archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 16
Jaargang 21
30 mei 2024
Beschouwingen > In de polder delen printen terug
Ronald Plasterk Arie de Jong

2116BS PlasterkEen opmerkelijke deelnemer aan het nog lopende formatieproces werd Ronald Plasterk. Goed bevriend met Geert Wilders, fractievoorzitter van de PVV, de grootste fractie die telkens het initiatief mocht nemen bij het aanzoeken en voordragen van helpende functionarissen: de verkenner, de informateurs, de formateur en als klap op de vuurpijl de minister-president.
Na de uitglijder met Gom van Strien, fractieleider voor de PVV in de Eerste Kamer, maar verwikkeld in een sjoemelaffaire met de Utrechtse universiteit, werd al snel Ronald Plasterk aangewezen als verkenner op voordracht van Geert Wilders. Later werd hij informateur. Dat hij lid is van de PvdA, een partij die niet aan tafel zat, deed wel de wenkbrauwen fronsen, maar was blijkbaar geen beletsel voor de fracties die het met elkaar wilden proberen.

Ronald leerde ik al begin jaren tachtig kennen. Hij was actief in de Leidse PvdA, waar ik zelf actief was. Ronald was jong, ambitieus, intelligent, goed van de tongriem gesneden en sympathiek. Hij werd in 1982 lid van de Leidse gemeenteraad, pas 25 jaar oud en nog maar net afgestudeerd als biochemicus. Hij promoveerde in 1984 en ging werken in de Verenigde Staten en daarna in Engeland, in Cambridge, zodat hij maar twee jaar in de gemeenteraad zat. Hij had een mooie loopbaan in de wetenschap, vanaf 1987 terug in Nederland. In 2000 werd hij directeur van het Hubrecht Instituut en tegelijk hoogleraar bij de Utrechtse universiteit. Hij viel op met prikkelende columns in de Volkskrant en als bestuurslid van de Vereniging tegen Kwakzalverij. Hij muntte het prachtige begrip ‘ietsisme’, om mensen te duiden die niet meer kunnen worden gerekend tot een geloofsgemeenschap, maar er wel van overtuigd zijn ‘dat er iets is’. Hoewel hij niets had met geloof of met dat ietsisme, sierde het hem dat hij zich daar niet tegen afzette.

Lid van PPP

In die tijd kwam ik hem weer tegen, want hij werd lid van een gespreksgroep waar ik al vanaf de oprichting in 1977 secretaris van ben, met de benaming PPP. Ronald onderscheidde zich door zijn intelligente en creatieve bijdragen en bleef een sympathieke, minzame wetenschapper. Hij werd ontdekt door Wouter Bos die hem in de commissie haalde die het verkiezingsprogramma van 2007 schreef. In 2007 werd hij minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, en in alles kon je merken dat hij zich daar heel goed bij voelde. Voor het grote publiek werd hij de minister die met een hoed op evenementen bezocht, en sommigen hadden er weet van dat hij van elke bezoeker op zijn werkkamer op het departement een foto maakte. Wie minister of staatssecretaris wordt moet bijna al zijn functies opgeven en financiële belangen op afstand zetten. Ronald was er trots op dat hij lid bleef van de politieke gespreksgroep PPP en als het even kon nam hij deel aan de besprekingen.

Kamerlid

Het ministerschap liep af in 2010, toen zijn partij, de PvdA, geen plek meer had in het kabinet. In het eerste kabinet van Marc Rutte gingen na veel gedoe VVD en CDA samen regeren, met gedoogsteun van de PVV, nodig omdat er anders geen meerderheid was in de Tweede Kamer. Ronald was Tweede Kamerlid en werd woordvoerder Financiën. De in 2010 aangetreden Job Cohen, die zijn burgemeesterschap van Amsterdam had ingewisseld voor de landelijke politiek, bleek niet te aarden als fractievoorzitter in de Tweede Kamer. Er moest een opvolger komen en Ronald deed begin 2012 mee aan een ledenraadpleging in de PvdA, met een stuk of vijf kandidaten. Ik stemde op hem, want ik vond hem beter dan de andere kandidaten, onder wie Diederik Samsom die echter won. Bij de vervroegde verkiezingen van 2012 kwam de PvdA weer in het kabinet en Ronald werd minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. En hij bleef lid van de gespreksgroep PPP.
Mij staat vooral bij dat hij als minister een wens van de VVD moest vervullen: het fuseren van de provincies Noord-Holland, Utrecht en Flevoland en het opschalen van gemeenten naar 100.000 inwoners of meer. Er kwam helemaal niets van terecht.
In 2017 ging de PvdA onderuit bij de Tweede Kamerverkiezingen, was niet meer in beeld voor een nieuw kabinet en Ronald verliet de politiek en stapte weer de (commerciële) wetenschap in. In de gespreksgroep PPP kwam hij nog een keer om te vertellen hoe het naar zijn beleving er aan toeging in de politiek.
Een enkele keer belde hij me op om advies te vragen of feiten te achterhalen, meestal in verband met zijn stukjes in De Telegraaf.

Terug

En toen, eind november 2023, keerde hij terug op het landelijke politieke schouwtoneel. Eerst als verkenner om in opdracht van de Tweede Kamer na te gaan welke partijen met elkaar aan tafel konden gaan zitten om een kabinet te vormen, vervolgens als informateur om te proberen deze partijen een stap verder te helpen. Wat hielp bij het verzoek van Geert Wilders om de rol van verkenner op zich te nemen, was dat daags na de verkiezingen Ronald een column in De Telegraaf schreef, waarin hij naar voren bracht dat er een kabinet moest komen van PVV, VVD, NSC en BBB, om recht te doen aan de verkiezingsuitslag, en dat het vormen van een dergelijk kabinet een kwestie van weken zou zijn. Dat laatste viel tegen en zijn rol leek uitgespeeld, toen na maandenlange besprekingen Pieter Omtzigt (NSC) van tafel wegliep en de formatie tijdelijk strandde. Na drie maanden uit beeld te zijn geweest, kwam hij weer in beeld, toen het er om ging wie minister-president moest worden. Blijkbaar was het voor de partijen niet een groot bezwaar om iemand te nemen die al een halve eeuw lid is van de PvdA. Overigens zou hij zelf dat lidmaatschap er aan geven als hij minister-president kon worden, en anders zou hij geroyeerd worden als lid van de PvdA. Maar het kwam er niet van. Nadat gebleken was dat hij zich verrijkt had door zich voor te doen als enige uitvinder van een medicijn waarop hij octrooi had aangevraagd, terwijl dat dubieus was, was het einde verhaal.

Het spreekwoord luidt: Hoogmoed komt voor de val (een Bijbelse uitspraak, Spreuken 16, vers 18). Of Ronald dat als motto zal kiezen, valt te betwijfelen. Maar het is een vervelend einde van een mooie loopbaan.

----------

De heer P is geportretteerd door Marcia Meerum Terwogt.
Meer informatie: marciamt72@gmail.com



© 2024 Arie de Jong meer Arie de Jong - meer "In de polder" -
Beschouwingen > In de polder
Ronald Plasterk Arie de Jong
2116BS PlasterkEen opmerkelijke deelnemer aan het nog lopende formatieproces werd Ronald Plasterk. Goed bevriend met Geert Wilders, fractievoorzitter van de PVV, de grootste fractie die telkens het initiatief mocht nemen bij het aanzoeken en voordragen van helpende functionarissen: de verkenner, de informateurs, de formateur en als klap op de vuurpijl de minister-president.
Na de uitglijder met Gom van Strien, fractieleider voor de PVV in de Eerste Kamer, maar verwikkeld in een sjoemelaffaire met de Utrechtse universiteit, werd al snel Ronald Plasterk aangewezen als verkenner op voordracht van Geert Wilders. Later werd hij informateur. Dat hij lid is van de PvdA, een partij die niet aan tafel zat, deed wel de wenkbrauwen fronsen, maar was blijkbaar geen beletsel voor de fracties die het met elkaar wilden proberen.

Ronald leerde ik al begin jaren tachtig kennen. Hij was actief in de Leidse PvdA, waar ik zelf actief was. Ronald was jong, ambitieus, intelligent, goed van de tongriem gesneden en sympathiek. Hij werd in 1982 lid van de Leidse gemeenteraad, pas 25 jaar oud en nog maar net afgestudeerd als biochemicus. Hij promoveerde in 1984 en ging werken in de Verenigde Staten en daarna in Engeland, in Cambridge, zodat hij maar twee jaar in de gemeenteraad zat. Hij had een mooie loopbaan in de wetenschap, vanaf 1987 terug in Nederland. In 2000 werd hij directeur van het Hubrecht Instituut en tegelijk hoogleraar bij de Utrechtse universiteit. Hij viel op met prikkelende columns in de Volkskrant en als bestuurslid van de Vereniging tegen Kwakzalverij. Hij muntte het prachtige begrip ‘ietsisme’, om mensen te duiden die niet meer kunnen worden gerekend tot een geloofsgemeenschap, maar er wel van overtuigd zijn ‘dat er iets is’. Hoewel hij niets had met geloof of met dat ietsisme, sierde het hem dat hij zich daar niet tegen afzette.

Lid van PPP

In die tijd kwam ik hem weer tegen, want hij werd lid van een gespreksgroep waar ik al vanaf de oprichting in 1977 secretaris van ben, met de benaming PPP. Ronald onderscheidde zich door zijn intelligente en creatieve bijdragen en bleef een sympathieke, minzame wetenschapper. Hij werd ontdekt door Wouter Bos die hem in de commissie haalde die het verkiezingsprogramma van 2007 schreef. In 2007 werd hij minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, en in alles kon je merken dat hij zich daar heel goed bij voelde. Voor het grote publiek werd hij de minister die met een hoed op evenementen bezocht, en sommigen hadden er weet van dat hij van elke bezoeker op zijn werkkamer op het departement een foto maakte. Wie minister of staatssecretaris wordt moet bijna al zijn functies opgeven en financiële belangen op afstand zetten. Ronald was er trots op dat hij lid bleef van de politieke gespreksgroep PPP en als het even kon nam hij deel aan de besprekingen.

Kamerlid

Het ministerschap liep af in 2010, toen zijn partij, de PvdA, geen plek meer had in het kabinet. In het eerste kabinet van Marc Rutte gingen na veel gedoe VVD en CDA samen regeren, met gedoogsteun van de PVV, nodig omdat er anders geen meerderheid was in de Tweede Kamer. Ronald was Tweede Kamerlid en werd woordvoerder Financiën. De in 2010 aangetreden Job Cohen, die zijn burgemeesterschap van Amsterdam had ingewisseld voor de landelijke politiek, bleek niet te aarden als fractievoorzitter in de Tweede Kamer. Er moest een opvolger komen en Ronald deed begin 2012 mee aan een ledenraadpleging in de PvdA, met een stuk of vijf kandidaten. Ik stemde op hem, want ik vond hem beter dan de andere kandidaten, onder wie Diederik Samsom die echter won. Bij de vervroegde verkiezingen van 2012 kwam de PvdA weer in het kabinet en Ronald werd minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. En hij bleef lid van de gespreksgroep PPP.
Mij staat vooral bij dat hij als minister een wens van de VVD moest vervullen: het fuseren van de provincies Noord-Holland, Utrecht en Flevoland en het opschalen van gemeenten naar 100.000 inwoners of meer. Er kwam helemaal niets van terecht.
In 2017 ging de PvdA onderuit bij de Tweede Kamerverkiezingen, was niet meer in beeld voor een nieuw kabinet en Ronald verliet de politiek en stapte weer de (commerciële) wetenschap in. In de gespreksgroep PPP kwam hij nog een keer om te vertellen hoe het naar zijn beleving er aan toeging in de politiek.
Een enkele keer belde hij me op om advies te vragen of feiten te achterhalen, meestal in verband met zijn stukjes in De Telegraaf.

Terug

En toen, eind november 2023, keerde hij terug op het landelijke politieke schouwtoneel. Eerst als verkenner om in opdracht van de Tweede Kamer na te gaan welke partijen met elkaar aan tafel konden gaan zitten om een kabinet te vormen, vervolgens als informateur om te proberen deze partijen een stap verder te helpen. Wat hielp bij het verzoek van Geert Wilders om de rol van verkenner op zich te nemen, was dat daags na de verkiezingen Ronald een column in De Telegraaf schreef, waarin hij naar voren bracht dat er een kabinet moest komen van PVV, VVD, NSC en BBB, om recht te doen aan de verkiezingsuitslag, en dat het vormen van een dergelijk kabinet een kwestie van weken zou zijn. Dat laatste viel tegen en zijn rol leek uitgespeeld, toen na maandenlange besprekingen Pieter Omtzigt (NSC) van tafel wegliep en de formatie tijdelijk strandde. Na drie maanden uit beeld te zijn geweest, kwam hij weer in beeld, toen het er om ging wie minister-president moest worden. Blijkbaar was het voor de partijen niet een groot bezwaar om iemand te nemen die al een halve eeuw lid is van de PvdA. Overigens zou hij zelf dat lidmaatschap er aan geven als hij minister-president kon worden, en anders zou hij geroyeerd worden als lid van de PvdA. Maar het kwam er niet van. Nadat gebleken was dat hij zich verrijkt had door zich voor te doen als enige uitvinder van een medicijn waarop hij octrooi had aangevraagd, terwijl dat dubieus was, was het einde verhaal.

Het spreekwoord luidt: Hoogmoed komt voor de val (een Bijbelse uitspraak, Spreuken 16, vers 18). Of Ronald dat als motto zal kiezen, valt te betwijfelen. Maar het is een vervelend einde van een mooie loopbaan.

----------

De heer P is geportretteerd door Marcia Meerum Terwogt.
Meer informatie: marciamt72@gmail.com

© 2024 Arie de Jong
powered by CJ2