archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > Misdaadboeken delen printen terug
Misdaad in Zuid-Afrika Theo Capel

0220 Zuid-Afrika
Zuid-Afrika was lang een verwrongen land met minachting voor de zwarte mens en achterstelling en nog veel erger. In de politieromans van James McClure kon je dat ook lezen, maar tegelijkertijd schiep hij een blank-zwart politie-duo dat enigszins op voet van gelijkheid en wederzijds respect met elkaar optrok. De Boer Trompie Kramer en de Zoeloe Mickey Zondi werden een internationaal succes, meteen vanaf The Steam Pig (bij ons vertaald als Het stoomvarken) uit 1971.

De verhalen van McClure speelden in Trekkersburg, vermoedelijk gebaseerd op zijn woonplaats Pietermaritzburg. In dezelfde provincieplaats woonde ook de Engelsman Tom Sharpe die zijn literaire loopbaan begon met twee absurdistische Zuid-Afrikaanse politieromans, omdat die aanpak in zijn ogen de enig mogelijke was in een verknipt land. McClure dacht daar anders over. Hij schreef politieromans die je realistisch kan noemen. De blanke politie is bij hem ook redelijk dom, geborneerd en vooringenomen, maar Sharpe trekt dat tot stratosferische hoogten door. Voordat ze auteur werden, kenden beide mannen elkaar overigens; McClure was een tijdje het hulpje in de fotostudio van Sharpe.

Sinds de jaren negentig is het afgelopen met de blanke overheersing. Zuid-Afrika zou nu een zogenaamde regenboog-natie zijn, maar is eerder een zwart land met enkele minderheidsgroepen, waaronder de blanken. Gelukkig voor hen zijn de rollen niet echt omgedraaid, maar van ongedwongen met elkaar samenleven lijkt ook geen sprake. Dat lees je ook in de moderne misdaadroman uit dat land.

Deon Meyer, van beroep journalist bij een Zuid-Afrikaanstalige krant, bedacht een zeer begripvolle en verstandige politieman met een absurde combinatie van voornaam en achternaam: Zatopek van Heerden. Het is in ieder geval een naam die met gemak valt uit te spreken. Voor de held van Dodemansrit (De Fontein, € 16,50) geldt dat niet. Die heet Tobela Mpayipheli, een Xhosa van origine, verwant aan de bij ons meer bekende Zoeloe en niet minder talrijk. De man was een huurmoordenaar in staatsdienst die graag zijn werk deed met een assegaai met afgezaagde steel. Dat is weer eens wat anders dan een jachtgeweer met afgezaagde loop.

Meyer schreef een breed en groots opgezette thriller waarin de boomlange Tobela op een zware BMW een dolle rit door het land maakt in de hoop minimaal Botswana te bereiken. Hij moet een harde schijf met sappige details over hooggeplaatste lieden afleveren om een vriend in nood te kunnen ontzetten. Daarachter gaat een ingewikkelde intrige schuil waarbij leden van de Zuid-Afrikaanse Geheime Dienst elkaar minimaal proberen pootje te lichten. Het verhaal begint in Kaapstad dat net zo goed Londen of Amsterdam zou kunnen zijn, maar al gauw kom je in kleine, stoffige plaatsjes die sinds de tijd van McClure en Sharpe nauwelijks veranderd lijken.

Het verhaal lijkt een metafoor voor het land op zich, waarbij Tobela het verleden van zich af probeert te zetten en een vredig bestaan had willen opbouwen. Een gewelddadig verleden laat zich echter niet zo maar negeren. Meyer heeft er een spannend, maar regelmatig ook melodramatisch verhaal van gemaakt. Een blanke vrouw met een hoge functie bij de Geheime Dienst is de tegenspeelster van Tobela en Zatopek van Heerden heeft een kleine, maar niet onbelangrijke bijrol.

Als auteur is Meyer moeilijk te typeren. De uitgever doet op de flap een poging hem met Le Carré te associëren. Eerder zou aan je Lee Child denken. Harde mannen – en ook vrouwen – in een harde wereld, maar wel met meer verzuchtingen over een betere wereld. Het leven valt niet mee.

****************************************************************
Voor Engelstalige boeken kunt u goed terecht bij The American Book Centre. Ga voor
nadere informatie naar www.abc.nl .


© 2005 Theo Capel meer Theo Capel - meer "Misdaadboeken"
Vermaak en Genot > Misdaadboeken
Misdaad in Zuid-Afrika Theo Capel
0220 Zuid-Afrika
Zuid-Afrika was lang een verwrongen land met minachting voor de zwarte mens en achterstelling en nog veel erger. In de politieromans van James McClure kon je dat ook lezen, maar tegelijkertijd schiep hij een blank-zwart politie-duo dat enigszins op voet van gelijkheid en wederzijds respect met elkaar optrok. De Boer Trompie Kramer en de Zoeloe Mickey Zondi werden een internationaal succes, meteen vanaf The Steam Pig (bij ons vertaald als Het stoomvarken) uit 1971.

De verhalen van McClure speelden in Trekkersburg, vermoedelijk gebaseerd op zijn woonplaats Pietermaritzburg. In dezelfde provincieplaats woonde ook de Engelsman Tom Sharpe die zijn literaire loopbaan begon met twee absurdistische Zuid-Afrikaanse politieromans, omdat die aanpak in zijn ogen de enig mogelijke was in een verknipt land. McClure dacht daar anders over. Hij schreef politieromans die je realistisch kan noemen. De blanke politie is bij hem ook redelijk dom, geborneerd en vooringenomen, maar Sharpe trekt dat tot stratosferische hoogten door. Voordat ze auteur werden, kenden beide mannen elkaar overigens; McClure was een tijdje het hulpje in de fotostudio van Sharpe.

Sinds de jaren negentig is het afgelopen met de blanke overheersing. Zuid-Afrika zou nu een zogenaamde regenboog-natie zijn, maar is eerder een zwart land met enkele minderheidsgroepen, waaronder de blanken. Gelukkig voor hen zijn de rollen niet echt omgedraaid, maar van ongedwongen met elkaar samenleven lijkt ook geen sprake. Dat lees je ook in de moderne misdaadroman uit dat land.

Deon Meyer, van beroep journalist bij een Zuid-Afrikaanstalige krant, bedacht een zeer begripvolle en verstandige politieman met een absurde combinatie van voornaam en achternaam: Zatopek van Heerden. Het is in ieder geval een naam die met gemak valt uit te spreken. Voor de held van Dodemansrit (De Fontein, € 16,50) geldt dat niet. Die heet Tobela Mpayipheli, een Xhosa van origine, verwant aan de bij ons meer bekende Zoeloe en niet minder talrijk. De man was een huurmoordenaar in staatsdienst die graag zijn werk deed met een assegaai met afgezaagde steel. Dat is weer eens wat anders dan een jachtgeweer met afgezaagde loop.

Meyer schreef een breed en groots opgezette thriller waarin de boomlange Tobela op een zware BMW een dolle rit door het land maakt in de hoop minimaal Botswana te bereiken. Hij moet een harde schijf met sappige details over hooggeplaatste lieden afleveren om een vriend in nood te kunnen ontzetten. Daarachter gaat een ingewikkelde intrige schuil waarbij leden van de Zuid-Afrikaanse Geheime Dienst elkaar minimaal proberen pootje te lichten. Het verhaal begint in Kaapstad dat net zo goed Londen of Amsterdam zou kunnen zijn, maar al gauw kom je in kleine, stoffige plaatsjes die sinds de tijd van McClure en Sharpe nauwelijks veranderd lijken.

Het verhaal lijkt een metafoor voor het land op zich, waarbij Tobela het verleden van zich af probeert te zetten en een vredig bestaan had willen opbouwen. Een gewelddadig verleden laat zich echter niet zo maar negeren. Meyer heeft er een spannend, maar regelmatig ook melodramatisch verhaal van gemaakt. Een blanke vrouw met een hoge functie bij de Geheime Dienst is de tegenspeelster van Tobela en Zatopek van Heerden heeft een kleine, maar niet onbelangrijke bijrol.

Als auteur is Meyer moeilijk te typeren. De uitgever doet op de flap een poging hem met Le Carré te associëren. Eerder zou aan je Lee Child denken. Harde mannen – en ook vrouwen – in een harde wereld, maar wel met meer verzuchtingen over een betere wereld. Het leven valt niet mee.

****************************************************************
Voor Engelstalige boeken kunt u goed terecht bij The American Book Centre. Ga voor
nadere informatie naar www.abc.nl .
© 2005 Theo Capel
powered by CJ2