Decennia lang heeft DuPont de omgeving van Dordrecht en dan met name de Merwede vervuild met PFOA, een zogenaamde poly- en perfluoroalkylstof (PFAS) die gebruikt werd bij de productie van teflon. PFOA heeft de akelige eigenschap dat hij kankerverwekkend is, nauwelijks afbreekbaar is en zich opstapelt in levende organismen, zoals mensen. Dat mocht, want over de zorgwekkende eigenschappen van de stof was niets bekend. Hoewel: de fabrikant was daar naar alle waarschijnlijkheid van op de hoogte, maar de verantwoordelijke autoriteiten niet.

Toen de schadelijke eigenschappen van PFOA niet langer ontkend konden worden omdat die stof in de VS tot milieurampen leidde  ontdekte Chemours, de rechtsopvolger van DuPont, een vervangende stof.  Deze stof, ‘GenX’ genaamd, zou geheel probleemloos zijn. Toxicologisch onderzoek wees echter uit dat deze PFAS-variant geen haar beter was dan PFOA. Chemours werd de wacht aan gezegd. Er mogen nu nog maar enkele kilo’s per jaar op de Merwede geloosd worden. Metingen tonen echter aan dat er veel meer wordt geloosd, maar Chemours ontkent dat dat uit zijn fabriek komt.

De Merwede is niet de enige rivier die te kampen heeft met PFAS-vergiftiging. Ook de Westerschelde bleek vol met die troep te zitten. De fabriek van 3M in het Belgische Zwijndrecht bleek de schuldige te zijn. De Vlaamse overheid liet er geen gras over groeien en beval om de productieprocessen waarbij PFAS vrijkomt stil te leggen. Verbazingwekkend genoeg bleek dit niet echt te helpen.

Wat was het geval? Aan de Schelde bevindt zich ook het afvalverwerkingsbedrijf Indaver. Indaver beweert een oven te hebben met zulke hoge temperaturen dat het PFAS kan verbranden. De fabriek verwerkt onder andere het met PFAS-vervuilde afval van Chemours. Echter, edoch, maar …. Helaas! Het destructieproces werkt niet naar behoren zodat de GenX van Chemours in plaats van in de Merwede via een omweg in de Schelde terechtkomt.

De vervuiling is dermate ernstig dat het RIVM het eten van vis uit de Westerschelde ten strengste afraadt. Vandaar dat ik nogal verbaasd was dat ik die garnalenvisser zag varen. ‘Mag dat wel?’, vroeg ik aan een tafelgenoot die in het nabijgelegen Nieuwvliet woont. Hij kreeg een brede grijns op zijn gezicht en zei: “Toen dat visverbod werd opgelegd deed de vraag zich voor waar de Westerschelde ophoudt en waar de Noordzee begint. Et voila!’ Hij wees naar de overkant van het water, naar de skyline van Vlissingen. ‘Na veel vijven en zessen is die grens hier getrokken, tussen Vlissingen en Nieuwvliet. Die vissersboot vist dus technisch gesproken in de Noordzee. Hopelijk houden die garnalen zich ook aan die grens.‘

---------

De foto is geleverd door de auteur