Wilders is wat laat, of zo men wil wat vroeg, met zijn voorstel koningin Beatrix uit de regering te halen. Naar verluidt zal zij in 2008 haar abdicatie aankondigen.

De kwestie die Wilders aansnijdt wordt actueel wanneer koning Willem IV de troon bestijgt. Niet zo zeer wegens kersttoespraken, als hij die al zal willen houden, maar vanwege de functies die hij vervult. Als Willem-Alexander in het voetspoor van zijn moeder treedt en naast staatshoofd regeringshoofd wordt, dan zal hij zijn adviseurschap bij de VN en zijn lidmaatschap van het IOC moeten opgeven. Ook voor het functioneren van koningin Maximá ontstaan er beperkingen zodra haar man regeringshoofd wordt. Deze beperkingen zouden er niet zijn bij een ceremonieel koningschap, waarin de koning alleen staatshoofd is met representatieve taken. Bij een ceremonieel koningschap lijkt mij ministeriële verantwoordelijkheid voor het optreden van koning en koningin overbodig, omdat de koning buiten de regering staat, en daarom wat hij en zijn vrouw zeggen of doen het kabinet niet committeert.

Als Wilders denkt met een Kamermotie een verandering te kunnen forceren van het huidige in een ceremonieel koningschap, dan geeft hij blijk van weinig inzicht in ons constitutionele recht. De verandering vereist een wijziging van enkele tientallen artikelen in onze grondwet en daaraan gekoppelde organieke wetten. En wijzigingen van onze rigid constitution vergen ingewikkelde en langdurige procedures.

Het initiatief voor het vestigen van een ceremonieel koningschap zou evenwel van koning Willem zelf kunnen uitgaan. Misschien heeft Willem-Alexander helemaal geen zin om de 10.000 stukken die hij jaarlijks te tekenen krijgt allemaal te bestuderen, zoals zijn moeder met hulp van het Kabinet der Koningin doet. In plaats van wekelijks een uitgebreid onderhoud te hebben met de premier, zou hij dat kunnen terugbrengen naar een praatuurtje per maand en geleidelijk per half jaar of per jaar. Misschien is Willem-Alexander voorts niet van plan om, zoals zijn moeder pleegt te doen, de ministers tweemaal en de staatssecretarissen eenmaal per jaar te 'examineren'. Als hij verder zijn rol bij kabinetsformaties aan de voorzitter van de Tweede Kamer of de vice-president van de Raad van State overdraagt, en volstaat met het uitspreken van de troonrede namens het kabinet, zonder op de inhoud ervan invloed uit te oefenen, dan wordt het koningschap van Willen IV geleidelijk een ceremonieel koningschap.

Zodoende kan hij op termijn ruimte scheppen voor hemzelf en zijn gemalin om buiten het koningschap functies te vervullen. Het zal niet moeilijk zijn na zekere tijd de nieuwe praktijk grondwettelijk vast te leggen.

*********

Dit was een ingezonden brief aan NRC Handelsblad, maar is niet geplaatst. Ik vermoed omdat de redactie de naam van Wilders uit haar kolommen wil weren. De vraag is of dit een verstandig redactiebeleid is. Met al zijn provocatie en onbeholpenheid weet Wilders van tijd tot tijd een onderwerp op de politieke agenda te krijgen. In dit geval gaat het om het ceremoniële koningschap, waarop ik inga omdat ik de invoering daarvan heb bepleit in mijn boek De Greet Hofmansaffaire - hoe de Nederlandse monarchie bijna ten onder ging. Het is opmerkelijk dat het pleidooi voor een ceremonieel koningschap, dat Wilders op een wat ongelukkige wijze te berde heeft gebracht naar aanleiding van de kersttoespraak van koningin Beatrix, in een enquête van Maurice de Hond bij 53% van de ondervraagden instemming vond (LG).

 

****************************************