Twee weken geleden schreef ik over het gebouwtje De Utrecht, een art nouveau-pareltje in Leeuwarden. Onlangs verscheen er een boek ‘Art Nouveau in Nederland’ waarin op grondige en uitputtende wijze alles wat ermee te maken heeft wordt getoond. Schrijver Bé Lamberts is kunstenaar en woont in Drachten. Hij studeerde na zijn opleiding aan de kunstacademie ook kunst- en architectuurgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen en werkte als onderzoeker en medewerker monumentenzorg.

Het is een machtig boek, formaat 30x25 cm, 416 bladzijden en maar liefst 1225 fotobeschrijvingen. Dat zou kunnen betekenen dat er 1225 foto’s in staan maar dat is niet zo omdat er bij een beschrijving soms meer foto’s staan. Zo zijn er 17 brievenbussen te zien onder één nummer. En alle foto’s zijn ook van de schrijver! Hij heeft hier zeker fantastisch werk geleverd.

Hoofdmoot van het boek zijn natuurlijk de gebouwen in Nederland waarvoor 146 bladzijden zijn gebruikt, voor materialen en details 194 bladzijden en voor de Art Nouveau buiten Nederland 35.Dat geeft ook een indruk van de aandacht voor de details. Die zijn bij de Art Nouveau natuurlijk ook van groot belang en ze zijn ook met veel kennis van zaken vastgelegd.

Helaas is het zoeken naar Art Nouveau in de eigen woonplaats niet zo eenvoudig: de indeling van gebouwen is wel eerst in grote steden, overige steden en dorpen en platteland maar daarna zijn er vier aparte verzamelingen aangelegd van woningen, winkels, kantoren en horeca. Om zeker te zijn moet je dus naar het plaatsnamenregister dat alle bladzijden geeft waar in mijn geval Leeuwarden genoemd wordt.

In Leeuwarden staat de Centraal Apotheek op een hoek van de Voorstreek en dat gebouw wordt in verhalen over de stad altijd genoemd als prachtig voorbeeld van Art Nouveau. Hoe komt het er vanaf in dit boek?

Niet bij de overige steden maar bij de winkels staat op bladzijde 98 een foto van het gebouw, een van de vijf foto’s op die bladzij met de tekst: ‘De toren van de Centraal Apotheek in Leeuwarden is eveneens overhoeks geplaatst. De uitwendig nog gave apotheek met bovenwoning staat al generaties lang te pronken op de hoek van de Voorstreek en de Tuinen. Het in 1905-1906 verrezen gebouw is ontworpen door de Kamper architect Gerhardus Broekema. Het is opgetrokken in gele verblendsteen en hardsteen en wordt beschouwd als één van de mooiste Art Nouveau panden in Nederland’. Overigens staan er nog wel drie andere kleine foto’s van details in, zoals bij voorbeeld van de brievenbus.

Het kantoorgebouwtje van De Utrecht op de Tweebaksmarkt krijgt bijna twee keer zoveel tekst, vooral gewijd aan de uiterlijke details zoals de gevelstenen, de naam van de verzekeraar en de op de schoorsteenkap geplaatste sculptuur van Mendes da Costa van vier Pelikanen als symbool van de zorg die de verzekeringsmaatschappij bood.

Het is een prachtig boek om gebouwen in op te zoeken en alles over het vakmanschap te lezen waarmee zo veel van die gebouwen gemaakt zijn.

Art Nouveau in Nederland, groot formaat, 416 bladzijden, Noordboek, Gorredijk.

-----------

De illustraties zijn geleverd door de schrijver.