Museum Belvédère in Heerenveen heeft een mooie tentoonstelling van werk uit de collectie van Hans en Cora de Vries. Cora heeft jarenlang een galerie in Amsterdam geleid en van veel van de door haar vertegenwoordigde kunstenaars werk gekocht. Een keuze dus vanuit een beroepsmatige invalshoek en dat sluit mooi aan bij de werkwijze van het museum dat met initiatiefnemer Thom Mercuur op dezelfde grondslag is ontstaan en steeds verder gewerkt heeft in het raakvlak van kunsthandel en verzameling.

Verrassend hoogtepunt voor mij waren drie mooie witte werken in papier-maché van Jan Schoonhoven, waarover ik eerder schreef in De Leunstoel van 14 januari 2016. Voorbeeldig werk uit zijn beste periode. Maar naast deze verstilde kunst bij voorbeeld ook Karel Appel, Armando en Gerrit Benner en verfijnd kleurgebruik van Bram van Velde. En, nog niet eerder gezien maar heel mooi, werk van Jaap Hillenius. Tweede verrassing waren drie hele mooie tekeningen van Thijs Rinzema, schoenmaker uit Drachten, die onder meer door contacten met Theo van Doesburg en Kurt Schwitters enige naam maakte in de Dada kunstbeweging. Ook nog een mooie gouache van voetballers, een van hem bekend onderwerp.

Verder bekende namen als Co Westerik, maar niet ‘Snijden aan gras’, Dubuffet, en Constant en groot en wild werk van Alphons Freijmuth dat mij minder aansprak. Door de verrassingen zeer de moeite waard.

Peeter werd geboren in 1942 als Peter Zwier. Zijn vader was kunstschilder en hij ging na de middelbare school naar de latere Rietveldacademie. Uit die tijd dateert zijn pseudoniem: eén Zwier in de kunst was wel genoeg, vond hij.

Hij wordt bekend met etsen en werkt vooral op groot formaat, wat hij ‘makro-ets’ noemt. Hij heeft er veel succes mee en exposeert voor zijn 25e al in grote Nederlandse musea en wint in 1961 een internationale prijs. Na een vervolgstudie in Antwerpen maakt hij twee- en driedimensionaal werk waarin licht en schaduw een grote rol spelen. Het brengt zijn kunst opnieuw in de grote musea.

In 1976 verhuist Peeter naar Friesland, uit verlangen naar rust en ruimte. Hij woont in het Noordfriese Hallum en vindt zijn inspiratie in reizen naar noordelijke gebieden als Noorwegen en IJsland. Zijn grote inspiratie wordt de waterval Dynjandi op IJsland. Maar hij maakt geen natuurtekeningen, hij wil zijn natuurervaringen gebruiken om een eigen beeldtaal te ontwikkelen. Voor de affiche van Obe is zijn waterval gebruikt.

In Belvédère is een tentoonstelling van zijn tekeningen, meestal op groot formaat (ca 200x150 cm) waarop zijn beeldtaal met grote vlakken, weinig kleuren en veel lijnen goed naar voren komt. Om er een afwisselende tentoonstelling van te maken wordt er veel werk uit de collectie getoond van collega’s waar hij contact mee had of die hij bewonderde. Van de prachtige subtiele landschappen van Jan Mankes langs een indrukwekkende foto van de Dynjandi waterval van Dolph Kessler naar drie prachtige landschappen over De Deelen van Sjoerd de Vries.

Zoltin Peeter overleed in 2019 en heeft zelf besloten wat er van zijn werk bewaard mocht worden en wat weg kon. Het heeft in Friesland in elk geval het onderwerp naar voren gebracht wat er moet gebeuren met nagelaten werk van kunstenaars. In de tv-serie Fryslân.dok die op zaterdagmiddag wordt uitgezonden op npo1 is daar een mooie aflevering over verschenen. Tresoar bewaart vooralsnog de nalatenschap van Peeter.