Voorbij de Wassenaarse Slag in noordelijke richting lopend, wat aan te bevelen is als je naar Katwijk wilt, worden de duinen ineens echt duinen, met stuifzand en verwaaide vegetatie. Het gebied tussen Den Haag en Wassenaar heeft er ooit ook zo uitgezien maar het is veranderd door de waterwinning. Aanvankelijk is het daardoor sterk verdroogd, zozeer dat niet alleen de watervoorziening maar ook de kustverdediging in het geding kwam. Vervolgens is men er rivierwater heen gaan brengen. Het resultaat daarvan is een ‘onnatuurlijk’ vochtig gebied met bijbehorende vegetatie. De natuurvrienden gruwen daarvan. Maar ja, wat is onnatuurlijk? Het is maar net hoe lang je in de tijd terug gaat. Zo moet het er eeuwen geleden beurtelings heel nat en droog zijn geweest, de aanhoudende droogte was van recenter datum.

De georganiseerde natuurliefhebbers willen liefst terug naar de situatie van 1899 toen E. Heimans en Jac.P. Thijsse het boekje In de duinen schreven. In het voorwoord bij de vierde druk (1932) brachten zij onder woorden wat nog steeds een leidend beginsel voor de natuurbeweging lijkt te zijn: ‘Dan mogen wij de hoop koesteren, dat verder bederf worde gestuit, het schoone in zijn natuurlijke toestand behouden, ja misschien ook veel bedorvens nog in waardiger vorm gebracht.’ De Duinwaterleiding zou, in reactie op die laatste wens, best iets willen en kunnen veranderen (door een groter deel van het rivierwater diep in de grond te pompen), maar dat stuit op verzet van recreanten en omwonenden, die inmiddels niet beter meer weten of het hoort zoals het nu is.

Om de wandelaar direct in te prenten dat hij een traditioneel duingebied is binnengegaan voert de route van het Hollandse Kustpad je meteen door een uitgestrekte zandvlakte. Prachtig en ook het vervolg was heel goed te genieten. Toch lukte het mij niet om de geëxalteerde staat van Heimans&Thijsse te bereiken (‘ik sloeg de armen omhoog en moest juichen en het uitschreeuwen’). Ik ben niet zo uitbundig van aard en U moet rekenen dat het hartje winter was. Bovendien ben ik geen geoefend waarnemer. De mens ziet nu eenmaal alleen wat hij kent, of tenminste kan classificeren. Sinds kort probeer ik de kenmerken van de vogels die op mijn weg komen te onthouden om thuis de naam erbij te zoeken. Zo weet ik nu dat het kleurige gezelschap dat voor mij heen en weer fladderde vermoedelijk een zwerm koperwieken was die gastvrijheid bood aan een paar kramsvogels, of andersom. De aandacht werd ook afgeleid door imposante resten van de door de Duitsers aangelegde Atlantik Wall, die tegenwoordig volgens een informatiebord onderdak bieden aan vleermuizen. Wat zouden Heimans&Thijsse daarvan hebben gevonden?

Voor je van het zuiden Katwijk binnenloopt passeer je een Soefi-tempel. In een recente historische roman van Robert Haasnoot (De heugling) wordt een soort verklaring gegeven voor de aanwezigheid van dat bouwwerk op die plek. In het begin van de vorige eeuw zouden diverse dorpsbewoners gedroomd hebben over de duinpan waarin de tempel nu staat. Een passant, iemand die blijkbaar iets had met de Soefi-beweging, had er zelfs een visioen en dat is aanleiding geweest er die tempel te laten neerzetten. Aardig boek wel, de derde in een serie van drie die in Katwijk speelt; in de boeken heet het Zeewijk trouwens. Het bevindelijke christendom met zijn rare uitwassen en bijzondere taalgebruik wordt door de schrijver nauwgezet geportretteerd.

Aan de boulevard, een woord dat niet lijkt te passen bij Katwijk, blijken diverse appartementen te koop te staan; ook appartement is trouwens een fout woord in deze omgeving. Alles ziet er zo simpel en eenvoudig uit hier. Het is weliswaar een echte badplaats maar minder zondig als andere badplaatsen. Feestgedruis dient ingetogen te zijn en mag in ieder geval de eredienst niet verstoren. Topless baden is pas sinds kort toegestaan, maar alleen door mannen en niet op zondag. Eigenlijk is het nog steeds een heel erg christelijk dorp. Wie overweegt zo’n appartement te kopen doet er goed aan eerst de boeken van Haasnoot te lezen. Als de daarin geschetste sfeer u afstoot dan zou ik het niet doen.

Aan het andere eind van de boulevard staat een monument dat bestaat uit een gekromde plaat roestig ijzer met daarop de namen van hen die bleven op zee. De aanblik daarvan ontneemt je iedere neiging om lacherig te doen over dat bevindelijke christendom. Iets verderop, waar de duinen beginnen, ligt een beetje verloren Hotel Savoy, tevens pannenkoekenhuis, een haveloos wit blok met groen geverfde sponningen en deuren, zo lelijk dat het je een warm gevoel van binnen geeft. Waar zoiets onooglijks kan bestaan moet wel goed volk wonen. Misschien geldt dat wel voor Katwijk in zijn geheel. Maar ja, noem mij een badplaats die wel mooi is. Ik zou het niet weten. Het verderop gelegen Noordwijk, met zijn kapitale villa’s, Huis ter Duijn en de Hotels van Oranje heeft vooral pretenties, maar dat is niet hetzelfde als mooi. Geef mij Katwijk maar.

 

**************************************************

De Leunstoel is gebouwd door Peppered. Ga voor informatie over

dat bureau naar www.peppered.nl .