Een betrekkelijk nieuw fenomeen op de buis is het landelijk uitzenden van soaps die door regionale omroepen geproduceerd zijn en in eerste instantie bedoeld waren voor een regionaal publiek. Deze zogenaamde regiosoaps worden blijkbaar ook door anderen dan de buren van soapsterren goed bekeken.

Wat is een regiosoap? Het betreft hier een drama in afleveringen dat zich afspeelt in een bepaalde streek van Nederland en dat moet worden ondertiteld om gevolgd te kunnen worden door anderen dan de locale bevolking. Verder is kenmerkend dat de meerderheid van de rollen door amateurs voor hun rekening wordt genomen. In de schrale zomerprogrammering was zo'n soap, De Hemelpaort, die zich afspeelt in Limburg te volgen op woensdag in de vooravond (18.55 - 19.25) op Nederland 2, uitgezonden door de KRO.

Het was niet de eerste regiosoap die de KRO landelijk presenteerde. Vóór de start van De Hemelpaort werd de derde reeks van de serie Van Jonge Leu en Oale Groond uitgezonden, een productie van RTV Oost, die zich afspeelt in Twente en vorig jaar was ook Baas Boppe Baas te zien van Omrop Fryslân.

 

Ik heb ooit de eerste reeks van Van Jonge Leu gezien, aangetrokken door het feit dat Herman Finkers bij de productie betrokken was en er zelf een rol in speelde. Herman Finkers is een van de weinige mensen waar ik onbedaarlijk om kan lachen - dat heeft zeker iets te maken met zijn Twentse accent - en daarom verwachtte ik wel wat van die Twentse soap, al vind ik eigenlijk het hele concept 'regiosoap' nogal onzinnig. Ik ben bijvoorbeeld in Twente nog nooit iemand tegengekomen die iets sprak dat ik niet kon verstaan. Die mensen hebben een accent maar spreken op hun manier gewoon Nederlands. Dus 'Twents spreken' lijkt me tamelijk kunstmatig en iets dat alleen nog gedaan wordt op zondagochtend na de kerkdienst en door demente bejaarden. De serie is ook oorspronkelijk in het Nederlands geschreven en later in het Twenst omgezet, door Herman Finkers persoonlijk.

Niettemin bleek de eerste reeks afleveringen zeer genietbaar. Ik zag ze niet allemaal, want voor een soap blijf ik niet thuis, maar wat ik zag was niet onaardig. Het verhaal gaat over de familie Wildspieker in 'Dinkelo' waarvan de vader was komen te overlijden en moeder Minie zodoende alleen voor de boerderij op moest draaien. Geen van haar drie kinderen: zoon Alwie, dochter Fenna en dochter Monkie, was genegen bij te springen tot uiteindelijk Fenna, journaliste in de Randstad, na door haar echtgenoot in de steek gelaten te zijn, met haar dochter bij haar moeder op de boerderij introk. Contre coeur, dat wel. Aan alle leden van het gezin Wildspieker zit een verhaallijn vast, maar er zijn nog meer belangrijke karakters, zoals Gait (Herman Finkers) en Mans Olde Weernink en het gezin Bode, waarvan ik de relatie met de rest eigenlijk nooit begrepen heb. Wat doen zij eigenlijk in die serie? In de eerste reeks ontwikkelde zich tussen Gait en Fenna iets moois, op de onbeholpen wijze van die gesloten Noorderlingen die met hun gevoelens geen raad weten, laat staan dat zij er uitdrukking aan kunnen geven. So far so good, tot Finkers besloot zich geheel terug te trekken uit de serie. Bij de tweede en derde reeks was hij niet meer betrokken.

 

Na de eerste reeks van Van Jonge Leu zond de KRO de Friese variant Baas Boppe Baas uit. Ik heb de eerste aflevering niet eens uitgekeken en herinner me nauwelijks waarover hij precies ging.

Hetzelfde gebeurde me met De Hemelpaort, die aansloot op de uitzending van de derde reeks van Van Jonge Leu. De ene regiosoap is dus duidelijk de andere niet. Maar wat mankeert er aan het Friese en Limburgse drama, dat de Twentse versie wel heeft?

De Twentse soap was zonder Herman Finkers heel goed overeind gebleven en dat is vooral te danken aan Diet Gerritsen, die de rol van dochter Fenna speelt. Diet kun je echter zeker geen amateur noemen want ze treedt normaal op in muziekproducties. Maar ook Marietje Noordkamp als Minie draagt daar aan bij. De overige amateurs zijn van wisselend niveau en vooral de vertegenwoordigers van het gezin Bode zijn vaak nogal lachwekkend tijdens hun dramatische hoogstandjes.

Zowel bij Baas Boppe Baas als bij De Hemelpaort ben ik onder andere zo snel afgehaakt omdat die amateurs maar wat aanklooiden. Dat amateurisme moet bijdragen aan de 'authenticiteit' van het regionale karakter maar dan moet het natuurlijk niet hemeltergend tenenkrommend zijn. Maar er is nog iets anders. Het Limburgs dialect is iets dat me buitengewoon irriteert en mensen die Limburgs spreken kan ik niet echt serieus nemen. Bovendien stond het verhaal me niet aan: een 'verloren' zoon, mislukt in de Randstad, die rotzooi komt schoppen in het café van zijn moeder en zijn oudste broer, in het door hem verfoeide Limburg. Het mocht wat.

 

Baas Boppe Baas gaat over de conservatieve mopperkont Beant Baas en zijn gezin. Met vrouw Joukje, zoon Sjoerd, schoondochter Talieta en kleindochter Cynthia woont hij in één huis en het 'drama' speelt zich voornamelijk af in de huiskamer. Je voelt het al aankomen: voor Beant wordt het te 'hollands' in zijn huiskamer. En dat is precies wat me eraan tegenstaat. Fries is geen leuk Noordnederlands dialect maar een andere taal zoals de Friezen niet nalaten te benadrukken. En Friesland is geen streek maar een ander land vergelijkbaar met Baskenland, maar dan zonder gewelddadige afscheidingsbeweging. Dat brengt allemaal met zich mee dat ik de doorsnee Fries een nogal onaangenaam type vind. Wat denkt hij wel? Terwijl de Twent gewoon Nederlands spreekt en zich verstaanbaar maakt voor een buitenstaander is dat iets dat de Fries weigert. Die doet niets liever dan zichzelf en zijn omgeving zo ontoegankelijk mogelijk maken. Dat trof me al meteen bij de eerste aflevering van dat Friese drama. Dat menig Fries niet met zijn tijd meegaat en zich in een reservaat heeft opgesloten, moet hij weten. Ik zie niet wat daar de dramatische kracht van is.

 

Die Twenten doen het goed, binnenkort starten de opnamen voor de vierde reeks. Wat mij betreft mag die meteen landelijk de lucht in.

 

*******************************************

Adverteren op De Leunstoel, exclusief en toch voordelig.

Ga naar www.deleunstoel.nl/adverteren.php