(Winston Churchill).

Het rijke wedstrijdseizoen van dit jaar is na de nummers voetbal, fietsen en de alomvattende Olympische Spelen afgesloten met de Verkiezingsstrijd. Verkiezen, deze tak van sport bleek weer voor 200% topsport! Wat een prachtige competitie, wat een schitterende debatten, wat een verrassende peilingen! Wat een levendig getwitter! En wat een glasheldere transparantie door die haarscherpe kieswijzers en CPB ramingen!

Het werd een fantastische tweestrijd tussen Rutte en Samsom! Gaat u ook naar de huldiging op het Museumplein in Amsterdam? Besef wel dat de uitslag nog niet 100% zeker is! Er is sprake van fraude, verliezers hebben flink wat protesten ingediend bij de kiescommissies! De uitslagen van de dopingcontroles moeten nog komen! En zoals de Olympics werden gevolgd door de Paralympics, zo volgt na de verkiezingen nog de nacompetitie van de kabinetsformatie. Het blijft nog even spannend!

Lopen we eindelijk binnen?

Wat valt er ondertussen te melden over de behaalde resultaten? Zijn de deelnemers steeds sterker geworden? Zijn de records weer flink wat scherper gesteld? De winst van een verrijkte Nederlandse taalschat hebben we in ieder geval binnen. Wat valt er te voorspellen voor de toekomst? Heeft uw favoriet gewonnen, gaan de aan u gedane beloften nu worden ingelost? Houden de overwinnaars zich aan de Kieskompassen? Kunnen uw successen als kiezer worden omgezet in blijvende winst? Gaan we nu eindelijk uit Europa? Wordt ons zorgstelsel nu eindelijk stevig vermarkt? Wordt de ziekte voorgoed uitgebannen? Hoeven we niet meer met pensioen? Gaan we 150 km/u rijden? Worden de prachtige beloften over rollators, langstudeerboetes en filebestrijding uit de teeveedebatten, worden de hartverwarmende uitingen in de sociale media en de meldingen van wantoestanden op de meldpunten nu vertaald in keihard beleid&bestuur? Of is het al mooi geweest en hobbelen we min of meer verder als vanouds verder en wordt alleen de begeleidende goede of minder goede boodschap door andere monden gebracht?

Beloften en beleid als codificatie van de werkelijkheid?

Tot nu toe gaat elke ochtend de zon op om ‘s avonds weer ter kimme te gaan. Alleen Kees van Kooten als regelneef is het gelukt dit proces bestuurlijk te beheersen. Gaan de koersen van Wall Street en de AEX ook zonder beleidsvoornemens op en weer neer? Wordt ons verzorgingstelsel steeds goedkoper door verkiezingsbeloften? Gaan ons nationale kennisniveau en ons innovatief vermogen er op vooruit met louter meer belastingcenten? Of ging het in de programma’s & debatten vooral om verbale en toneelmatige begeleiding van blinde sociale processen? Mogen we eigenlijk niet blij als er in onze werkelijkheden niet teveel gaat veranderen? Is deze electorale verhalenmachine die in zo’n grote maatschappelijke behoefte voorziet niet al een prachtig electoraal resultaat? En gaat het al een stuk beter als de regering niet teveel grootste plannen wil uitvoeren en vooral goed op de winkel past?

Lijkt het er soms niet op dat het bovenstaande citaat van Churchill beter veranderd kan worden in: The best argument against democracy is a five minute conversation with the average politician?

Hoe heet wordt de soep binnenkort opgediend?

Veel verkiezingsbeloften zijn een variant van de oplossing lonen omhoog, belasting omlaag.

(zie het plaatje van lijsttrekker Prométout, allesbelover) Wie wil dat niet? Welja, waarom geen wilde plannen uitproberen? En de hele santekraam van sociale partners en pressiegroepen op hun wenken bedienen: we zijn er voor u! We zitten op Facebook en Twitteren! Stuur een mailtje naar ons meldpunt en we maken het in orde! Gratis snelwegen, gratis scholen, geen geld naar Europa, gratis dokters, gratis eten & drinken, geen geld naar Marokkanen, gratis huizen, waarom niet? Implementeer dat wilde beleid in wild bestuur en kijk wat er gebeurt!

Gaan de kiezers met de regering keiharde prestatieafspraken maken? Al die programma’s krachtig samenballen in de komende regeringsverklaring? Of worden het wollige inspanningsverplichtingen? Natuurlijk wil de komende voortvarende regering van de verkiezingsoverwinnaars dat best. Wat is er mooier dan jezelf op de kaart zetten en geschiedenis maken? Maar ze kunnen niet alles tegelijk gaan doen. Toch? Niet dan?

Implementatie en draagvlak

Dus kunnen we erg veel overleg verwachten, van regeringspartners, van sociale partners, van het roemruchte middenveld. Overleg leidend tot prioriteiten, aandachtsgebieden, advisering door deskundige colleges, door raden en willekeurige passanten. Vervolgens moet er een solide, toekomstbestendig draagvlak worden gecreëerd. Die processen kosten allemaal tijd en zorgvuldigheid en alleen al daardoor zal dan de druk op de politieke ketel verminderen. Maar uiteindelijk zal het nieuwe kabinet zijn nek uitsteken met kordate voorstellen. Die worden getoetst aan onze internationale verdragen en van advies voorzien door onze eigen Raad van State en tenslotte voorgelegd aan de Tweede Kamer. De vermaledijde marges blijken smal. Bij de implementatie zal blijken dat pijlsnelle, revolutionaire veranderingen niet te verwachten zijn.

Ambtelijke controle?

Mogen we blij zijn dat er een institutionele, bestuurlijke context bestaat waarin politiek extremisme enigszins wordt gedempt? Mogen we blij zijn dat er bij het rijk, de provincies en de gemeenten ambtenaren werken die zorgen voor een enigszins begrijpelijk besluitvormingsproces? Ambtenaren die politici duidelijk kunnen laten merken waar de grotere maatschappelijke belangen van kiezers en politici liggen? Ambtenaren die niet hoeven te zorgen voor de op- en ondergang van de zon en het voorgoed uitbannen van alle ziekten? Ambtenaren die kunnen zorgen dat er geen al te grote bestuurlijke ongelukken gebeuren? Die met een zekere conserverende taakopvatting zorgen voor voldoende stabiliteit en continuïteit in ons dagelijks leven?

Het leek de Leunstoel de moeite waard de dynamiek van de kersverse verkiezingsuitslag iets afstandelijk te plaatsen in de bestaande rustiger bestuurlijke context. En de kalmerende rol van de ambtenaren bij het rijk te belichten. Vandaar dat we Roel Bekker hebben geïnterviewd. Lees verder vooral ook hoe Willem Minderhout aankijkt tegen de stabiliserende invloed van dienaren der staat.

 

*************************

De tekening is van Pepijn Lampe