archiefvorig nr.lopend nr.

Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept delen printen terug
Brokken heeft een nieuwe: Stedevaart Dik Kruithof

1713VG Brokken1Het nieuwe boek van Jan Brokken is omschreven als een stedenbeschrijving, maar ik heb het meer gezien als een autobiografisch reisboek. Want wat doet Brokken? Hij gaat naar plaatsen waar componisten, schrijvers, schilders of architecten gewoond of gewerkt hebben waarmee hij een bijzondere band heeft. Hij is zijn kunst achterna gereisd, komt in een stad terecht en vertelt er wel over, maar het is niet het verhaal van die stad maar het verhaal van dat kunstwerk.

Het duidelijkst is dat wel in Bergamo, de stad waar Donizetti werd geboren, niet woonde en aan het eind van zijn leven stierf. Als dat verhaal uit is weet je heel veel van de Italiaanse opera, van het leven en wedervaren van Donizetti, maar niet zoveel van Bergamo. Terwijl die stad juist in de tijd dat ik het boek las in het middelpunt van de belangstelling stond. Nu was dat natuurlijk ook een niet te voorspellen ontwikkeling. Typerend is wel dat Brokken alleen maar overgehaald kon worden tot een bezoek aan Bergamo omdat hij daar het Donizetti Museum kon bezoeken.

Vorig jaar zag ik de prachtige film Werk ohne Autor van Florian Henckel van Donnersmark, over het leven van de Duitse kunstenaar Gerhard Richter. Ergens in maart zag ik een stuk van die film weer op de Duitse tv. Twee dagen later kreeg ik het boek van Brokken en werd in zijn verhaal ‘Onsterfelijk helder Licht over Düsseldorf’ getroffen door foto’s die uit de film afkomstig leken te zijn. Ze horen bij een verhaal over Joseph Beuys, die hij jaren geleden geïnterviewd heeft en die de leermeester van Richter was aan de Düsseldorfer kunstacademie. Mooier dan in dit verhaal kan de geschiedenis van Beuys, Richter en de film niet aan elkaar gekoppeld worden.1713VG Aizpute

Mooi zijn ook de verhalen uit de Baltische staten, zoals dat over de familiegeschiedenis van Iosif Raiskin en zijn twee zonen. Een hele wijk van Leningrad wordt haarscherp vastgelegd. Tegelijk komen alle werken van Dmitri Sjostakovitsj voorbij, verbonden met de geschiedenis van de Sovjet-Unie onder Stalin. In het huis van Ciurlionis in Vilnius, nu zijn museum, ontdekken we de meesterwerken van de geniale Litouwse schilder. Meesterwerken die zo kwetsbaar zijn dat ze niet vervoerd kunnen worden en die daarom tamelijk onbekend zijn bij ons. Dit is een kennismaking met een groot en volkomen eigenzinnig talent, dat zowel de muziek als de schilderkunst in zijn vingers had. In het kerkje van Aizpute in Koerland, een omstreden gebied in Letland waar voor de oorlog veel Duitsers woonden, werkte de vader van Peteris Vasks als dominee. Peteris groeide op met muziek, speelde viool en ging componeren, moest veel tegenwerking overwinnen maar schreef muziek die indruk maakte. Prachtig is het verhaal hoe Brokken hem ontmoette in het Muziektheater aan het IJ, waar een Argentijnse celliste werk van hem speelde.

Uiteraard zijn de steden die hij bezoekt vanwege een architect – Calatrava, Gehry – het best geslaagd als stadsbeschrijving. Dat zijn Valencia en Bilbao: de ontwikkeling van de oude rivierbedding en het havengebied worden beschreven.
En Middelharnis mag niet onvermeld blijven. Naast Mahlers thuisoord, Amsterdam, is het de enige Nederlandse stad die onderwerp is geworden van een verhaal: het Laantje van Middelharnis van Meindert Hobbema. Een detective waarin wordt uitgeplozen wat er allemaal gebeurt op dat laantje.

-------
De plaatjes zijn van de schrijver


© 2020 Dik Kruithof meer Dik Kruithof - meer "De wereldliteratuur roept" -
Vermaak en Genot > De wereldliteratuur roept
Brokken heeft een nieuwe: Stedevaart Dik Kruithof
1713VG Brokken1Het nieuwe boek van Jan Brokken is omschreven als een stedenbeschrijving, maar ik heb het meer gezien als een autobiografisch reisboek. Want wat doet Brokken? Hij gaat naar plaatsen waar componisten, schrijvers, schilders of architecten gewoond of gewerkt hebben waarmee hij een bijzondere band heeft. Hij is zijn kunst achterna gereisd, komt in een stad terecht en vertelt er wel over, maar het is niet het verhaal van die stad maar het verhaal van dat kunstwerk.

Het duidelijkst is dat wel in Bergamo, de stad waar Donizetti werd geboren, niet woonde en aan het eind van zijn leven stierf. Als dat verhaal uit is weet je heel veel van de Italiaanse opera, van het leven en wedervaren van Donizetti, maar niet zoveel van Bergamo. Terwijl die stad juist in de tijd dat ik het boek las in het middelpunt van de belangstelling stond. Nu was dat natuurlijk ook een niet te voorspellen ontwikkeling. Typerend is wel dat Brokken alleen maar overgehaald kon worden tot een bezoek aan Bergamo omdat hij daar het Donizetti Museum kon bezoeken.

Vorig jaar zag ik de prachtige film Werk ohne Autor van Florian Henckel van Donnersmark, over het leven van de Duitse kunstenaar Gerhard Richter. Ergens in maart zag ik een stuk van die film weer op de Duitse tv. Twee dagen later kreeg ik het boek van Brokken en werd in zijn verhaal ‘Onsterfelijk helder Licht over Düsseldorf’ getroffen door foto’s die uit de film afkomstig leken te zijn. Ze horen bij een verhaal over Joseph Beuys, die hij jaren geleden geïnterviewd heeft en die de leermeester van Richter was aan de Düsseldorfer kunstacademie. Mooier dan in dit verhaal kan de geschiedenis van Beuys, Richter en de film niet aan elkaar gekoppeld worden.1713VG Aizpute

Mooi zijn ook de verhalen uit de Baltische staten, zoals dat over de familiegeschiedenis van Iosif Raiskin en zijn twee zonen. Een hele wijk van Leningrad wordt haarscherp vastgelegd. Tegelijk komen alle werken van Dmitri Sjostakovitsj voorbij, verbonden met de geschiedenis van de Sovjet-Unie onder Stalin. In het huis van Ciurlionis in Vilnius, nu zijn museum, ontdekken we de meesterwerken van de geniale Litouwse schilder. Meesterwerken die zo kwetsbaar zijn dat ze niet vervoerd kunnen worden en die daarom tamelijk onbekend zijn bij ons. Dit is een kennismaking met een groot en volkomen eigenzinnig talent, dat zowel de muziek als de schilderkunst in zijn vingers had. In het kerkje van Aizpute in Koerland, een omstreden gebied in Letland waar voor de oorlog veel Duitsers woonden, werkte de vader van Peteris Vasks als dominee. Peteris groeide op met muziek, speelde viool en ging componeren, moest veel tegenwerking overwinnen maar schreef muziek die indruk maakte. Prachtig is het verhaal hoe Brokken hem ontmoette in het Muziektheater aan het IJ, waar een Argentijnse celliste werk van hem speelde.

Uiteraard zijn de steden die hij bezoekt vanwege een architect – Calatrava, Gehry – het best geslaagd als stadsbeschrijving. Dat zijn Valencia en Bilbao: de ontwikkeling van de oude rivierbedding en het havengebied worden beschreven.
En Middelharnis mag niet onvermeld blijven. Naast Mahlers thuisoord, Amsterdam, is het de enige Nederlandse stad die onderwerp is geworden van een verhaal: het Laantje van Middelharnis van Meindert Hobbema. Een detective waarin wordt uitgeplozen wat er allemaal gebeurt op dat laantje.

-------
De plaatjes zijn van de schrijver
© 2020 Dik Kruithof
powered by CJ2