Het leukste kookboek dat er bestaat is “Eten op zijn Vlaams” door Louis Paul Boon. Helaas heb ik het niet meer, ik heb het ooit eens uitgeleend aan iemand die had begrepen dat het een cadeautje was, en ik durfde het daarom niet meer terug te vragen.

Louis Paul Boon was gek op vrouwen, maar niet veel mensen weten dat hij ook gek was op lekker eten. “Eten op zijn Vlaams” bestaat uit verhalen en recepten maar soms eindigt de lofzang op een heerlijk gerecht met: “Hoe je dat moet maken, moet je maar aan je moeder vragen”.

 

Wat maakt een kookboek nou een goed kookboek. Heel eenvoudig, als de recepten duidelijk zijn en voor een normaal mens, die wel eens eerder gekookt heeft, goed uitvoerbaar. Hoe preciezer en uitvoeriger de recepten, hoe beter de resultaten.

Maar helaas, de mens, en zeker de hedendaagse mens, is veel ontvankelijker voor beelden dan voor woorden. Wat is er uitnodigender dan een boek vol glanzende, kleurige foto’s van zonovergoten tafels met de geurigste - want zo suggestief kan een foto zijn - gerechten erop? Foto’s van een doorgesneden tomaat met een drupje goudgele olijfolie en een blaadje bedauwde basilicum, foto’s van sappig lamsvlees, foto’s van goudgeel krokant gefrituurde visjes, rode kreeften, glazen sprankelende witte wijn, zwartglanzende mosselen met op de achtergrond een vissersbootje in de blauwe zee, van hoog opgetaste zilveren schalen met soesjes overgoten met chocoladesaus (‘help, ik krijg een flauwte’ zou Louis Paul Boon roepen) prachtig allemaal en je zou onmiddellijk zo’n boek willen kopen.

 

Niet doen. Lekker doorbladeren en watertanden. Wow, wat een beeldige schotel met oranje bloemen met een luchtig korstje! Maar heb je niet al een kookboek met een recept voor gefrituurde courgettebloemen en heb je dat eigenlijk ooit gemaakt? En die soep van aardperen gegarneerd met gebakken coquilles... ziet er leuk uit maar ga je dat ooit uitproberen?

Uiteraard zijn dit soort boeken heel inspirerend en ze zijn ook leuk om te krijgen of cadeau te geven. Maar als je een goed kookboek zoekt moet je op de recepten letten. Staat er: vier aardappels, zonder dat vermeld wordt wat voor aardappels, grote of kleine, gladde of kruimige, dan is het een niet erg precies boek. Als er een beschrijving staat van rode poon terwijl op de foto een mul staat afbeeld, dan is het een slecht vertaald boek (helaas komt dat heel veel voor). Toegegeven, in sommige gevallen luistert het allemaal niet zo nauw en dondert het niet wat voor aardappels je neemt, maar voor aardappelpuree moet je echt kruimige nemen. En als er pepers staat terwijl er paprika’s bedoeld worden, of andersom, krijg je wel heel merkwaardige resultaten. Als er “ongerookt spek” staat dan kan je daar niets mee want in Nederland wordt spek altijd zwaar gezouten en gerookt, in dat geval moet je pancetta nemen, al zou het voor een Oudhollands gerecht zijn - ik kan me uit mijn jeugd wel Nederlands spek met minder rooksmaak herinneren.

Misschien dat alleen een ervaren koker een goed kookboek kan herkennen, als er in een recept voor sukadelapjes staat dat ze twee uur moeten sudderen, weet je dat dat onzin is, het duurt minstens vijf uur voor ze zacht zijn, een middag, zei de slager vroeger.

 

Laten we eens naar de laatste regel kijken van het recept voor Potage Crécy van de koningin der kookboeken, Elzabeth David. Haar recepten zijn altijd sappig geschreven, een genoegen om te lezen, en toch heel precies en uitgebreid. ”De consistentie van de soep hangt voor een deel af van de kwaliteit van de aardappels, waardoor het bijna onmogelijk is om een exacte hoeveelheid aan te geven voor deze soep”

Zo is het maar net. Oventemperaturen, ook zoiets wat je nooit precies kan opgeven, omdat toch iedere oven weer anders is. Al doende leert men, als dat nu voor iets geldt, dan is het wel voor koken.

Mensen die echt nog nooit van hun leven zelf een maaltijd hebben bereid, verwijs ik naar een kookboek voor kinderen of studenten. Begin vooral met iets simpels en gebruik niet de kookwekker (waar zijn die dingen toch voor, je gaat toch zeker geen dutje doen als je aan het koken bent!) als je spaghetti kookt, maar vis een minuut voor de op het pak aangegeven kooktijd een sliertje eruit en proef of het al gaar is. The proof of the pudding is in the eating, zeggen de Engelsen en zij maken de beste kookboeken, gek genoeg.