archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > Luister! delen printen terug
Jodela-hi-ti Henk Klaren

1710VG JodelaWie aan gejodel en de polka denkt zal al snel de neiging hebben in gedachten oostwaarts te kijken. Of te luisteren eigenlijk. De polka komt uit Tsjechië. Het is een dansje met de bijbehorende muziek. Oorspronkelijk heette het de pùlka. Dat schijnt zoiets als de helft te betekenen. Zou iets te maken kunnen hebben met de maat. Het is niet helemaal duidelijk waarom het later polka is gaan heten.

Het zou kunnen dat het bedoeld was als een soort hart onder de riem voor het Poolse buurvolk, dat het ten tijde van die naamsverwisseling nogal moeilijk had. Of ter ere van een toentertijd beroemde zangeres. Die heette Esmeralda en kwam uit Polen. De polka wordt niet veel meer gedanst. Ik lees dat een restant van de polka nog weleens wordt toegepast in de quickstep: de zogenaamde polkahop. Mijn laatste dansles vond plaats in het zeer verre verleden. Ik weet zo goed als niets meer van de quickstep, laat staan van de polkahop.

Jodelen doen ze tussen de bergen in de Alpenlanden. Men zal het wel leuk gevonden hebben dat al die merkwaardige geluidjes terugkaatsten van de bergen. Op schoolreisjes – ook al weer heel lang geleden – riepen we ook altijd rare dingen in de Echoput bij Apeldoorn. Bij dat gejodel horen associaties met mannen in Lederhosen en te korte jagersjasjes, en vrouwen in Dirndls. En Karlheinz Böhm, die met gevaar voor eigen leven een edelweissbloemetje plukt voor Romy Schneider.

Hoe kom ik nou op al die onzin? Nou dat zit zo: ik hoorde een flard van een liedje: ‘Can you dance the polka’, klonk het. En wat doet zo’n zinnetje nou op een album van The Irish Rovers? The Irish Rovers zingen traditionele Ierse (inderdaad!) volksliedjes op traditionele wijze. Ze zijn best leuk. Niet van het niveau van The Dubliners of The Chieftains, laat staan Shane McGowan, maar best leuk. Op het album staan allemaal van die overbekende songs. Maar ook: New York Gals (bij The Irish Rovers, meestal heet het New York Girls). Dat is een sea shanty en gaat over Ierse (?) zeelieden die in New York een huis van lichte zeden bezochten en aan de aldaar beroepsmatig aanwezige dames vroegen of ze dat polkadansje soms beheersten. New York Girls blijkt al een heel oud lied te zijn. Zoals dat met oude traditionals gaat, zijn er meerdere versies. In sommige wordt gewaarschuwd voor losbandig gedrag, zoals bordeelbezoek.

Korte tijd na het beluisteren van The Irish Rovers zat de prachtige plaat Other Voices/Other Rooms van Nanci Griffith in de CD-speler. En in nummertje 14, Night Riders Lament, begon er opeens eentje te jodelen. Ene Don Edwards bezondigde zich er aan. Die wordt in de documentatie geen countryzanger genoemd maar een cowboyzanger. In de traditie van Roy Rogers en later Jimmy Rodgers. Een scheutje Bobbejaan Schoepen eigenlijk in een verder schitterend album. Hoewel toegegeven moet worden dat het eindigt met Wimoweh (The Lion sleeps tonight). Maf nummer, herontdekt voor de musical The Lion King. Deskundigen scharen de falset in het nummer geloof ik ook onder het begrip jodelen. Als mijn geheugen mij niet in de steek laat hadden The Mystery Men het op hun repertoire. Dat was een schooljongensbandje zo rond 1960/61. Ik speelde slaggitaar. Wimoweh was het enige nummer waarin ik meer zong dan (meezingen met) het refreintje. Ik deed die kopstempartij. Maar misschien bedriegt mijn geheugen mij wel hoor.

Hoe dat gejodel zich in de Amerikaanse countryrock heeft genesteld, ik weet het niet. Jodelden die cowboys tegen de kudde?

De polka is ook in de muziekwereld van de Verenigde Staten terechtgekomen. Met name in de zogeheten TexMex muziek. Er was, naar het schijnt, een flinke Duitse kolonie in die buurten en de muzikanten uit die bevolkingsgroep speelden leuk mee met de cowboys en de Mexicanen. Doug Sahm (de naam zegt het al), Flaco Jimenez en Augie Meyers van de Texas Tornadoes zijn een mooi voorbeeld. Rowwen Hèze speelt ook dat soort muziek. Die kenden de polka al. Vanaf Tsjechië via Duitsland was het Limburg allang binnengeslopen.
-----
Het plaatje is van Petra Busstra
Meer informatie op: www.petrabusstra.com


© 2020 Henk Klaren meer Henk Klaren - meer "Luister!" -
Vermaak en Genot > Luister!
Jodela-hi-ti Henk Klaren
1710VG JodelaWie aan gejodel en de polka denkt zal al snel de neiging hebben in gedachten oostwaarts te kijken. Of te luisteren eigenlijk. De polka komt uit Tsjechië. Het is een dansje met de bijbehorende muziek. Oorspronkelijk heette het de pùlka. Dat schijnt zoiets als de helft te betekenen. Zou iets te maken kunnen hebben met de maat. Het is niet helemaal duidelijk waarom het later polka is gaan heten.

Het zou kunnen dat het bedoeld was als een soort hart onder de riem voor het Poolse buurvolk, dat het ten tijde van die naamsverwisseling nogal moeilijk had. Of ter ere van een toentertijd beroemde zangeres. Die heette Esmeralda en kwam uit Polen. De polka wordt niet veel meer gedanst. Ik lees dat een restant van de polka nog weleens wordt toegepast in de quickstep: de zogenaamde polkahop. Mijn laatste dansles vond plaats in het zeer verre verleden. Ik weet zo goed als niets meer van de quickstep, laat staan van de polkahop.

Jodelen doen ze tussen de bergen in de Alpenlanden. Men zal het wel leuk gevonden hebben dat al die merkwaardige geluidjes terugkaatsten van de bergen. Op schoolreisjes – ook al weer heel lang geleden – riepen we ook altijd rare dingen in de Echoput bij Apeldoorn. Bij dat gejodel horen associaties met mannen in Lederhosen en te korte jagersjasjes, en vrouwen in Dirndls. En Karlheinz Böhm, die met gevaar voor eigen leven een edelweissbloemetje plukt voor Romy Schneider.

Hoe kom ik nou op al die onzin? Nou dat zit zo: ik hoorde een flard van een liedje: ‘Can you dance the polka’, klonk het. En wat doet zo’n zinnetje nou op een album van The Irish Rovers? The Irish Rovers zingen traditionele Ierse (inderdaad!) volksliedjes op traditionele wijze. Ze zijn best leuk. Niet van het niveau van The Dubliners of The Chieftains, laat staan Shane McGowan, maar best leuk. Op het album staan allemaal van die overbekende songs. Maar ook: New York Gals (bij The Irish Rovers, meestal heet het New York Girls). Dat is een sea shanty en gaat over Ierse (?) zeelieden die in New York een huis van lichte zeden bezochten en aan de aldaar beroepsmatig aanwezige dames vroegen of ze dat polkadansje soms beheersten. New York Girls blijkt al een heel oud lied te zijn. Zoals dat met oude traditionals gaat, zijn er meerdere versies. In sommige wordt gewaarschuwd voor losbandig gedrag, zoals bordeelbezoek.

Korte tijd na het beluisteren van The Irish Rovers zat de prachtige plaat Other Voices/Other Rooms van Nanci Griffith in de CD-speler. En in nummertje 14, Night Riders Lament, begon er opeens eentje te jodelen. Ene Don Edwards bezondigde zich er aan. Die wordt in de documentatie geen countryzanger genoemd maar een cowboyzanger. In de traditie van Roy Rogers en later Jimmy Rodgers. Een scheutje Bobbejaan Schoepen eigenlijk in een verder schitterend album. Hoewel toegegeven moet worden dat het eindigt met Wimoweh (The Lion sleeps tonight). Maf nummer, herontdekt voor de musical The Lion King. Deskundigen scharen de falset in het nummer geloof ik ook onder het begrip jodelen. Als mijn geheugen mij niet in de steek laat hadden The Mystery Men het op hun repertoire. Dat was een schooljongensbandje zo rond 1960/61. Ik speelde slaggitaar. Wimoweh was het enige nummer waarin ik meer zong dan (meezingen met) het refreintje. Ik deed die kopstempartij. Maar misschien bedriegt mijn geheugen mij wel hoor.

Hoe dat gejodel zich in de Amerikaanse countryrock heeft genesteld, ik weet het niet. Jodelden die cowboys tegen de kudde?

De polka is ook in de muziekwereld van de Verenigde Staten terechtgekomen. Met name in de zogeheten TexMex muziek. Er was, naar het schijnt, een flinke Duitse kolonie in die buurten en de muzikanten uit die bevolkingsgroep speelden leuk mee met de cowboys en de Mexicanen. Doug Sahm (de naam zegt het al), Flaco Jimenez en Augie Meyers van de Texas Tornadoes zijn een mooi voorbeeld. Rowwen Hèze speelt ook dat soort muziek. Die kenden de polka al. Vanaf Tsjechië via Duitsland was het Limburg allang binnengeslopen.
-----
Het plaatje is van Petra Busstra
Meer informatie op: www.petrabusstra.com
© 2020 Henk Klaren
powered by CJ2