Soms weet ik het gewoon niet meer! Kent u die uitdrukking? Voor je het weet verliezen we ons in existentiële vragen. De Zijnsvragen, de ontologie! Waarom, waardoor en vooral waartoe? Was dat vroeger anders? Was er toen helderheid? Toen metafysica en ontologie nog voor ‘het zelfde’ stonden? Steeds vaker horen we dat iets niet goed of fout is, maar dat er in beide alternatieven ‘iets’ zit. Voor examens (hbo?) kan je alleen nog maar slagen omdat de antwoorden niet meer helemaal fout worden genoemd. Door de ene rechter word je schuldig bevonden, maar de andere is gevoelig voor het tegendeel en spreekt je vrij. De ene hoofdpijnlijder is ziek, de andere juist gezond. Twijfel verdwijnt, zowel a. als b. zijn in orde. Klopt mijn signalement? Is het waar of onwaar? Ja zowel als nee? Geen idee. Stof tot nadenken.

Laatste patroon

Misschien helpt postkaart 1a ons verder. BAZEILLES – La Maison de la Dernière Cartouche – Le Commandant Lambert, à la tête d’une poignée de braves, tint là en échec, pendant plusieurs heures, le 15^e de ligne bavarois. (1er septembre 1870) is het onderschrift. Op de zijkant van het afgebeelde huis staat duidelijk leesbaar: ‘MAISON de la DERNIERE CARTOUCHE, Souvenir FRANÇAIS 1.’

De slag bij Bazeilles in de Ardennen, vlakbij Sedan. Frans herinneringsmonument No 1 vanwege de Frans/Duitse oorlog van 1870. Zingeving. Wat kan daar herinnerd worden? De smadelijke nederlaag van het Franse Keizerrijk onder Napoleon III (zeker, 1808 geboren als Prins van Holland) tegen de Pruisen onder keizer Wilhelm I? Voorbode van de Eerste Wereldoorlog? Stof tot gedenken.

Heldhaftige vrijbuiters?

Denk aan de huldiging van Oranje vorig jaar op het Museumplein in Amsterdam: Spanje werd wereldkampioen voetbal, maar Nederland was bijna wereldkampioen. (Bovendien hadden wij Bavaria meisjes.) Pruisen (Duitsland) onder Wilhelm versloeg in 1870 Frankrijk onder Napoleon, maar Frankrijk was een heel goede tweede! Op één na de overwinnaar! (Bovendien namen Franse mariniers in Bazeilles een Beiers (Bavarois!) korps te grazen.)

Hoe ging dat? Door een soort Franse contraguerilla (in zekere zin een Europese militaire primeur) van reguliere mariniers met plaatselijke vrijbuiters tegen de Duitsers te voeren vanuit de huizen in het stadje Bazeilles. De Fransen vochten tegen een sterke overmacht door tot de laatste kogel (uit die laatste huls/cartouche) verschoten was. Dat gebeurde in het gebouwtje op de kaart, destijds een café. Die laatste kogel kan daar worden gehuldigd. De strijd kostte uiteindelijk het leven van 2.655 Franse mariniers (waarvan 100 officieren!). Met de hartelijke groeten van Johan en Mies.

Genezing door O.L.V.

Bazeilles ligt in de Franse Ardennen, Banneux niet zo ver daarvandaan in de Belgische Ardennen, tussen Luik en Spa. Kijk op postkaart 1b; weer zo’n sober 2½ laags huisje aan de weg, ditmaal met op de flank het opschrift ‘Maison Beco’. Het onderschrift luidt: Banneux – L’intineraire indiqué par la Vierge à Mariette Beco/Den weg aangeduid door O.L.V. aan Mariette Beco. Op de kaart staat deze weg aangegeven met pijlen; de weg leidt van het ouderlijk huis van Mariette naar een plek aan de overkant van de weg bij La Source/Bron. Daar knielt Mariette met gevouwen handen voor een verschijning van O.L.V. in een wolkje. Hoe zat het daar in Banneux? De toen 11jarige Mariette Beco zag tussen 15 januari en 2 maart 1933 de Heilige Maagd maar liefst 8 keer verschijnen. De O.L.V. vertelde Mariette; ‘Ik ben de H.Maagd der Armen’ en verzocht haar bij die bron een kapel te laten bouwen. Een bisschoppelijke commissie onderzocht de verklaringen van Mariette, de kapel werd gebouwd in de voortuin van huize Beco en uiteindelijk werden de verklaringen van Mariette in 1952 ook door Het Vaticaan juist bevonden. Het was waar! Nog steeds! De omvangrijke pelgrimages was al eerder begonnen en betreft jaarlijks ongeveer 700.000 gezonden en vooral zieken.

Nathalie stuurde de kaart in 1939 naar de heer V.B. Beseilles in Béziers.

 

Vuurvast?

Liever een postkaartgroet van een wereldtentoonstelling waarop de nieuwste menselijke verworvenheden in geuren en kleuren aan de toegestroomde mensheid worden vertoond? De nieuwste wonderen van menselijk vernuft en techniek, van menselijke artisticiteit en culturele erfgoederen uitgestald voor de verblufte burgers? Vanuit de Exposition Universelle et Internationale de Bruxelles – 1910 (denk aan Elsschot, toen 28 jaar oud)? Het kan, maar toen in 1910 pakte de tentoonstelling wel minder triomfantelijk uit. Of werd juist ruimte gegeven aan de andere aspecten zoals de hoogmoed die voor de val komt? Het onderschrift van postkaart 2a luidt: Brand in de tentoonstelling van Brussel op 14 augustus 1910, de ingang van Brussel-Kermesse. Het zal je maar gebeuren: na sluitingstijd verwoeste een forse brand de complete inzendingen van België, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Italië, maar ook de grote kermis waaronder de ménagerie Bostock met zijn wilde beesten. Men liet de wilde beesten liever in de vlammen omkomen, dan ze los te laten tussen de menigte! Alleen de olifant wist te ontsnappen! Enerzijds Ramp, de organisatie zag ook de andere kant en liet kaarten drukken waarop te zien was welke interessante paviljoens (denk aan Bovril en FN Herstal) nog heel goed te bezoeken waren.

 

Geloof, Atoom en Voetbal

Tot slot dan maar naar de Tentoonstelling Brussel 1935 op postkaart 2b. Dat ziet er indrukwekkend uit! 3x Raden wat dit enorme gebouw voorstelt! Mensenmassa’s drommen samen bij deze tempel met 6 enorme pilaren en al even grote koepels, een schepping van architect H. Lacoste. Schoot het u alweer te binnen? Het gaat om het Paleis van het Katholiek Leven. De tentoonstelling van 1935, neergezet in Heizel, had als thema kolonisatie. Niet: koloniseren: Ja of Nee?, Mooi en Lelijk? o.i.d. De 50^e verjaardag van Vrijstaat Kongo (privé-eigendom van koning Leopold II) werd uitgebreid gememoreerd. Er waren paviljoens te zien waarbij de liefhebbers van Art-Deco architectuur hun lippen konden aflikken, schilders Delvaux en Magritte waren voor het eerst te zien voor een groot publiek. Vrijwel al dat moois (inclusief het Paleis van het Katholiek Leven) is verdwenen, maar het Grote Paleis staat er nog in volle glorie en werd hergebruikt bij de wereldtentoonstelling van 1958 (die van het Atomium). Eerst in 1935 de Katholieke triomf, daarna in 1958 de zegen van het Atoom en dan daar in Heizel in 1985, de match tussen Liverpool en Juventus voor de Europacup. Triomf van sportiviteit en vitaliteit, maar ook (39 doden en 400 gewonden) van geweld en vernietiging. Hartelijke Gedachten uit Heizel.

U kunt doorklikken naar mijn eigen website in opbouw, (http://www.peterschroderatb.nl/), daar wordt langzaam maar zeker een beeldbank opgebouwd waarin de plaatjes uit deze rubriek veel beter te zien zijn. Voor de kaarten bij deze aflevering kunt u doorklikken (en nog een paar keer doorklikken) naar:

1.a. Museum Bazeilles: de laatste patroon

1.b. Banneux: De weg door de Heilige Maagd gewezen aan Mariette Beco

2.a. Wereldtentoonstelling Brussel 1910: brand

2.b. Wereldtentoonstelling Brussel 1935: Paleis van het RK leven