 |
|
|
|
|
 |
 |
archiefvorig nr.lopend nr. |
 |
|
 |
 |
|
 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
 |
|
 |
|||||||||||||||||||||||||||
| Beschouwingen > In de polder | ||||
| Popper en de weerbare democratie | Willem Minderhout | |||
 In de vorige Leunstoel boog Paul Bordewijk zich over de vraag: 'Wat te doen met ondemocratische partijen?' Paul kwam op dit onderwerp vanwege de heruitgave van de inaugurele rede van George van den Bergh uit 1936, waarin hij – drie jaar na de machtsovername in Duitsland door Hitler – de vraag of antidemocratische partijen aan verkiezingen mee zouden mogen doen met ‘nee’ beantwoordde. Paul zet mijns inziens terecht vraagtekens bij zo'n categorisch 'nee'. Onze democratie kan wel tegen een stootje. De rede van Van den Bergh, die ik zelf niet gelezen heb, sluit echter wel goed aan op een actuele discussie over de vraag hoe 'weerbaar' onze democratie moet zijn. Korte tijd geleden kondigde Gert-Jan Segers van de ChristenUnie zelfs aan dat de CU met een voorstel tot wijziging van de grondwet wil komen om een verbod op 'partijen en groeperingen die de democratische rechtsstaat willen omverwerpen' mogelijk te maken. Het is maar zeer de vraag of zo'n grondwetswijziging er komt, omdat een grondwetswijziging alleen technisch gezien al geen eenvoudige zaak is. Dat vind ik een geruststellende gedachte, want dat betekent ook dat on- of antidemocratsiche partijen een hell of a job zullen hebben om die grondwet in ondemocratische zin te veranderen. Ik was destijds al verbaasd over de storm van verontwaardiging die Piet Hein Donner over zich heen kreeg toen hij beaamde dat de sharia langs democratische weg kan worden ingevoerd. Men moet daartoe een ‘overwegingswet’ indienen die – als hij zowel door de Tweede als de Eerste Kamer aanvaard is en na verkiezingen van een nieuwe Tweede Kamer – met tweederde meerderheid door beide Kamers moet worden aangenomen. Technisch kan dat, maar ik zie dat nooit gebeuren. Als grote inspirator van wat wel de ‘weerbare democratiegedachte’ wordt genoemd geldt de Oostenrijkse filosoof Karl Popper. Vooral het citaat: 'Unlimited tolerance must lead to the disappearance of tolerance' wordt daarbij regelmatig ingezet tegen de 'relativistische multiculti-knuffelaars'. Als je de passage uit Poppers ‘The Open Society and Its Enemies' (1945) helemaal leest, ligt het wat genuanceerder. Popper vindt weliswaar dat we bereid moeten zijn om een tolerante maatschappij te verdedigen tegen intolerantie, maar hij vindt niet dat dat ook betekent dat je iedere uiting van intolerantie moet verbieden, zolang als we het kunnen bestrijden met rationele argumenten en het in toom kunnen houden met behulp van de publieke opinie. Als de intolerante beweging zich afsluit van discussie en debat en met ‘vuisten of pistolen’ gaat reageren, hebben we volgens Popper het recht om deze beweging, desnoods met geweld, te onderdrukken. Oproepen tot intolerantie stelt Popper gelijk aan oproepen tot moord en zou ook verboden en vervolgd moeten worden. Dit lijkt me een wijs recept en ik heb de indruk dat die lijn al gevolgd wordt. Anti-democratische partijen zijn in ieder geval partijen die mee willen doen aan het democratische spel. Zo lang ze zich aan die spelregels houden en niet oproepen tot moord en doodslag geeft dit ruimte genoeg om ze met rationele argumenten tegemoet te treden. En waar hebben we het eigenlijk over? Het enige incident dat mij bijstaat is een pro-IS-tweet van Abdoe Khoulani, die destijds de ene zetel van de Islamitische 'Partij van de Eenheid' in Den Haag bezette. Nadat hier een storm van protest over was losgebarsten wentelde hij zich in allerlei bochten om de buitenwereld er van te overtuigen dat dat vooral niet als een oproep tot geweld moest worden gezien. Uiteindelijk stapte hij zelfs op als gemeenteraadslid. (De Haagse Raad is vanaf dat moment 'gezegend' met de tot de Islam bekeerde ex-LPF-er en ex-PVV-er Arnoud van Doorn. Leuk is anders, maar echt last heb je er niet van.) De andere twee partijen die zich op de Islam baseren - de Haagse Islam Democraten en het Rotterdamse NIDA - houden zich keurig aan de democratische spelregels en hebben ook geen on- of anti-democratische doelstellingen. Die partijen zijn een zegen voor het land, lijkt me. Maar wat moeten we dan doen als er een 'Partij voor het Kalifaat' wordt opgericht? De kans dat zo’n partij in Nederland een meerderheid krijgt lijkt me nihil, laat staan een meerderheid die zo groot is dat ze de grondwet langs wettelijke weg kan afschaffen. Pas als intolerante bewegingen zich niets meer van de democratische spelregels aantrekken wordt het linke soep en lijkt mij stevig repressief optreden noodzakelijk. Wat wel zou kunnen helpen, denk ik, is dat we de kieswet zo aanpassen dat ondemocratische, autoritaire partijen met een sterk leidersbeginsel - in ieder geval statutair - onmogelijk worden gemaakt. Neem in de kieswet op dat iedere partij een verenigingsstructuur dient te hebben, niemand de toegang tot het lidmaatschap mag weigeren en leden invloed geeft op programma en kieslijst. ------------------------------------------------- Het plaatje is gemaakt door Henk Klaren -------------------------------------------------- Bestel uw boeken, CD's en nog veel meer bij bolcom, via de banner rechts. Dan steunt u De Leunstoel! |
||||
| © 2015 Willem Minderhout | ||||
|
|
|
||
|
powered by CJ2 | |||