archiefvorig nr.lopend nr. |
||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Vermaak en Genot > Een omweg waard | ||||
Grand café's | Katharina Kouwenhoven | |||
Amsterdam is niet de stad van de grand cafés. Er zijn wel cafés die zichzelf zo afficheren, maar dat zijn alleen grote cafés en dat is iets heel anders. Een grand café is niet alleen maar een grand café vanwege de afmeting, maar vooral vanwege de inrichting en uitstraling. Een grand café heeft Weense allure, een Jugendstilachtig interieur en minstens één biljarttafel en vaak een podium voor muziek en vaudeville. Kom daar eens om in Amsterdam.
Vroeger waren ze er wel. Op het Rembrandtplein bevonden zich De Kroon (dat in naam nog steeds bestaat) met een hele verdieping vol biljarttafels en Heck, meer voor het gewone volk en met populaire muziek op zondagmiddag. Ik ben er als kind één keer geweest, maar vast niet met mijn ouders. Sommige hotels beschikten over een lounge, die opgevat kon worden als een grand café. Hiervan is café Americain, de lounge van het gelijknamige hotel, de oudste en het meest bekende, maar het heeft na herinrichting al zijn glans verloren. Alleen nog geschikt voor niet-Europese toeristen.
Een van de mooiste gelegenheden was ongetwijfeld Formosa, eigenlijk geen grand café, maar een restaurant-tearoom en voornamelijk bevolkt door dameskransjes, maar het bevond zich in het prachtigste Jugendstilgebouw van Amsterdam, aan het Spui, met ook een ingang aan de Kalverstraat, dus de ruimte maakte een hoek. Ook geen echt grand café, maar de enige indrukwekkende gelegenheid waar ik wel eens met mijn moeder aanlegde om poffertjes te eten, was lunchroom V.A.M.I., van de Vereenigde Amsterdamse Melkinrichtingen aan de Kalverstraat. Ik herinner me daarvan vooral de oude sloffende serveersters met kuiten vol spataderen, die mijn moeder van het werk hield door wezenloze gesprekken met ze te voeren.
De meeste grand cafés zijn in de jaren zestig gesneuveld en in de val meegesleept van en aantal grote warenhuizen. Toen ik in 1957 naar de middelbare school ging op het Roelof Hartplein bevond zich daar ook een grand café, dat misschien wel Hof van Holland heette. Ook dat verdween een paar jaar later en de zaak raakte danig in verval. In zulke gelegenheden vestigt zich dan op een goed moment een Chinees restaurant en dat houdt het wel een tijdje vol, want dat is onderdeel van een familiezaak en hoeft niet meteen winst te maken. Ook deze Chinees gaf echter de pijp aan Maarten en alles wat er daarna geprobeerd werd was tot mislukken gedoemd. Totdat café Wildschut er gevestigd werd. Dat loopt nu al jaren prima.
Grand café Witteveen aan de Ceintuurbaan, ooit met een podium en biljarttafels is met wisselend succes ook nieuw leven ingeblazen, tot het uit nood overgedaan werd aan respectievelijk een Mexicaan en een wokrestaurant. Na herinrichting door IQ Creative kwam de loop er weer een beetje in, hoewel het nu voornamelijk bestaat uit een grote bar. Aanvankelijk was dit te danken aan de kinderkamer, leuk voor jonge ouders, maar niet voor ouderen en daarom nu weer afgeschaft. Voor die ouderen is er nu op vrijdag Jazz.
Grote cafés zijn er legio in Amsterdam. Verreweg het grootste is café De Jaren, in een voormalig bankgebouw aan de Doelenstraat. Modern en te groot, maar wel met een mooi terras aan het water. Wat meer sfeer heeft het 1e klas restaurant in het Centraal Station, maar het is wel allemaal gefineerd grenen, zal ik maar zeggen. Vergelijkbaar is het café in de Beurs van Berlage, dat eigenlijk weer te klein is. De Ysbreker is met veel succes en smaakvol uitgebreid tot een groot café, aan de kop van de Bosbaan bevindt zich een groot café, maar voor het merkwaardigste grote café van Amsterdam moet je op de Duivendrechtsekade zijn, waar aan de Weespertrekvaart café Cinetone is gesitueerd, in of aan de voormalige filmstudio. Je moet wel weten hoe je er moet komen.
Grote cafés tref je ook aan in musea, als die musea open zijn natuurlijk. Ik recommandeer het Tropenmuseum, waarvan het café een prachtig terras heeft aan de achterkant, dus geen verkeerslawaai en CO2 vergassing. Ook dat is uitzonderlijk in Amsterdam. Veel water, maar geen terrassen aan het water en veel tuinen, maar terrassen op de stoep. En in de Amsterdamse parken bevindt zich in de meeste gevallen ook geen terras.
Wat de grand cafés betreft, die zijn er dus nauwelijks en die zullen er wel niet meer komen ook. Een café in Jugendstil inrichten is kostbaar, biljarters sterven uit en jongleurs, buiksprekers en slangenmensen liggen ook niet meer voor het oprapen.
****************************
De Leunstoel wordt uitgegeven door:
Het Genootschap De Leunstoel.
Word lid! Ga naar: www.deleunstoel.nl/colofon.php |
||||
© 2012 Katharina Kouwenhoven | ||||
powered by CJ2 |