS ZIEKENHUIS DEN HAAG. Afgebeeld is een plastiek van Titus Leeser voorstellend De vertrekkende patiënt. In beeld gebracht zijn duidelijk twee in brons gevangen vrouwspersonen. De titel van de plastiek is door de kaartschrijfster voorzien van een kadertje en uitroeptekens. Lenie schrijft: Even een klein groetje van een wandelende patiënt. In één van de kamertjes, 30 ongeveer bij het xje (rechts op de 2^e verdieping) heb ik 10 dagen gelegen en keek ik uit op deze beeldengroep. Ben blij er morgen uit te mogen. Dag, veel liefs van Lenie. Afscheid als hoogtepunt van het ziekenhuisverblijf, wat een goede gedachte van de opdrachtgever (het Ziekenhuis? De patiëntenvereniging?) om dit beeld te laten maken. Wat een goede gedachte om er een kaart van te maken. Wat een goede gedachte om die kaart te versturen!

Te mooi om voor langere tijd waar te zijn. Vandaag, in deze tijden van overvloed, is het beeld niet meer te vinden en uit het assortiment van het winkeltje met feestelijk gekleurde kaarten is dit exemplaar verdwenen.

Kaarten uit ‘De Peter Schröder Collectie’, copyright 2007 Peter Schröder

 

******************************

Ga naar www.hyperventilatie.org