Al mijn vakanties bracht ik vroeger door op de boerderij van mijn pake op de Hantumeruitburen. Ik mocht overal mee helpen, ook koeien binnenzetten want er werd toen op stal gemolken Mijn lievelingskoe was de Bles en Bles wilde, als ik er was, alleen door mij naar binnen gebracht worden. De koeien hadden toen een leertje om de horens en het is gebeurd dat een ander haar pakte en mee wou nemen maar Bles bleef weigeren en met haar kop zwaaien tot de vijf jaar oude Dik haar kwam halen en toen sukkelde ze keurig achter mij aan de stal binnen. Later ben ik nog eens in een verdrietige bui bij haar gaan liggen en toen vonden ze mij terug terwijl ik in een kuiltje tussen haar voorpoten lag en Bles mijn haar likte. Dat vond mijn pake wel wat riskant en mocht ik nooit weer doen. 

Ik heb nog leren melken maar na mijn twintigste zijn de koeien eigenlijk uit mijn leven verdwenen. Vorige week zag ik een aankondiging van een open dag op de Dairy Campus bij Leeuwarden en dacht ik, kom ik ga eens kijken hoe het tegenwoordig gaat met koeien en stallen en alles er omheen.

Dairy Campus is de zuivel-proefboerderij van de Landbouwuniversiteit Wageningen, in hedendaags Nederlands: Dairy Campus is een samenwerkingsverband tussen Wageningen Livestock Research, Hogeschool Van Hall Larenstein, Nordwin College, LTO Nederland, Friesland Campina, gemeente Leeuwarden, provincie Friesland en Rijksuniversiteit Groningen/campus Fryslân. Ongeveer 500 koeien op ruim 170 hectare grond met nog extra hectares in de Flevopolder voor de maisteelt. 

Alle koeien lopen op emissie-arme vloeren, dat wil zeggen dat zo goed als mogelijk de gier gescheiden wordt van de stront vanwege de welbekende stikstofgevolgen. Vijftig jaar geleden gebeurde dat in de grupstal van mijn pake ook al, gier ging in de gierkelder en het stro waarin de koeien liggen werd met de mest uitgereden op de mestvaalt.

Een mooi onderzoeksproject is dat van de Leeuwarder Hogeschool Van Hall Larenstein die proeven doet met verschillende voergewassen om te onderzoeken welk aandeel kruiden nodig is voor een positief effect op minder uitstoot van methaan en ammoniak en wat dan de gevolgen zijn voor de smaak van de BioDiverse melk. Zo zijn er proefvelden met smalle weegbree, cichorei, tolklaver en karwij en kun je zien dat de koeien ermee gevoerd worden. Het onderzoek gaat dus over de hele keten van de plant, bioactieve stoffen, voeropname van de koe, verteerbaarheid, de uitstoot, de melkproductie en de samenstelling en smaak van de zuivel. 

De koeien waren net zo leuk als vroeger, ik kreeg de indruk dat ze geen enkel idee hebben over de onrust die er over hun is ontstaan. Nieuwsgierig als altijd, of alleen maar bezig met tevreden pluizen in hun kuilvoer. En ze waren er in soorten en kleuren, zelfs een paar jerseyachtige roodbonten liepen er tussen. En er was een kalverplein met heel veel kleintjes allemaal in een eigen hokje wat bij mij de angstige vraag opriep waarom ze daar allemaal zo alleen zaten. 

En de titel van dit verhaal? Die stond op de website boven het verhaal over de open dag.

----------

De foto's zijn van de schrijver,