Door mijn gebrekkige kennis van de Roomse iconografie begreep ik aanvankelijk niet waar Arnon Grunberg in De Joodse Messias op doelde toen hij de ware Messias in de vorm van een pelikaan ten tonele voerde. Via Borges’ Boek van de Denkbeeldige Wezens kwam ik er achter dat de pelikaan, omdat hij in staat geacht werd zijn jongen uit de dood op te wekken, een oud Christelijk symbool voor Jezus zelf is. Ook onze eigen Jacob van Maerlant had de gewoonte van pelikanen om hun jongen uit de dood te doen verrijzen in zijn Boek der Natuur (ca. 1266) beschreven.

Sindsdien zie ik overal pelikanen. Eerst vond ik op de onvolprezen Haagse boekenmarkt op het Plein zo’n mooi geel miniboekje uit de Reclam Universal-Bibliothek met twee toneelstukken van August Strindberg. Zijn Gespenstersonate en, jawel, Der Pelikan. “So müßte das Leben immer sein, sagte unser Vater - ja, er war der Pelikan, und nicht die Mama, denn er rackerte sich ab für uns – seine Hosen hatten immer ausgebeulten Knie, und der Samt am seinen Jagerkragen war abgewetzt, während wir wie die Grafenkinder gingen!” (Zo zou het leven altijd moeten zijn, zei onze vader – ja, hij was de pelikaan en niet onze moeder, want hij werkte zich kapot voor ons – er zaten altijd knieën in zijn broeken, en het fluweel van zijn jagerskraag was versleten, terwijl wij eruit zagen als kinderen van de graaf.)

En kortgeleden kwam ik langs de Katholieke kerk aan de Wassenaarseweg in Den Haag. Ik moet daar al een paar honderd keer zijn langs gefietst, of gewandeld, maar nooit eerder viel mij het prachtige beeldhouwwerk van de pelikaan en zijn jongen op. Waarschijnlijk heb ik het wel gezien, maar drong het niet tot me door en vergat ik het weer onmiddellijk omdat de betekenis me ontging. Het leuke is dat pal naast deze kerk een middelbare school is gevestigd, die het Maerlant Lyceum heet.

Het museum Meermanno heeft een collectie pelikanen http://collecties.meermanno.nl/handschriften/pelikaan

De gemeenten Appingedam http://www.ngw.nl/a/appinged.htm en de (voormalige) gemeente Kortenhoef http://www.ngw.nl/k/kortenho.htm hebben een pelikaan in hun wapen.

Hedendaags nihilisme: http://www.deleunstoel.nl/archief_artikelen.php?subrubriek_id=12&artikel_id=445

De verlossende pelikaan en het traptreewezen: http://www.deleunstoel.nl/archief_artikelen.php?subrubriek_id=12&artikel_id=663