archiefvorig nr.lopend nr.

Nummer 14
Jaargang 20
27 april 2023
Beschouwingen > In de polder delen printen terug
De BBB in Zuid-Holland Arie de Jong

2014BS BBB ZHDe verkiezingen van 15 maart 2023 waren bedoeld om Provinciale Staten te kiezen. Weliswaar gingen de landelijke media en de politieke elite in Den Haag ermee op de loop (zoals met het debat in de Tweede Kamer op 5 april dat, zoals zo vaak, op niets uitliep en na middernacht als een opgebrande kaars werd gedoofd), maar het ging toch echt om de samenstelling van Provinciale Staten.
Nu heb ik 15 jaar zelf in Provinciale Staten van Zuid-Holland gezeten, weliswaar nog in de goede oude tijd, met een monistisch stelsel en een vergadering van 83 leden onder voorzitterschap van de Commissaris van de Koningin, maar ik blijf me verbonden voelen met het wel en wee van de provincie. Nou ja, dat zou ik wel willen, maar gemakkelijk is dat niet, want je leest zelden of nooit iets over waar het in Provinciale Staten over gaat, of wat Gedeputeerde Staten nu weer van plan zijn. Laten we het er op houden dat het allemaal wel goed gaat in het Provinciehuis.

Hoe liepen in Zuid-Holland de verkiezingen af?

Net als in alle andere provincies behaalde BBB in Zuid-Holland vanuit het niets de meeste stemmen. Dat leverde 8 zetels op in Provinciale Staten dat tegenwoordig 55 leden telt. Evenveel als de VVD, die ook 8 zetels haalde. Voor de VVD was het een beroerde uitslag. Op het hoogtepunt in de afgelopen halve eeuw haalde de VVD 28 zetels van 83. Dat was in 1995, toen het CDA 15 en de PvdA 14 zetels behaalden. Verhoudingsgewijs had de VVD in 1995 meer dan twee keer zoveel zetels als nu.

Voor CDA en PvdA was het resultaat deze keer nog dramatischer. Laat ik beginnen met de PvdA, waar ik zelf vier fracties van heb meegemaakt. Nog voor mijn tijd behaalde de PvdA in 1978 wel 34 zetels van 83. Nu heeft de partij er nog 4 op 55. De slechtste uitslag in het bestaan van de PvdA vanaf 1946. Op het hoogtepunt was de PvdA dus zes keer zo groot als nu. In de jaren zeventig was vooral het Rijnmondgebied een bolwerk van de PvdA. In Rotterdam, Spijkenisse, Schiedam, Vlaardingen en Hellevoetsluis had de PvdA een meerderheid, in de toen bestaande Rijnmondraad (het was de bedoeling dat dit Openbaar Lichaam te zijner tijd een provincie zou worden) eveneens. Kijk je nu naar de aanhang van de PvdA in die steden, dan is daar weinig meer van over. Het ziet er ook niet naar uit dat het de PvdA kan lukken om die neergang om te buigen.

Dan het CDA. Dat haalde nu eveneens 4 zetels op 55. Dat is de beroerdste uitslag die het CDA of de voorgangers van het CDA ooit gehaald hebben. Nog in 2007 werd het CDA de grootste, met 13 zetels van 55. Langer terug waren het er meer, ook al is dat beeld licht vertekend door de afname van de omvang van Provinciale Staten van 83 naar 55 zetels. Zo was de optelsom van KVP, ARP en CHU in 1950 38 zetels, een aantal dat met elke volgende verkiezing iets zou dalen, dat wel. Hoe dan ook, de toenmalige aanhang van het CDA was zeven keer zo groot als nu! Let wel, dat was in een tijd dat de KVP in Limburg 39 van de 45 zetels haalde (in 1962 ging het daar nog om 51 zetels voor de KVP van 59). In Noord-Brabant had de KVP in 1950 52 van de 64 zetels, in 1962 nog 56 van 71. Ongekend.

Terug naar de uitslag van 15 maart in Zuid-Holland.

Nog voordat de nieuw verkozen leden van Provinciale Staten konden worden beëdigd, had BBB al een informateur aangezocht, Fred Teeven. Zo iemand noemen ze ook wel verkenner, maar mij lukt het niet om het verschil met een informateur waar te nemen. Fred Teeven is een prominent lid van de VVD, maar dat was het slimme van BBB: overal werden informateurs ingeschakeld uit andere partijen dan de BBB. Binnen een paar dagen was Fred Teeven er uit: vorm een college van BBB, VVD, GroenLinks, PvdA en CDA. Niet met D66, want de kloof tussen BBB en D66 is slecht te overbruggen. Zo’n coalitie zou leunen op 30 van 55 zetels, een werkbare meerderheid. Bovendien kunnen dan verschillende gedeputeerden doorgaan, naast nieuwe gezichten uit BBB. Al met al een wijs en voor de hand liggend advies. We zullen zien hoe het uitpakt.
Overigens zullen er nu maar liefst 15 partijen zijn vertegenwoordigd in Zuid-Holland. Nooit eerder werden zoveel partijen verkozen in Provinciale Staten van Zuid-Holland. Als iedereen zijn en haar zegje moet doen in commissies en plenair, dan wordt een ieder veel zitvlees toegewenst.

Ik kijk uit naar het jaarlijkse diner van oud-bestuurders van Zuid-Holland om kennis te kunnen maken met nieuwe bestuurders die zonder twijfel net zo hun best zullen doen als iedereen die hen voorging en mijn deelneming te betuigen aan de lui die aan de kant zijn gezet.

----------

De illustratie is van Petra Busstra.
Meer informatie: www.petrabusstra.com



© 2023 Arie de Jong meer Arie de Jong - meer "In de polder" -
Beschouwingen > In de polder
De BBB in Zuid-Holland Arie de Jong
2014BS BBB ZHDe verkiezingen van 15 maart 2023 waren bedoeld om Provinciale Staten te kiezen. Weliswaar gingen de landelijke media en de politieke elite in Den Haag ermee op de loop (zoals met het debat in de Tweede Kamer op 5 april dat, zoals zo vaak, op niets uitliep en na middernacht als een opgebrande kaars werd gedoofd), maar het ging toch echt om de samenstelling van Provinciale Staten.
Nu heb ik 15 jaar zelf in Provinciale Staten van Zuid-Holland gezeten, weliswaar nog in de goede oude tijd, met een monistisch stelsel en een vergadering van 83 leden onder voorzitterschap van de Commissaris van de Koningin, maar ik blijf me verbonden voelen met het wel en wee van de provincie. Nou ja, dat zou ik wel willen, maar gemakkelijk is dat niet, want je leest zelden of nooit iets over waar het in Provinciale Staten over gaat, of wat Gedeputeerde Staten nu weer van plan zijn. Laten we het er op houden dat het allemaal wel goed gaat in het Provinciehuis.

Hoe liepen in Zuid-Holland de verkiezingen af?

Net als in alle andere provincies behaalde BBB in Zuid-Holland vanuit het niets de meeste stemmen. Dat leverde 8 zetels op in Provinciale Staten dat tegenwoordig 55 leden telt. Evenveel als de VVD, die ook 8 zetels haalde. Voor de VVD was het een beroerde uitslag. Op het hoogtepunt in de afgelopen halve eeuw haalde de VVD 28 zetels van 83. Dat was in 1995, toen het CDA 15 en de PvdA 14 zetels behaalden. Verhoudingsgewijs had de VVD in 1995 meer dan twee keer zoveel zetels als nu.

Voor CDA en PvdA was het resultaat deze keer nog dramatischer. Laat ik beginnen met de PvdA, waar ik zelf vier fracties van heb meegemaakt. Nog voor mijn tijd behaalde de PvdA in 1978 wel 34 zetels van 83. Nu heeft de partij er nog 4 op 55. De slechtste uitslag in het bestaan van de PvdA vanaf 1946. Op het hoogtepunt was de PvdA dus zes keer zo groot als nu. In de jaren zeventig was vooral het Rijnmondgebied een bolwerk van de PvdA. In Rotterdam, Spijkenisse, Schiedam, Vlaardingen en Hellevoetsluis had de PvdA een meerderheid, in de toen bestaande Rijnmondraad (het was de bedoeling dat dit Openbaar Lichaam te zijner tijd een provincie zou worden) eveneens. Kijk je nu naar de aanhang van de PvdA in die steden, dan is daar weinig meer van over. Het ziet er ook niet naar uit dat het de PvdA kan lukken om die neergang om te buigen.

Dan het CDA. Dat haalde nu eveneens 4 zetels op 55. Dat is de beroerdste uitslag die het CDA of de voorgangers van het CDA ooit gehaald hebben. Nog in 2007 werd het CDA de grootste, met 13 zetels van 55. Langer terug waren het er meer, ook al is dat beeld licht vertekend door de afname van de omvang van Provinciale Staten van 83 naar 55 zetels. Zo was de optelsom van KVP, ARP en CHU in 1950 38 zetels, een aantal dat met elke volgende verkiezing iets zou dalen, dat wel. Hoe dan ook, de toenmalige aanhang van het CDA was zeven keer zo groot als nu! Let wel, dat was in een tijd dat de KVP in Limburg 39 van de 45 zetels haalde (in 1962 ging het daar nog om 51 zetels voor de KVP van 59). In Noord-Brabant had de KVP in 1950 52 van de 64 zetels, in 1962 nog 56 van 71. Ongekend.

Terug naar de uitslag van 15 maart in Zuid-Holland.

Nog voordat de nieuw verkozen leden van Provinciale Staten konden worden beëdigd, had BBB al een informateur aangezocht, Fred Teeven. Zo iemand noemen ze ook wel verkenner, maar mij lukt het niet om het verschil met een informateur waar te nemen. Fred Teeven is een prominent lid van de VVD, maar dat was het slimme van BBB: overal werden informateurs ingeschakeld uit andere partijen dan de BBB. Binnen een paar dagen was Fred Teeven er uit: vorm een college van BBB, VVD, GroenLinks, PvdA en CDA. Niet met D66, want de kloof tussen BBB en D66 is slecht te overbruggen. Zo’n coalitie zou leunen op 30 van 55 zetels, een werkbare meerderheid. Bovendien kunnen dan verschillende gedeputeerden doorgaan, naast nieuwe gezichten uit BBB. Al met al een wijs en voor de hand liggend advies. We zullen zien hoe het uitpakt.
Overigens zullen er nu maar liefst 15 partijen zijn vertegenwoordigd in Zuid-Holland. Nooit eerder werden zoveel partijen verkozen in Provinciale Staten van Zuid-Holland. Als iedereen zijn en haar zegje moet doen in commissies en plenair, dan wordt een ieder veel zitvlees toegewenst.

Ik kijk uit naar het jaarlijkse diner van oud-bestuurders van Zuid-Holland om kennis te kunnen maken met nieuwe bestuurders die zonder twijfel net zo hun best zullen doen als iedereen die hen voorging en mijn deelneming te betuigen aan de lui die aan de kant zijn gezet.

----------

De illustratie is van Petra Busstra.
Meer informatie: www.petrabusstra.com

© 2023 Arie de Jong
powered by CJ2