archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > Was er nog wat op de tv? delen printen terug
Quizzen en spelletjes Katharina Kouwenhoven

0119 Quizzen en spelletjes
Zolang ik me kan heugen heeft de TV ons proberen te vermaken met quizzen. Wie herinnert zich niet Theo Eerdmans en zijn prachtige assistente Maud?  De quiz (kwis) is een ideaal televisieprogramma; een eenvoudig format, niet duur en toch spannend. Alle quizzen lijken daarom ook op elkaar en bestaan slechts uit kleine variaties op hetzelfde thema: je hebt een spelleider en een of meer kandidaten die tegen zichzelf of tegen elkaar spelen en het spel bestaat eruit dat de kandidaten vragen (trachten te) beantwoorden.
 
In Nederland is de quiz bijna geheel verdrongen door het TV-spelletje. Een spelletje dat nog best de moeite waard was, was Cijfers en Letters. Wat het onderdeel Letters inhield, staat me niet meer zo goed voor de geest, maar Cijfers bevatte de opdracht om met een paar willekeurige getallen en zelfgekozen bewerkingen een opgegeven getal te berekenen of zo dicht mogelijk te benaderen. Dat was nog niet eens zo makkelijk en dat was waarschijnlijk ook de reden dat dit spelletje al snel plaats moest maken voor het slaapverwekkende Lingo, de melkkoe van IDTV, waar zo langzamerhand iedere middelmatige Nederlander wel eens aan deel genomen moet hebben. Dat dit spelletje het zo lang volhoudt is des te merkwaardiger als je bedenkt dat elk vijfletterwoord met drie goedgekozen woorden te raden is. Gelukkig was Cijfers en Letters nog lang in een Franse versie te genieten op TV5. Er zijn nu talloze spelletjes op de TV en slechts de quizzen Twee voor Twaalf en Per Seconde Wijzer hebben zich weten te handhaven.
 
Wat is nu eigenlijk het verschil tussen een spelletje en een quiz? Dat verschil wordt vooral bepaald door het niveau van de vragen en opdrachten en door de spelleiders. Een echte quiz wordt geleid door iemand die het vermoeden weet te wekken dat hij zelf de antwoorden weet op de vragen die hij stelt. Zoals Joop Koopman vroeger. Spelletjes worden geleid door presentatoren en presentatrices die er prat opgaan dat ze niet tot tien kunnen tellen en dat maakt ze immens populair. Onze quizpresentatoren Kees Driehuis, die zich er niet voor schaamt te laten merken dat hij geen idee heeft van de antwoorden op de vragen die hij stelt, en Astrid Joosten, die de twaalfletterwoorden vaak nauwelijks kan uitspreken, zijn eigenlijk spelletjespresentatoren, maar hun quizzen hebben nog steeds enig niveau, hoewel de vragen van Twee voor Twaalf steeds makkelijker worden.
 
Wil je een echte quiz zien, dan moet je uitwijken, jawel alweer, naar de BBC. Van de zomer was een tijdlang maandagavond quizavond op BBC 2. Na The Weakest Link, dat elke avond uitgezonden wordt en eigenlijk een spelletje is, niet vanwege de presentatrice, maar vanwege het niveau van de vragen, kreeg je achtereenvolgens Headjam, Mastermind en University Challenge. Een gewaagde programmering, waar ik een Nederlandse zendgemachtigde niet snel toe in staat acht, maar op de BBC niet ongewoon, want daar zenden ze ook rustig drie tuinprogramma’s achter elkaar uit of een hele reeks kookprogramma’s. Niet voor elk wat wils, maar juist heel gericht op een bepaald publiek.
 
Headjam is eigenlijk een spelletje, waarin twee koppels, bestaande uit een ‘bekende’ en een ‘gewone’ Brit het tegen elkaar opnemen in het beantwoorden van tamelijk onbenullige vragen en leuk doen. Mastermind is al een stuk interessanter. Hier worden vier kandidaten – licht uit, spot aan – twee minuten aan de tand gevoeld over een zelf opgegeven specialistisch onderwerp en twee minuten over hun algemene ontwikkeling. Wie de meeste vragen goed heeft, gaat door naar de volgende ronde.  Jaren geleden is dit format ook op de Nederlandse TV wel eens geprobeerd, maar het is hier niet aangeslagen.
 
Het neusje van de zalm is echter University Challenge. Hier spelen twee Universiteitsteams van vier studenten tegen elkaar, onder leiding van de strenge Jeremy Paxman, de presentator van Newsnight. Er wordt een vraag gesteld en het team dat het eerst drukt mag de vraag beantwoorden. Is het antwoord goed, dan krijgt dat team vier vragen over een en hetzelfde onderwerp. Alle vragen zijn pittig en over de meest uiteenlopende onderwerpen. Ik vraag me af of je in Nederland een studententeam samen zou kunnen stellen, dat dergelijke vragen zou kunnen beantwoorden.
 
In de zomermaanden genieten studenten natuurlijk van hun welverdiende rust en bestonden de teams uit zogenaamde ‘professionals’, zoals een aantal medewerkers van Oxford University Press tegen een team van Members of Parliament. In Nederland staan Kamerleden bekend om hun intellectuele beperkingen en dat bleek ook te gelden voor hun Engelse collega’s. Tja; ik zou wel eens een team van leden van het Koninklijk Huis willen zien spelen tegen een team van Captains of Industry. Dat geeft een aardig kijkje in de geestelijke rijkdom van degenen die, al of niet op erfelijke basis, boven je gesteld zijn.
 
Moet je zelf die vragen kunnen beantwoorden om van zo’n quiz te kunnen genieten? Natuurlijk probeer je mee te doen; ik tenminste wel. Maar bij specialistische onderwerpen sta je al snel buitenspel, als het tenminste niet gaat over ‘Leven en Werken’ van Agatha Christie. Ook in mijn algemene kennis zitten allerlei witte plekken, vooral als het op details aankomt. Bij zo’n vraag waar iemand acht plaatjes van Landrovers te zien krijgt en moet zeggen van welk merk ze zijn, zou ik acht jokers in moeten zetten. Ik kan geen muziekfragmenten herkennen en weet niet welke natuurkundige voor welke theorie verantwoordelijk was, wat de volgorde is van de planeten en wat de functie is van allerlei eiwitten. En ik kan natuurlijk nooit op namen komen. Maar dat is allemaal helemaal niet erg, want ik zit daar niet.
 
Ik zit gewoon thuis en leef mee met de deelnemers. Een mens kan nu eenmaal niet alles weten en daarom bevalt mij het format van Twee voor Twaalf heel goed, waarbij je dingen kan opzoeken. Eigenlijk zou ik nog het meest voelen voor een quiz, waarbij het niet gaat om het paraat hebben van het goede antwoord, maar waarbij je mag proberen het antwoord te benaderen, het meest waarschijnlijk antwoord te reconstrueren, hardop denkend. "Wanneer leefde Modigliani?" "Modigliani, tja, ik weet dat die niet oud geworden is, een jaar of dertig, vijfendertig misschien. Vóór de tweede wereldoorlog in ieder geval. Een tijdgenoot van Picasso en Matisse etc., waarschijnlijk ook geboren een het einde van de negentiende eeuw. Laten we zeggen tussen 1885 en 1925, zo ongeveer." En dan mag een jury bepalen hoeveel punten ze voor dat antwoord geven, dat ze zelf hebben opgezocht in de encyclopedie. Misschien komt een pientere programmamaker nog eens op de gedachte zo’n soort quiz te ontwikkelen. Tot die tijd doe ik het wel met de echte kennisquizzen en de voortdurende confrontatie met mijn onvermogen.


© 2004 Katharina Kouwenhoven meer Katharina Kouwenhoven - meer "Was er nog wat op de tv?" -
Vermaak en Genot > Was er nog wat op de tv?
Quizzen en spelletjes Katharina Kouwenhoven
0119 Quizzen en spelletjes
Zolang ik me kan heugen heeft de TV ons proberen te vermaken met quizzen. Wie herinnert zich niet Theo Eerdmans en zijn prachtige assistente Maud?  De quiz (kwis) is een ideaal televisieprogramma; een eenvoudig format, niet duur en toch spannend. Alle quizzen lijken daarom ook op elkaar en bestaan slechts uit kleine variaties op hetzelfde thema: je hebt een spelleider en een of meer kandidaten die tegen zichzelf of tegen elkaar spelen en het spel bestaat eruit dat de kandidaten vragen (trachten te) beantwoorden.
 
In Nederland is de quiz bijna geheel verdrongen door het TV-spelletje. Een spelletje dat nog best de moeite waard was, was Cijfers en Letters. Wat het onderdeel Letters inhield, staat me niet meer zo goed voor de geest, maar Cijfers bevatte de opdracht om met een paar willekeurige getallen en zelfgekozen bewerkingen een opgegeven getal te berekenen of zo dicht mogelijk te benaderen. Dat was nog niet eens zo makkelijk en dat was waarschijnlijk ook de reden dat dit spelletje al snel plaats moest maken voor het slaapverwekkende Lingo, de melkkoe van IDTV, waar zo langzamerhand iedere middelmatige Nederlander wel eens aan deel genomen moet hebben. Dat dit spelletje het zo lang volhoudt is des te merkwaardiger als je bedenkt dat elk vijfletterwoord met drie goedgekozen woorden te raden is. Gelukkig was Cijfers en Letters nog lang in een Franse versie te genieten op TV5. Er zijn nu talloze spelletjes op de TV en slechts de quizzen Twee voor Twaalf en Per Seconde Wijzer hebben zich weten te handhaven.
 
Wat is nu eigenlijk het verschil tussen een spelletje en een quiz? Dat verschil wordt vooral bepaald door het niveau van de vragen en opdrachten en door de spelleiders. Een echte quiz wordt geleid door iemand die het vermoeden weet te wekken dat hij zelf de antwoorden weet op de vragen die hij stelt. Zoals Joop Koopman vroeger. Spelletjes worden geleid door presentatoren en presentatrices die er prat opgaan dat ze niet tot tien kunnen tellen en dat maakt ze immens populair. Onze quizpresentatoren Kees Driehuis, die zich er niet voor schaamt te laten merken dat hij geen idee heeft van de antwoorden op de vragen die hij stelt, en Astrid Joosten, die de twaalfletterwoorden vaak nauwelijks kan uitspreken, zijn eigenlijk spelletjespresentatoren, maar hun quizzen hebben nog steeds enig niveau, hoewel de vragen van Twee voor Twaalf steeds makkelijker worden.
 
Wil je een echte quiz zien, dan moet je uitwijken, jawel alweer, naar de BBC. Van de zomer was een tijdlang maandagavond quizavond op BBC 2. Na The Weakest Link, dat elke avond uitgezonden wordt en eigenlijk een spelletje is, niet vanwege de presentatrice, maar vanwege het niveau van de vragen, kreeg je achtereenvolgens Headjam, Mastermind en University Challenge. Een gewaagde programmering, waar ik een Nederlandse zendgemachtigde niet snel toe in staat acht, maar op de BBC niet ongewoon, want daar zenden ze ook rustig drie tuinprogramma’s achter elkaar uit of een hele reeks kookprogramma’s. Niet voor elk wat wils, maar juist heel gericht op een bepaald publiek.
 
Headjam is eigenlijk een spelletje, waarin twee koppels, bestaande uit een ‘bekende’ en een ‘gewone’ Brit het tegen elkaar opnemen in het beantwoorden van tamelijk onbenullige vragen en leuk doen. Mastermind is al een stuk interessanter. Hier worden vier kandidaten – licht uit, spot aan – twee minuten aan de tand gevoeld over een zelf opgegeven specialistisch onderwerp en twee minuten over hun algemene ontwikkeling. Wie de meeste vragen goed heeft, gaat door naar de volgende ronde.  Jaren geleden is dit format ook op de Nederlandse TV wel eens geprobeerd, maar het is hier niet aangeslagen.
 
Het neusje van de zalm is echter University Challenge. Hier spelen twee Universiteitsteams van vier studenten tegen elkaar, onder leiding van de strenge Jeremy Paxman, de presentator van Newsnight. Er wordt een vraag gesteld en het team dat het eerst drukt mag de vraag beantwoorden. Is het antwoord goed, dan krijgt dat team vier vragen over een en hetzelfde onderwerp. Alle vragen zijn pittig en over de meest uiteenlopende onderwerpen. Ik vraag me af of je in Nederland een studententeam samen zou kunnen stellen, dat dergelijke vragen zou kunnen beantwoorden.
 
In de zomermaanden genieten studenten natuurlijk van hun welverdiende rust en bestonden de teams uit zogenaamde ‘professionals’, zoals een aantal medewerkers van Oxford University Press tegen een team van Members of Parliament. In Nederland staan Kamerleden bekend om hun intellectuele beperkingen en dat bleek ook te gelden voor hun Engelse collega’s. Tja; ik zou wel eens een team van leden van het Koninklijk Huis willen zien spelen tegen een team van Captains of Industry. Dat geeft een aardig kijkje in de geestelijke rijkdom van degenen die, al of niet op erfelijke basis, boven je gesteld zijn.
 
Moet je zelf die vragen kunnen beantwoorden om van zo’n quiz te kunnen genieten? Natuurlijk probeer je mee te doen; ik tenminste wel. Maar bij specialistische onderwerpen sta je al snel buitenspel, als het tenminste niet gaat over ‘Leven en Werken’ van Agatha Christie. Ook in mijn algemene kennis zitten allerlei witte plekken, vooral als het op details aankomt. Bij zo’n vraag waar iemand acht plaatjes van Landrovers te zien krijgt en moet zeggen van welk merk ze zijn, zou ik acht jokers in moeten zetten. Ik kan geen muziekfragmenten herkennen en weet niet welke natuurkundige voor welke theorie verantwoordelijk was, wat de volgorde is van de planeten en wat de functie is van allerlei eiwitten. En ik kan natuurlijk nooit op namen komen. Maar dat is allemaal helemaal niet erg, want ik zit daar niet.
 
Ik zit gewoon thuis en leef mee met de deelnemers. Een mens kan nu eenmaal niet alles weten en daarom bevalt mij het format van Twee voor Twaalf heel goed, waarbij je dingen kan opzoeken. Eigenlijk zou ik nog het meest voelen voor een quiz, waarbij het niet gaat om het paraat hebben van het goede antwoord, maar waarbij je mag proberen het antwoord te benaderen, het meest waarschijnlijk antwoord te reconstrueren, hardop denkend. "Wanneer leefde Modigliani?" "Modigliani, tja, ik weet dat die niet oud geworden is, een jaar of dertig, vijfendertig misschien. Vóór de tweede wereldoorlog in ieder geval. Een tijdgenoot van Picasso en Matisse etc., waarschijnlijk ook geboren een het einde van de negentiende eeuw. Laten we zeggen tussen 1885 en 1925, zo ongeveer." En dan mag een jury bepalen hoeveel punten ze voor dat antwoord geven, dat ze zelf hebben opgezocht in de encyclopedie. Misschien komt een pientere programmamaker nog eens op de gedachte zo’n soort quiz te ontwikkelen. Tot die tijd doe ik het wel met de echte kennisquizzen en de voortdurende confrontatie met mijn onvermogen.
© 2004 Katharina Kouwenhoven
powered by CJ2