archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept delen printen terug
Een ingrijpende ervaring Frits Hoorweg

1807VG DanielHet lezen van een boek van Chris de Stoop is altijd, hoe zal ik het zeggen, een ervaring. Hij verdiept zich in onverkwikkelijke toestanden en affaires. Er deugt iets niet, dat is evident. Waarom wordt er niets aan gedaan, of althans niet genoeg? Vervolgens analyseert hij laag voor laag de deelproblemen die te onderscheiden zijn en voor je het weet ligt de doffe berusting op de loer. Maar daar heeft hij dan ook weer geen vrede mee. Als kleine stappen vooruit het maximaal haalbare zijn dan moeten we die vooral doen en waarderen voor wat ze waard zijn.

‘Het boek Daniel’ gaat over de moord op een oude oom van Chris: Daniel Maroy. Die sleet de laatste dagen van zijn leven op de restanten van wat ooit een welvarende boerderij was, in Henegouwen. De hele streek is trouwens op z’n retour, de landbouw voorop. In de dorpen en kleine steden zijn de voorzieningen (winkels, scholen) inmiddels dun gezaaid. De dorpsjeugd klit samen op pleintjes en verveelt zich. Af en toe vallen ze mensen lastig en dat leidt ertoe dat er wat vaker een agent langskomt. De burgemeester besluit zelfs een jeugdwerker erop af te sturen. Veel verschil lijkt het niet te maken.

Dan gaat de boerderij van oom Daniel, twee kilometer buiten het dorp, in vlammen op. In de restanten wordt wat van hem over is gevonden. In het dorp was hij al even niet gezien en er deden verhalen de ronde dat hij bestolen was, reden om met extra zorgvuldigheid te onderzoeken wat hier gebeurd zou kunnen zijn. De gerechtsartsen constateren dat hij een hartaanval heeft gehad, maar dat hij ook een heel erg harde klap of z’n hoofd heeft gehad, hoogstwaarschijnlijk daarvoor al. De gebruikelijke omstandige formuleringen verhelen niet dat de conclusie is dat er een moord is gepleegd en dat pas daarna brand is gesticht.

Het onderzoek naar wat zich feitelijk heeft afgespeeld is eigenlijk betrekkelijk eenvoudig, hoewel het netjes afronden van zo’n zaak natuurlijk toch veel zorg vergt. Uiteindelijk worden drie jongens uit het dorp en twee uit Roubaix, familie van een van de drie, in staat van beschuldiging gesteld. Ze bekennen na enige tijd en daarmee zou voor een detectiveschrijver de zaak waarschijnlijk af zijn, maar voor Chris de Stoop begint het dan eigenlijk pas. Hij laat zich namelijk de rol toebedelen van verdediger van de belangen van de nabestaanden. Een rol die eigenlijk pas betekenis krijgt als de zaak voor de rechter komt en dat is pas vier jaar later (vanwege overbelasting van de rechterlijke organisatie). Tegen die tijd had hij blijkbaar ook besloten er een boek over te gaan schrijven.

In een dergelijke zaak wordt uiteindelijk geoordeeld door een jury. Dat brengt allerlei speciale regels met zich mee waar de schrijver zich naar eigen zeggen nogal zenuwachtig over maakt. Zo moet hij zich niet direct tot de jury richten en ook oogcontact eigenlijk vermijden. Bij het minste of geringste kan een jurylid ‘gewraakt’ worden door een van de advocaten en dan mag hij of zij meteen vertrekken. Hij wordt verondersteld, namens de familie een schadevergoeding te eisen. Dat doet hij, maar beperkt de eis tot het symbolische bedrag van een Euro. Drie van de vijf verdachten krijgen (naar mijn begrip) forse straffen opgelegd.
Na de rechtszaak blijft de schrijver pogingen doen om de daders te volgen. Voor zover mogelijk gaat hij zelfs nog bij ze op bezoek (thuis of in de gevangenis) om te kijken hoe het met ze gaat. Een van hen blijkt zo schuldbewust dat De Stoop de mogelijkheid oppert mee te betalen aan de grafsteen. Daar stemt hij onmiddellijk mee in, maar doet het dan later toch niet.

Het is voor de hand liggend om cynisch te doen over het nut van straffen en de begeleiding die daar op volgt. Net zoals je kunt schamperen over de jongerenwerker en de agenten die op dat clubje baldadige tieners werden afgestuurd. De schrijver doet dat niet en laat het aan ons over zelf te oordelen.

Chris de Stoop, Het boek Daniel, De Bezige Bij 2020


© 2021 Frits Hoorweg meer Frits Hoorweg - meer "De wereldliteratuur roept" -
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept
Een ingrijpende ervaring Frits Hoorweg
1807VG DanielHet lezen van een boek van Chris de Stoop is altijd, hoe zal ik het zeggen, een ervaring. Hij verdiept zich in onverkwikkelijke toestanden en affaires. Er deugt iets niet, dat is evident. Waarom wordt er niets aan gedaan, of althans niet genoeg? Vervolgens analyseert hij laag voor laag de deelproblemen die te onderscheiden zijn en voor je het weet ligt de doffe berusting op de loer. Maar daar heeft hij dan ook weer geen vrede mee. Als kleine stappen vooruit het maximaal haalbare zijn dan moeten we die vooral doen en waarderen voor wat ze waard zijn.

‘Het boek Daniel’ gaat over de moord op een oude oom van Chris: Daniel Maroy. Die sleet de laatste dagen van zijn leven op de restanten van wat ooit een welvarende boerderij was, in Henegouwen. De hele streek is trouwens op z’n retour, de landbouw voorop. In de dorpen en kleine steden zijn de voorzieningen (winkels, scholen) inmiddels dun gezaaid. De dorpsjeugd klit samen op pleintjes en verveelt zich. Af en toe vallen ze mensen lastig en dat leidt ertoe dat er wat vaker een agent langskomt. De burgemeester besluit zelfs een jeugdwerker erop af te sturen. Veel verschil lijkt het niet te maken.

Dan gaat de boerderij van oom Daniel, twee kilometer buiten het dorp, in vlammen op. In de restanten wordt wat van hem over is gevonden. In het dorp was hij al even niet gezien en er deden verhalen de ronde dat hij bestolen was, reden om met extra zorgvuldigheid te onderzoeken wat hier gebeurd zou kunnen zijn. De gerechtsartsen constateren dat hij een hartaanval heeft gehad, maar dat hij ook een heel erg harde klap of z’n hoofd heeft gehad, hoogstwaarschijnlijk daarvoor al. De gebruikelijke omstandige formuleringen verhelen niet dat de conclusie is dat er een moord is gepleegd en dat pas daarna brand is gesticht.

Het onderzoek naar wat zich feitelijk heeft afgespeeld is eigenlijk betrekkelijk eenvoudig, hoewel het netjes afronden van zo’n zaak natuurlijk toch veel zorg vergt. Uiteindelijk worden drie jongens uit het dorp en twee uit Roubaix, familie van een van de drie, in staat van beschuldiging gesteld. Ze bekennen na enige tijd en daarmee zou voor een detectiveschrijver de zaak waarschijnlijk af zijn, maar voor Chris de Stoop begint het dan eigenlijk pas. Hij laat zich namelijk de rol toebedelen van verdediger van de belangen van de nabestaanden. Een rol die eigenlijk pas betekenis krijgt als de zaak voor de rechter komt en dat is pas vier jaar later (vanwege overbelasting van de rechterlijke organisatie). Tegen die tijd had hij blijkbaar ook besloten er een boek over te gaan schrijven.

In een dergelijke zaak wordt uiteindelijk geoordeeld door een jury. Dat brengt allerlei speciale regels met zich mee waar de schrijver zich naar eigen zeggen nogal zenuwachtig over maakt. Zo moet hij zich niet direct tot de jury richten en ook oogcontact eigenlijk vermijden. Bij het minste of geringste kan een jurylid ‘gewraakt’ worden door een van de advocaten en dan mag hij of zij meteen vertrekken. Hij wordt verondersteld, namens de familie een schadevergoeding te eisen. Dat doet hij, maar beperkt de eis tot het symbolische bedrag van een Euro. Drie van de vijf verdachten krijgen (naar mijn begrip) forse straffen opgelegd.
Na de rechtszaak blijft de schrijver pogingen doen om de daders te volgen. Voor zover mogelijk gaat hij zelfs nog bij ze op bezoek (thuis of in de gevangenis) om te kijken hoe het met ze gaat. Een van hen blijkt zo schuldbewust dat De Stoop de mogelijkheid oppert mee te betalen aan de grafsteen. Daar stemt hij onmiddellijk mee in, maar doet het dan later toch niet.

Het is voor de hand liggend om cynisch te doen over het nut van straffen en de begeleiding die daar op volgt. Net zoals je kunt schamperen over de jongerenwerker en de agenten die op dat clubje baldadige tieners werden afgestuurd. De schrijver doet dat niet en laat het aan ons over zelf te oordelen.

Chris de Stoop, Het boek Daniel, De Bezige Bij 2020
© 2021 Frits Hoorweg
powered by CJ2