archiefvorig nr.lopend nr. |
||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Vermaak en Genot > Naar de film | ||||
Broken Flowers en wat er aan voorafging | Hans Knegtmans | |||
Van sommige filmmakers – en volgens collega-recensenten niet de minste – kan ik me niet goed herinneren, wat ik van hun oeuvre wél gezien heb en wat niet. Meestal zijn dat filmers van wie ik vind dat ik hun werk moet zien, terwijl ik er eigenlijk geen zin in heb. (Wekenlang hik ik tegen zo’n film aan, vooral wanneer de film met de waarschuwing LAATSTE WEEK dreigt. Dan is hij plotseling verdwenen, en het probleem is de wereld uit.) Van die films herken ik jaren na dato ogenblikkelijk de titel, maar kan me begrijpelijkerwijs – niets van de inhoud voor de geest halen.
Jim Jarmusch hoort in deze categorie thuis. Zijn nieuwe film Broken Flowers werd op de internetsite Rotten Tomatoes lovend besproken: 154 Amerikaanse critici gaven hem een gemiddeld rapportcijfer van 7.5, en slechts 13% vond hem onvoldoende. Tijd om zelf eens een kijkje te gaan nemen, hoewel ik al jaren niet zo’n Jarmuschfan ben. Wat was eigenlijk zijn laatste film die ik gezien had? Zoals altijd bood IMDb, de Internet Movie Database, uitkomst. Coffee and Cigarettes, een episodefilm waarin de personages niets anders doen dan slap ouwehoeren en – de titel zegt het al – koffie leuten en sigaretten roken, stond me nog voor de geest als de dag van gisteren. Maar er was iets vreemds met de berichtgeving. Volgens die filmsite dateert de film uit 2003, terwijl ik hem al in 1996 gezien had.
En niet alleen dat. In mijn tijd was de film zo lang dat de productiemaatschappij hem in twee delen had uitgebracht. Daar repten ze bij IMDb met geen woord over. Sterker nog, ze hielden het er op dat hij slechts 95 minuten duurde en geen minuut meer. Vreemd. Zou er misschien een Europese versie van de film bestaan? Maar waarom duurde die dan zo wezenloos lang? Bijna had ik me verzoend met de noodzaak, Hans Beerekamp van NRC Handelsblad om raad te vragen. (Die heeft daar een rubriek voor, hoewel hij op een eerdere vraag van mij het antwoord schuldig moest blijven en alleen maar wist te melden welke interessante associaties de vraag bij hem had opgeroepen. Daar zat ik niet op te wachten.)
Maar toen ik eenmaal had bedacht dat Jarmusch zelf een rolletje had in ‘Coffee and Cigarettes, deel 2’, was het raadsel in een vloek en een zucht opgelost, met dank aan IMBd. Blue in the Face bleek die film te heten, en het was de opvolger van Smoke. Beide films dateren uit 1995, en zijn geregisseerd door Wayne Wang. Het idee is dat de personages, al kettingrokend, ouwehoeren dat het een aard heeft. Drie films met dezelfde thematiek, dezelfde formule en een filmmaker die nu eens acteert, dan weer de regie voert. Vind je het gek dat mijn geheugen van slag raakt!
Jarmusch werd alhier in 1984 bekend door zijn vreemde maar innemende Stranger than Paradise. Twee Hongaarse immigranten en een Amerikaan jagen de American Dream na, hoewel ze niet zo goed lijken te weten wat die precies inhoudt, en al helemaal niet hoe je die droom kunt verwezenlijken. Mooie zwart wit beelden en op de soundtrack voortdurend de hit I Put a Spell on You in de surrealistische, de-slappe-lach-opwekkende interpretatie van Screamin’ Jay Hawkins. Een mooie film.
Down by Law (1986) was al minder. Niet in de laatste plaats omdat een van de drie hoofdrollen werd gespeeld door de toen nog onbekende Italiaanse komiek Roberto Benigni. (Nee, ik heb mezelf beloofd dat ik nooit, echt nooit meer over La vita è bella zal schrijven, dat is slecht voor mijn hart.) Naarmate zijn carrière vorderde werden Jarmusch’ films er niet beter op. Dat is ook niet verwonderlijk als je – in Ghost Dog: The Way of the Samurai – een huurmoordenaar opvoert die geacht wordt, de harten van de toeschouwers te stelen, en daar, blijkens zijn ereplaats in de publieksenquête van IFFR (editie 2000), nog in slaagt ook.
En nu is er dan Broken Flowers. Hoofdrolspeler Bill Murray kan bij pers en publiek geen kwaad meer doen sinds zijn indrukwekkende optreden in Lost in Translation en – hoewel die film hier maar kort gedraaid heeft – The Life Aquatic with Steve Zissou (zie eerdere bespreking*). Het pleit niet voor het regietalent van Jarmusch dat Murray in Broken Flowers ver onder zijn niveau acteert. Kennelijk was de regisseur zo onder de indruk van zijn stille spel in Lost In Translation, dat de acteur dit nog eens dunnetjes over mag doen.
Zo kunnen we meer dan de helft van de tijd dat Murray in beeld is (en hij is bijna de hele film in beeld, veelal als enig personage), genieten van zijn lege, wezenloze blik. Murray kijkt met een wezenloze blik naar de TV. Murray zit met een wezenloze blik in het vliegtuig. Murray gebruikt met een wezenloze blik de maaltijd bij een vroegere scharrel en haar burgerlijke echtgenoot. Murray rijdt met een wezenloze blik in een huurauto door het Amerikaanse landschap. De bedoeling is ongetwijfeld, aanschouwelijk te maken dat Don Johnston, computer wizard in ruste, weinig plezier in het leven heeft. Die boodschap komt wel over, al zou een enkeling kunnen denken dat Johnston aan autisme lijdt. Jarmusch weigert echter uit te leggen wat de oorzaak is van de apathie van zijn personage. Burnout? Geen vertrouwen meer in de medemens?
O ja, het verhaal. De uitgebluste hoofdpersoon krijgt een anonieme brief van een van zijn vele exen. Hij heeft, schrijft ze, vlak voor de relatie stuk liep, een zoon bij haar verwerkt, en die is nu op zoek naar zijn vader. Bill kijkt …, nu ja, dat weet U intussen wel. Zijn kwieke, zwarte buurman echter praat Johnston aan, een lijstje te maken van exen en die een voor een te bezoeken. Dan komt hij er wel achter wie de moeder van het kind is. Zo gezegd zo gedaan. Een scenario van niks, ik kan het ook niet helpen. Pas tegen het eind van de film komt Johnston tot leven, wanneer hij een jongen ontmoet die eventueel de zoon in kwestie zou kunnen zijn. Hij voert zelfs een gesprek met de knul. Jammer dat die scène maar tien minuten duurt. Bizar ook dat Murray zich het lamlendige scenario en de regie-aanwijzingen van Jarmusch heeft laten aanleunen.
* Hans Knegtmans. Een klucht met een diepere betekenis, als ik het goed begrijp. De Leunstoel, jaargang 2, nummer 10. (17.03.2005)
*********************************************
De betere videotheken vindt u op: www.FILMstation.com . |
||||
© 2005 Hans Knegtmans | ||||
powered by CJ2 |