Frans de Jong is voorzitter van de Zuid-Hollandse Milieufederatie. Ik ken Frans als iemand die een hekel heeft aan twijfel (‘de arrogantie van de twijfel’). Toch heeft hij twijfels bij zijn toekomst als voorzitter.

‘Wij hebben iets gedaan dat volgens sommigen niet kan. Namelijk ons bereid verklaard deals te sluiten over de aanleg van de verlengde A4 door het Delfland. Wij zijn bereid om natuur op de ene plek op te offeren voor substantiële investeringen in natuurgebieden elders.’

Bij het uitspreken van het woord natuur geeft hij met handgebaren aan dat de natuur die hij bereid is op te offeren niet veel voorstelt.

‘Volgens mij is dit de enig mogelijke weg. Weet je dat de milieubeweging de mogelijkheid heeft heel Nederland lam te leggen? Met behulp van bestaande wetgeving. Ja, ik bedoel hindermacht. Dat kan toch niet de bedoeling zijn. Je moet kijken wat je met die macht kan. Wat je er voor terug kunt krijgen. In het Delfland geef je iets op en je compenseert dat met reële maatregelen. Het is echt onvermijdelijk dat we die kant opgaan. Er zijn geen heilige stukjes land meer. Het belang van natuur en milieu is niet alleen gebaat bij behoud. Sterker nog, behouden is een achterlijke strategie: we moeten onderhandelen en ontwikkelen. Dat heeft de toekomst. Op dit moment is dat nog een probleem. De huidige generatie activisten is opgegroeid met behoud, met strijd om wetgeving. Maar de nieuwe generatie zit anders in elkaar. Die heeft nog steeds oog voor natuur en milieu, maar is niet langer behoudziek en bang. We zitten nu nog met een bange generatie, die alles puur wil houden zoals het is. Daar loop je mee vast. De volgende generatie of degene die daarna komt heeft daar geen last meer van.'

Let op: hij zegt niet die nieuwe generatie heeft daar misschien, of hopelijk, geen last meer van, maar hij schijnt te weten dat het zo is. Het is een kijk op de wereld die veel innerlijke rust moet geven. Een geweldig contrast met de bangelijkheid die de rest van Nederland in zijn greep lijkt te hebben. Juist vanwege dat rotsvaste vertrouwen in de toekomst was ik benieuwd wat Frans zou vinden van die heisa rond het Naardermeer, de verbinding die er moet komen (of juist niet) tussen de A6 en de A9.* Daarom vroeg ik hem om met mij van Weesp naar Naarden te lopen en onderweg de problematiek door te nemen. Vanwege de regen kwamen we niet verder dan Muiden (Naardermeer niet gezien), maar we hadden ruimschoots de tijd om te praten.

‘Eerlijk gezegd vind ik dat Naardermeer niet het belangrijkste natuurgebied van Nederland. De Oostvaardersplassen bijvoorbeeld zijn belangrijker. Waarom? Nou het gebied is gewoon veel en veel groter. Kijk, je moet het zo zien: als je een stuk land en water van enige omvang aan z’n lot overlaat krijg je vanzelf een natuurgebied. Leeftijd helpt, maar omvang is het belangrijkst. De Oostvaardersplassen bestaan pas sinds 1968 en zijn naar mijn smaak interessanter, levendiger, stiller, noem maar op, dan het Naardermeer.

Het enthousiasme voor het Naardermeer heeft iets met de geschiedenis van het natuurbehoud in Nederland te maken. Jac.P.Thijsse en zo, het eerste officiële natuurgebied. Dat mag een irrationeel argument zijn, maar het telt wel mee. Het speelt zelfs een heel belangrijke rol. Ik denk eigenlijk dat ik ook niet bereid zou zijn om over het Naardermeer deals te sluiten. Puur uit respect voor het voorbeeld van de oude Thijsse. Hoewel ik behoudzucht in het algemeen geen goede weg vind. De natuurbeweging is zo verknocht aan dit gebied, daar moeten andere, ogenschijnlijk rationele, argumenten dan maar voor wijken.’

‘Die tunnel die nu wordt voorgesteld, loopt weliswaar langs het Naardermeer, maar zal veel invloed op bijvoorbeeld de waterhuishouding hebben. Neen, ik heb me niet in de techniek verdiept, maar ik neem zondermeer aan dat het hele ecosysteem daardoor lelijk in de war wordt geschopt. Ga daar maar vanuit. De dode natuur, bodem, water, bepaalt de levende natuur. Na zo´n verstoring zal het heel lang duren voor er weer een nieuw evenwicht is ontstaan en dat zal anders zijn dan nu. Ja, natuurlijk dat is eerder gebeurd, met name met de aanleg van de spoorlijn dwars door het gebied, maar nu willen we zoiets dus niet weer.’

‘Eerlijk gezegd speelt ook een rol dat de voorgestelde oplossing van het verkeersprobleem, die verbindingsweg via een tunnel van de A6 en de A9, volgens mij een halfzachte remedie is. Kijk je moet natuurlijk beginnen met vast te stellen dat Almere bij Amsterdam hoort en dat er dus goede vervoersverbindingen moeten zijn. Die zijn er nu niet en dat moet dus ingrijpend worden verbeterd. Maar die tunnel hier dat helpt maar marginaal. Maak nou eens echt een goed plan, zou ik zeggen. Hoe zit dat eigenlijk met de Markerwaard-variant, waarom hoor je daar nooit meer wat over? Ja natuurlijk, ik weet dat daar ook veel weerstand tegen is, maar als het plan er echt goed uitziet zou ik daar wel een deal over willen sluiten.’

‘Met wie je deals moet sluiten? De ene keer met die en de volgende keer met een ander. Hoe zo is dat een probleem? Dat zie ik niet zo. OK, die bange grijze generatie die het nu voor het zeggen heeft, wordt misschien wel beheerst door de begrijpelijke vrees voor de autoriteiten en de markt. Toezeggingen zijn te vaak niet gestand gedaan. Maar dat gaat over. De autoriteiten van morgen of overmorgen zijn ook andere types dan we nu hebben. Minder ééndimensionaal zogezegd. Als ik naar mijn kinderen kijk zie ik een totaal ander patroon van het aangaan van allianties dan ik vroeger gewend was. Problemen die nu onoplosbaar lijken worden daardoor weggevaagd. Natuurlijk ontstaan er ook weer andere problemen, maar daar vinden we ook wat op. Misschien maken wij dat nog wel mee.’

*In de krant van 22 augustus, dat was twee dagen nadat dit gesprek plaatsvond, werd melding gemaakt van weer een ander plan. Geen verbindingsweg tussen de A6 en de A9, maar hier en daar bestaande wegstukken verbreden. Goedkoper en minder belastend voor het Naardermeer, volgens zeggen.

 

 

******************************************************

Wilt u geattendeerd worden op de nieuwe aflevering van De Leunstoel?

Laat ons dat weten door de reactieknop hieronder te gebruiken en als

onderwerp in te vullen: Nieuwsbrief.