archiefvorig nr.lopend nr.

Bezigheden > Recht en onrecht delen printen terug
Bezoek van de fiscus Henk Bergman

0306 BZ Recht
Waarom ik? Dat vraagt menig ondernemer zich af die zojuist de brief heeft gelezen waarin de fiscus aankondigt langs te willen komen voor een boekencontrole. ‘Daar word ik nooit beter van, maar waarschijnlijk wel slechter’ is meestal de eerste – en terechte – gedachte van de belastingplichtige wiens fiscale doen en laten onder het vergrootglas gaat. Eén troost: hij is niet de enige. Jaarlijks voert de Belastingdienst duizenden boekenonderzoeken uit.
 
Is er een reden dat de fiscus bepaalde ondernemers uitkiest voor zijn controlebezoeken? Meestal wel. Zo kan de inspecteur op grond van de aangifte het idee hebben dat de belastingplichtige de fiscale regels verkeerd uitlegt en daardoor fouten maakt. Dat hoeft helemaal niet opzettelijk te gebeuren, maar fout is nu eenmaal fout. Het kan ook dat bepaalde cijfers uit de aangifte – bijvoorbeeld de marge op de omzet – opvallend verschillen van de gemiddelden in de betreffende branche. Dergelijke afwijkingen schreeuwen om een verklaring. De controle kan ook een indirect doel hebben: met behulp van de informatie die de inspecteur bij bedrijf A opdoet, komt hij beter beslagen ten ijs bij bedrijf B – dat eigenlijk z’n echte interesse heeft. Maar bedrijf A is wel verplicht mee te werken aan zo’n derdenonderzoek.

Natuurlijk kan de fiscus ook gewoon komen controleren of de afspraken die als uitvloeisel van een eerdere controle zijn gemaakt wel nagekomen worden. En verder zijn controles tegenwoordig vaak specifiek op bepaalde branches gericht (horeca, bouw, verzekeringsmaatschappijen) of op speciale thema’s (beursfraude, financieringsconstructies). Het principe dat elke belastingplichtige ‘vroeger of later aan de beurt komt’ is weliswaar niet verlaten, maar speelt toch een minder dominante rol dan voorheen. Er zijn gewoon genoeg ondernemers die weinig aanleiding geven om tot een boekenonderzoek over te gaan.

Bega niet de fout te denken dat de fiscus geen interesse heeft voor starters. Ook bedrijven met een geschiedenis van enkele maanden tot een jaar kunnen bezoek verwachten. Misschien dat de controleur zich in zo’n geval iets soepeler en begrijpender opstelt, maar de starter die er vanaf het begin administratief een rotzooitje van maakt krijgt daarvan onherroepelijk de fiscale rekening gepresenteerd.

Voor wie klaagt over de moeite die hij moet doen om – nog afgezien van de uitkomst – de ongemakken van een belastingcontrole te doorstaan, heeft de fiscus het volgende stevige argument. Onze actie dient ook uw belang. Door u en zoveel anderen te controleren scheiden we het kaf van het koren. Wie volgens de regels handelt heeft niets te vrezen. Maar wie de regels – opzettelijk of niet – overtreedt, betaalt te weinig belasting en heeft daardoor een onterecht voordeel. Die vorm van oneerlijke concurrentie komt bij een belastingcontrole aan het licht en kan daarna geëlimineerd worden.

Goed, de aankondiging ligt er. Gewoonlijk geeft de Belastingdienst ruim de tijd om aan het idee te wennen. Desondanks kan het genoemde tijdstip de aangeschrevene slecht uitkomen. Zaken als tandartsbezoek, een kinderverjaardag of een bijeenkomst van de visclub kunnen natuurlijk aangevoerd worden als motief voor uitstel, maar het is de vraag of dat verstandig is. Trouwens, de fiscus is geenszins verplicht om op welk verzoek om uitstel dan ook in te gaan. Maar een serieus motief als overstelpende seizoensdrukte maakt in elk geval meer kans om gehonoreerd te worden dan belemmeringen met een privé-karakter.

Doorgaans is er dus genoeg tijd om het bezoek van de controleur – het kunnen er ook meer dan één zijn – goed voor te bereiden. In de aankondigingsbrief staat aangegeven waarop de controle zich zal richten – bijvoorbeeld de BTW- of de loonadministratie ­– en welke boeken en andere bescheiden daarvoor beschikbaar moeten worden gesteld. Een goede richtlijn is: geef de fiscus wat hem toekomt, maar ook niet meer. Anders gezegd: de bezoeker moet zonder problemen toegang krijgen tot de gegevens die relevant zijn voor de beoogde controle, maar het is hem niet toegestaan overal te snuffelen en informatie tot zich te nemen die niets met het doel van zijn komst te maken heeft. De controleur die voor een BTW-controle komt mag geen vragen stellen over de vennootschapsbelasting.

De ontvangende partij moet dus grenzen stellen. Belangrijk is om één contactpersoon in het bedrijf aan te wijzen bij wie de controleur met al z’n vragen terecht kan. Dat houdt automatisch in dat hij bij andere personeelsleden niet terecht kan. Die hebben gewoon een spreekverbod. De accountant of belastingadviseur mag – als de ondernemer dat nuttig vindt – bij het bezoek van de controleur aanwezig zijn.

De controlebevoegdheden van de fiscus zijn zeer ruim. De controleurs mogen alles inzien wat van belang kan zijn voor de belastingheffing. In concreto: de boekhouding, de inkomende en uitgaande facturen, de arbeidsovereenkomsten met het personeel, correspondentie, offertes – noem maar op. De Belastingdienst werkt met speciale eigen controlesoftware en de controleur zal daarom vragen bepaalde bestanden uit bijvoorbeeld de financiële administratie aan hem ter beschikking te stellen.

Taboe voor de fiscus zijn medische gegevens over het personeel en geheime informatie die van essentieel belang is voor het voortbestaan van de onderneming – bijvoorbeeld over de manier waarop het productieproces in elkaar zit. Ook de adviezen die de ondernemer van zijn belastingadviseur heeft gekregen hoeven niet ter inzage worden gegeven. De controleur heeft wel weer recht op toegang tot de bedrijfsgebouwen – mits dat relevant is voor het boekenonderzoek dat hij uitvoert. Maar dat betekent weer niet dat hij overal met z’n vingers aan mag zitten en al helemaal niet dat hij naar believen kasten en laden mag openen. Daarvoor heeft hij de toestemming van de ondernemer nodig.

De belastingplichtige heeft een – stevig in de wet verankerde – informatieplicht. Hij moet alle feitelijke informatie verstrekken die van belang kan zijn voor een juiste vaststelling van de verschuldigde belasting en hij moet dat ‘duidelijk, stellig en zonder voorbehoud’ doen. Blijft hij daarbij in gebreke dan kan ‘omkering van de bewijslast’ volgen. De aanslag die de fiscus oplegt wordt dan als juist beschouwd. De belastingplichtige moet maar aantonen dat het anders ligt. Onnodig te zeggen dat de inspecteur bij gebrek aan informatie een ‘ruime’ aanslag zal opleggen – waarvoor hij overigens wel redelijke argumenten moet aanvoeren. Maar nuchterheid is op z’n plaats: omkering van de bewijslast vindt pas plaats als de tekortkomingen van de belastingplichtige voldoende zwaar zijn om een zo ingrijpende sanctie te rechtvaardigen.

Om aan de informatieplicht te kunnen voldoen moet de ondernemer natuurlijk een toegankelijke administratie kunnen overleggen. Voor de basisgegevens (grootboek, loonadministratie, etc.) geldt een wettelijke bewaartermijn van zeven jaar.
 
****************************************************
Luister naar BNR Nieuwsradio. Ga voor informatie naar www.bn.nl .


© 2006 Henk Bergman meer Henk Bergman - meer "Recht en onrecht"
Bezigheden > Recht en onrecht
Bezoek van de fiscus Henk Bergman
0306 BZ Recht
Waarom ik? Dat vraagt menig ondernemer zich af die zojuist de brief heeft gelezen waarin de fiscus aankondigt langs te willen komen voor een boekencontrole. ‘Daar word ik nooit beter van, maar waarschijnlijk wel slechter’ is meestal de eerste – en terechte – gedachte van de belastingplichtige wiens fiscale doen en laten onder het vergrootglas gaat. Eén troost: hij is niet de enige. Jaarlijks voert de Belastingdienst duizenden boekenonderzoeken uit.
 
Is er een reden dat de fiscus bepaalde ondernemers uitkiest voor zijn controlebezoeken? Meestal wel. Zo kan de inspecteur op grond van de aangifte het idee hebben dat de belastingplichtige de fiscale regels verkeerd uitlegt en daardoor fouten maakt. Dat hoeft helemaal niet opzettelijk te gebeuren, maar fout is nu eenmaal fout. Het kan ook dat bepaalde cijfers uit de aangifte – bijvoorbeeld de marge op de omzet – opvallend verschillen van de gemiddelden in de betreffende branche. Dergelijke afwijkingen schreeuwen om een verklaring. De controle kan ook een indirect doel hebben: met behulp van de informatie die de inspecteur bij bedrijf A opdoet, komt hij beter beslagen ten ijs bij bedrijf B – dat eigenlijk z’n echte interesse heeft. Maar bedrijf A is wel verplicht mee te werken aan zo’n derdenonderzoek.

Natuurlijk kan de fiscus ook gewoon komen controleren of de afspraken die als uitvloeisel van een eerdere controle zijn gemaakt wel nagekomen worden. En verder zijn controles tegenwoordig vaak specifiek op bepaalde branches gericht (horeca, bouw, verzekeringsmaatschappijen) of op speciale thema’s (beursfraude, financieringsconstructies). Het principe dat elke belastingplichtige ‘vroeger of later aan de beurt komt’ is weliswaar niet verlaten, maar speelt toch een minder dominante rol dan voorheen. Er zijn gewoon genoeg ondernemers die weinig aanleiding geven om tot een boekenonderzoek over te gaan.

Bega niet de fout te denken dat de fiscus geen interesse heeft voor starters. Ook bedrijven met een geschiedenis van enkele maanden tot een jaar kunnen bezoek verwachten. Misschien dat de controleur zich in zo’n geval iets soepeler en begrijpender opstelt, maar de starter die er vanaf het begin administratief een rotzooitje van maakt krijgt daarvan onherroepelijk de fiscale rekening gepresenteerd.

Voor wie klaagt over de moeite die hij moet doen om – nog afgezien van de uitkomst – de ongemakken van een belastingcontrole te doorstaan, heeft de fiscus het volgende stevige argument. Onze actie dient ook uw belang. Door u en zoveel anderen te controleren scheiden we het kaf van het koren. Wie volgens de regels handelt heeft niets te vrezen. Maar wie de regels – opzettelijk of niet – overtreedt, betaalt te weinig belasting en heeft daardoor een onterecht voordeel. Die vorm van oneerlijke concurrentie komt bij een belastingcontrole aan het licht en kan daarna geëlimineerd worden.

Goed, de aankondiging ligt er. Gewoonlijk geeft de Belastingdienst ruim de tijd om aan het idee te wennen. Desondanks kan het genoemde tijdstip de aangeschrevene slecht uitkomen. Zaken als tandartsbezoek, een kinderverjaardag of een bijeenkomst van de visclub kunnen natuurlijk aangevoerd worden als motief voor uitstel, maar het is de vraag of dat verstandig is. Trouwens, de fiscus is geenszins verplicht om op welk verzoek om uitstel dan ook in te gaan. Maar een serieus motief als overstelpende seizoensdrukte maakt in elk geval meer kans om gehonoreerd te worden dan belemmeringen met een privé-karakter.

Doorgaans is er dus genoeg tijd om het bezoek van de controleur – het kunnen er ook meer dan één zijn – goed voor te bereiden. In de aankondigingsbrief staat aangegeven waarop de controle zich zal richten – bijvoorbeeld de BTW- of de loonadministratie ­– en welke boeken en andere bescheiden daarvoor beschikbaar moeten worden gesteld. Een goede richtlijn is: geef de fiscus wat hem toekomt, maar ook niet meer. Anders gezegd: de bezoeker moet zonder problemen toegang krijgen tot de gegevens die relevant zijn voor de beoogde controle, maar het is hem niet toegestaan overal te snuffelen en informatie tot zich te nemen die niets met het doel van zijn komst te maken heeft. De controleur die voor een BTW-controle komt mag geen vragen stellen over de vennootschapsbelasting.

De ontvangende partij moet dus grenzen stellen. Belangrijk is om één contactpersoon in het bedrijf aan te wijzen bij wie de controleur met al z’n vragen terecht kan. Dat houdt automatisch in dat hij bij andere personeelsleden niet terecht kan. Die hebben gewoon een spreekverbod. De accountant of belastingadviseur mag – als de ondernemer dat nuttig vindt – bij het bezoek van de controleur aanwezig zijn.

De controlebevoegdheden van de fiscus zijn zeer ruim. De controleurs mogen alles inzien wat van belang kan zijn voor de belastingheffing. In concreto: de boekhouding, de inkomende en uitgaande facturen, de arbeidsovereenkomsten met het personeel, correspondentie, offertes – noem maar op. De Belastingdienst werkt met speciale eigen controlesoftware en de controleur zal daarom vragen bepaalde bestanden uit bijvoorbeeld de financiële administratie aan hem ter beschikking te stellen.

Taboe voor de fiscus zijn medische gegevens over het personeel en geheime informatie die van essentieel belang is voor het voortbestaan van de onderneming – bijvoorbeeld over de manier waarop het productieproces in elkaar zit. Ook de adviezen die de ondernemer van zijn belastingadviseur heeft gekregen hoeven niet ter inzage worden gegeven. De controleur heeft wel weer recht op toegang tot de bedrijfsgebouwen – mits dat relevant is voor het boekenonderzoek dat hij uitvoert. Maar dat betekent weer niet dat hij overal met z’n vingers aan mag zitten en al helemaal niet dat hij naar believen kasten en laden mag openen. Daarvoor heeft hij de toestemming van de ondernemer nodig.

De belastingplichtige heeft een – stevig in de wet verankerde – informatieplicht. Hij moet alle feitelijke informatie verstrekken die van belang kan zijn voor een juiste vaststelling van de verschuldigde belasting en hij moet dat ‘duidelijk, stellig en zonder voorbehoud’ doen. Blijft hij daarbij in gebreke dan kan ‘omkering van de bewijslast’ volgen. De aanslag die de fiscus oplegt wordt dan als juist beschouwd. De belastingplichtige moet maar aantonen dat het anders ligt. Onnodig te zeggen dat de inspecteur bij gebrek aan informatie een ‘ruime’ aanslag zal opleggen – waarvoor hij overigens wel redelijke argumenten moet aanvoeren. Maar nuchterheid is op z’n plaats: omkering van de bewijslast vindt pas plaats als de tekortkomingen van de belastingplichtige voldoende zwaar zijn om een zo ingrijpende sanctie te rechtvaardigen.

Om aan de informatieplicht te kunnen voldoen moet de ondernemer natuurlijk een toegankelijke administratie kunnen overleggen. Voor de basisgegevens (grootboek, loonadministratie, etc.) geldt een wettelijke bewaartermijn van zeven jaar.
 
****************************************************
Luister naar BNR Nieuwsradio. Ga voor informatie naar www.bn.nl .
© 2006 Henk Bergman
powered by CJ2